Ο γερμανικός εξαγωγικός οδοστρωτήρας

Η εξέλιξη του γερμανικού ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών και των βασικών συνιστωσών του, την περίοδο 1991-2016, παρουσιάζεται στην Γραφική παράσταση 1. Τα σημαντικά πλεονάσματα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών (μαύρη γραμμή) αρχίζουν να παράγονται από το 2002 και με μια συνεχή ανοδική τάση αγγίζουν περίπου το 8% του ΑΕΠ το 2016.

Ο κύριος όγκος του πλεονάσματος προέρχεται από τις καθαρές εξαγωγές (πλεόνασμα εμπορικού ισοζυγίου – μπλε στήλη του ιστογράμματος ) οι οποίες έφθασαν το 7,7% του ΑΕΠ. Τα πρωτογενή εισοδήματα (αμοιβές, μισθοί, τόκοι, κέρδη κ.τ.λ. – κόκκινη στήλη του ιστογράμματος) επίσης συμμετείχαν θετικά στην αύξηση του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών περίπου κατά το 1/4.

Η ύπαρξη σημαντικών πρωτογενών εισοδημάτων σηματοδοτεί τοποθετήσεις γερμανικών κεφαλαίων (με διάφορες μορφές) στο εξωτερικό. Αντιθέτως αρνητική συμμετοχή είχε το ισοζύγιο των μεταβιβάσεων (κίτρινη στήλη του ιστογράμματος), κάτι που συμβαίνει σε ολόκληρη την αναφερόμενη περίοδο.

Άμεσα προκύπτει ότι η ύπαρξη του υψηλότατου πλεονάσματος στο γερμανικό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών οφείλεται στο πλεόνασμα του εμπορικού ισοζυγίου. Συνεπώς, η όλη προσπάθεια προσαρμογής του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών σε μακροοικονομικό επίπεδο περισσότερο διευκολυντικά οφείλει να στραφεί στους τρόπους μείωσης του πλεονάσματος του εμπορικού ισοζυγίου. Γι’ αυτό, όμως, θα μιλήσουμε σε προσεχές άρθρο.

Πλεόνασμα 252 δισ. ευρώ στο εμπορικό ισοζύγιο

Ας δούμε με μεγαλύτερη λεπτομέρεια πως διαμορφώνεται το εμπορικό ισοζύγιο της Γερμανίας το οποίο, όπως είδαμε, αποτελεί τη βασική συνιστώσα του παρατηρούμενου πλεονάσματος του γερμανικού ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών. Το σύνολο των εξαγωγών αγαθών της Γερμανίας το 2016 ανήλθε σε 1.207 δισ. ευρώ. Στις χώρες-μέλη τις Ευρωζώνης το ύψος των γερμανικών εξαγωγών ανήλθε σε 430,2 δις ευρώ ή το 35,6% του συνόλου. Στις χώρες-μέλη της ΕΕ το ύψος των γερμανικών εξαγωγών ανήλθε σε 695,5 δισ. ευρώ ή το 57,6% του συνόλου. Στις υπόλοιπες χώρες 511,5 δισ. ευρώ, ή το 42,4% του συνόλου.

Οι συνολικές εισαγωγές στην Γερμανία ανήλθαν σε 954,8 δισ. ευρώ. Από τις χώρες-μέλη τις Ευρωζώνης το ύψος των γερμανικών εισαγωγών ανήλθε σε 381 δισ. ευρώ ή το 39,9% του συνόλου. Από τις χώρες-μέλη της ΕΕ το ύψος των γερμανικών εισαγωγών ανήλθε σε 545 δισ. ευρώ ή το 57% του συνόλου. Στις υπόλοιπες χώρες 409,8 δισ. ευρώ, ή το 43% του συνόλου. Επομένως η χώρα παρουσιάζει πλεόνασμα στο εμπορικό ισοζύγιο ύψους 252 δισ. ευρώ (2016).

Οικονομίες κλίμακας

Στον Πίνακα 1 παρουσιάζονται οι κύριοι εμπορικοί εταίροι της Γερμανίας. Οι βασικές χώρες εξαγωγής των γερμανικών προϊόντων είναι στη μεγάλη πλειοψηφία τους ανεπτυγμένες βιομηχανικά χώρες της Δύσης και ορισμένες από τις νέες αναπτυσσόμενες χώρες των BRICS. Σχεδόν οι ίδιες χώρες αποτελούν τους βασικούς εξαγωγείς προς την αγορά της Γερμανίας.

