Ο κορονοϊός επιταχύνει την μεγάλη αλλαγή – Ποιος θα αναλάβει την “εργολαβία”

«Τέτοια είναι η ανταρσία. Κάνει ξαφνικά την εμφάνισή της στον κόσμο και τον ανατρέπει, ύστερα η δύναμή της εξασθενεί, πιστεύουμε πως χάθηκε από προσώπου γης. Αλλά μια μέρα ξαναγεννιέται…» Éric Vuillard, 14η Ιουλίου. Παρά τα τρία τρισεκατομμύρια δολάρια και το 1,5 τρις. ευρώ που θα “χώσουν” τις οικονομίες τους ΗΠΑ και ΕΕ, προκειμένου να αντιμετωπίσουν την ύφεση που προκάλεσε η πανδημία του κορονοϊού, τίποτε δεν διασφαλίζει  την ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας και κυρίως την δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.

Αντίθετα, κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τις επιπτώσεις που θα έχει η πανδημία στα δεκάδες εκατομμύρια νέων ανέργων φέτος τον χειμώνα και πού αυτή θα οδηγήσει. Το σύστημα, ήδη πριν τον κορονοϊό, ήταν “φούσκα”, υπερφορτωμένο με χρέη κρατικά και ιδιωτικά, με αποτέλεσμα πολλοί αναλυτές να εκτιμούν πως βρισκόμασταν σε συνθήκες που στο παρελθόν οδήγησαν στους μεγάλους πολέμους.

Ο κορονοϊός ήρθε ως άλλοθι στο σύστημα για να δανειστεί κι άλλο, κυριολεκτικά δυσθεώρητα ποσά. Τα κράτη δανείζονται, για να δανείσουν τις επιχειρήσεις, ώστε αυτές να διασωθούν από την ύφεση. Υπάρχει όμως απροθυμία να δανειστούν και άλλο, κυρίως στην Ευρώπη, θέλουν δωρεάν χρήμα. Υπό αυτές τις συνθήκες, ακόμη κι αν την άνοιξη του 2021 έχουμε ένα-κάποιο εμβόλιο, με το μακελειό που κάνει ο κορονοϊός σε όλο τον πλανήτη, οι επενδύσεις θα αργήσουν να παίξουν τον κοινωνικό τους ρόλο.

Άλλωστε, στη γωνία της παγκόσμιας οικονομίας ελλοχεύει η Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση, με τα ρομπότ και τους αλγόριθμους να έρχονται να ακυρώσουν το 45% των θέσεων εργασίας. Η ανεργία, η πείνα, το κόστος των τροφίμων, τα ενοίκια, η μείωση μισθών και η εργασία από το σπίτι, καθώς και δεκάδες άλλοι λόγοι, θα ανεβάσουν τη στάθμη της κοινωνικής εντροπίας. Το αναπάντεχο είναι μπροστά μας! Ακόμη και ο Τραμπ κόλλησε τον ιό…

Αν λοιπόν το 2021 δεν γίνει το θαύμα της ανάκαμψης, αυτά που συνέβησαν στο δεύτερο τρίμηνο του 2020 θα μοιάζουν με παιδική χαρά. Έτσι, πέρα από τις κοινωνικές αντιδράσεις και τη μορφή που αυτές θα πάρουν, μπορούμε να φανταστούμε πως θα σηκωθεί ένα τεράστιο τσουνάμι κόκκινων δανείων και πτωχεύσεων, που θα κάνει τις τράπεζες να σκάσουν το 2022.

Η Δύση βυθίζεται στην παρακμή

Το ντιμπέιτ για την αμερικάνικη προεδρία μεταξύ Τραμπ και Μπάιντεν, τεκμηρίωσε διεθνώς την παρακμή της πολιτικής στην ηγέτιδα δύναμη της Δύσης. Είναι η κορυφή του παγόβουνου που από κάτω του κρύβει τα χρέη και την φοροαποφυγή του Τραμπ, τις αβυσσαλέες ανισότητες και κυρίως στην κοινωνική αναταραχή που έξι μήνες τώρα ταλανίζει τις ΗΠΑ.