Η μεγάλη δηλαδή πλειοψηφία των εμπορικών συναλλαγών της Γερμανίας πραγματοποιείται με αναπτυγμένες βιομηχανικά χώρες. Αυτό σημαίνει ότι το διεθνές εμπόριο της Γερμανίας είναι κατά βάση ενδοκλαδικό. Με την πάροδο του χρόνου, οι βιομηχανικές χώρες έχουν εξομοιωθεί ως προς την τεχνολογία και τους πόρους.

Συχνά δεν υφίσταται σαφές συγκριτικό πλεονέκτημα εντός ενός κλάδου. Συνεπώς, μεγάλο μέρος του διεθνούς εμπορίου λαμβάνει μάλλον τη μορφή των ανταλλαγών διπλής κατεύθυνσης εντός των κλάδων (υπό την επίδραση των οικονομιών κλίμακος), παρά τη μορφή της διακλαδικής εξειδίκευσης, η οποία καθοδηγείται από το συγκριτικό πλεονέκτημα.

Συνεπώς, η Γερμανία εκμεταλλεύεται στο έπακρον τις οικονομίες κλίμακος (πάσης φύσεως) και καταφέρνει να δημιουργεί σημαντικά εμπορικά πλεονάσματα με τις άλλες αναπτυγμένες βιομηχανικές χώρες. Το ενδοκλαδικό εμπόριο δεν αντανακλά το συγκριτικό πλεονέκτημα.

Ακόμη και αν οι χώρες είχαν τον ίδιο συνολικό λόγο κεφαλαίου προς εργασία, οι επιχειρήσεις τους θα συνέχιζαν να παράγουν διαφοροποιημένα προϊόντα και η ζήτηση για εισαγόμενα προϊόντα θα συνέχιζε να δημιουργεί ενδοκλαδικό εμπόριο. Αυτό οφείλεται στις οικονομίες κλίμακος που αποτρέπουν κάθε χώρα να παράγει μια πλήρη σειρά προϊόντων για την ίδια . Συνεπώς, οι οικονομίες κλίμακος αποτελούν αυτόνομο κίνητρο για το διεθνές εμπόριο.

Κύριοι εμπορικοί εταίροι της Γερμανίας (Εξαγωγές – Εισαγωγές).

Πηγή : Statistisches Bundesamt (Destatis), 2017

Οι δώδεκα πρώτες χώρες απορροφούν το 58,8% των γερμανικών εξαγωγών (περίπου 704 δισ. ευρώ). Οι γερμανικές εξαγωγές στην Ελλάδα ανέρχονται σε 4,9 δισ. ευρώ (ή στο 0,4% των συνολικών γερμανικών εξαγωγών). Η Ελλάδα βρίσκεται στην 38^η θέση αναφορικά με την αξία των γερμανικών εξαγωγών. Η Γερμανία εξάγει σε 200 χώρες του πλανήτη.

Αντίστοιχα οι δώδεκα πρώτες χώρες του Πίνακα 1, εξάγουν στην Γερμανία το 65,5 % των γερμανικών εισαγωγών (περίπου 626 δισ. ευρώ). Οι ελληνικές εξαγωγές στην Γερμανία ανέρχονται σε 1,9 δισ. ευρώ (ή στο 0,19% των συνολικών γερμανικών εισαγωγών). Η Ελλάδα βρίσκεται στην 45^η θέση αναφορικά με την αξία των γερμανικών εισαγωγών. Η Γερμανία εισάγει από 200 χώρες του πλανήτη.

Στον Πίνακα 2, παρουσιάζονται οι χώρες, με τις οποίες η Γερμανία διατηρεί τα μεγαλύτερα πλεονάσματα στο εμπορικό ισοζύγιο. Ενώ στον Πίνακα 3, αντίστοιχα οι χώρες με τις οποίες καταγράφονται τα μεγαλύτερα ελλείμματα στο εμπορικό ισοζύγιο. Όπως συνάγεται από τον Πίνακα 2, διαπιστώνεται ότι τα εμπορικά πλεονάσματα η Γερμανία τα επιτυγχάνει εμπορευόμενη με τις αναπτυγμένες βιομηχανικά χώρες του πλανήτη. Συγκεκριμένα: οι δέκα πρώτες χώρες του Πίνακα 2, δημιουργούν εμπορικό πλεόνασμα ύψους 221 δισ. ευρώ.

Αντιθέτως παρουσιάζει ελλείμματα κυρίως με χώρες χαμηλής βιομηχανικής ανάπτυξης, από τις οποίες προμηθεύεται πρώτες ύλες και ενεργειακούς πόρους ή και καταναλωτικά προϊόντα χαμηλού τεχνολογικού περιεχομένου (Κίνα). Εξαιρούνται από αυτό τον κανόνα η Ιαπωνία, η Ολλανδία και η Ιρλανδία.