Χωρίς ήθος και εσωτερική ομοψυχία, οι διχασμένες ΗΠΑ αυτοσχεδιάζουν στη διεθνή σκηνή. Ο εμπορικός πόλεμος με την Κίνα προκαλεί αλυσιδωτά προβλήματα στο διεθνές σύστημα. Έχοντας απωλέσει τη δυνατότητα ενσωμάτωσης της Ρωσίας στο δυτικό σύστημα, εξ αιτίας της αναλυτικής τυφλότητας που προκαλεί η αλαζονεία, οι ΗΠΑ του Τραμπ έχουν εισέλθει σε τροχιά δομικής δυσπιστίας με την Ευρώπη.

Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, στην κουρασμένη Γηραιά Ήπειρο, με τη Βρετανία να οδεύει σε σκληρό Brexit, την ΕΕ με τα δύο μέτρα και τα δύο σταθμά (Λουκασένκο-Τουρκία) να καταρρακώνουν ότι έχει απομείνει από τις ευρωπαϊκές αξίες και τις Βρυξέλλες να ασχολούνται με το σχέδιο κατάργησης των κερμάτων του ενός και των σύο λεπτών, είναι εμφανής παντού η παρακμή.

Οι ευρωπαϊκές κοινωνίες βρίσκονται σε βαθιά κοινωνική κρίση, καθώς οι εσωτερικοί ανταγωνισμοί και κυρίως η γερμανική βουλιμία, εμποδίζουν την δημοκρατική και την πολιτική ολοκλήρωση της ΕΕ, με αποτέλεσμα την γεωπολιτική της αδυναμία. Στη γωνία φάνηκε ο αποπληθωρισμός και το γιαπωνέζικο σύνδρομο είναι πλέον έτοιμο να εκφραστεί.

Τράπεζες, πλυντήρια βρώμικου χρήματος

Το κοινωνικό-οικονομικό αδιέξοδο είναι ορατό. Ήδη εκφράστηκε στη Γαλλία με τα Κίτρινα Γιλέκα και στις ΗΠΑ με τις φυλετικές εξεγέρσεις, ενώ σε άλλες χώρες εμφανίζονται ανησυχητικά φαινόμενα κοινωνικού εκφασισμού. Οι δημοκρατικοί θεσμοί λειτουργούν τυπικά, το σύστημα εξυπηρετεί μόνο τα μεγάλα συμφέροντα. Στο επίκεντρο της διαφθοράς, της διαπλοκής, της φοροαποφυγής και του εκμαυλισμού της πολιτικής βρίσκονται οι τράπεζες, οι οποίες λειτουργούν ως πλυντήρια βρώμικου χρήματος.

Όπως πρόσφατα αποκάλυψε το ICIJ (International Consortium of Investigative Journalism) μετά από έρευνα σε 88 χώρες, βρώμικο χρήμα της τάξεως δύο τρισεκατομμυρίων δολαρίων από λαθρεμπόριο όπλων, ναρκωτικών, κλοπών, φοροκλοπών, κατά την περίοδο 1999-2017, πέρασε μέσα από τις τράπεζες. Μάλιστα, το 1,5 τρισ. πέρασε μέσα από την Deutsche Bank!

Οι αποκαλύψεις για τις ροές του παράνομου χρήματος βασίστηκαν στις διαρροές σχετικών αναφορών (Suspicious Activity Reports -SARs) που κρατούσε στα συρτάρια της η αρμόδια αρχή FinCEN (Financial Crimes Enforcement Network) προφανώς μετά από κυβερνητικές εντολές. Χωρίς αμφιβολία οι αποκαλύψεις αυτές έχουν ταράξει το σύστημα, τις κυβερνήσεις και τη δικαιοσύνη που είναι υποχρεωμένες να αντιδράσουν.

Δεν είναι τυχαίο που στην αρχή του καλοκαιριού ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) ανακοίνωσε πως το 2019 επιτεύχθηκε ο διπλασιασμός στα 10 τρισεκατομμύρια δολάρια των κρυμμένων αφορολόγητων κεφαλαίων που ήρθε εις γνώσιν των φορολογικών αρχών σε εκατό χώρες, μέσω ανταλλαγής πληροφοριών για 84 εκατομμύρια χρηματοπιστωτικούς λογαριασμούς.

Το ζήτημα της μετάβασης 

Η διόρθωση του συστήματος εκ των έσω χάθηκε στα είκοσι χρόνια που προηγήθηκαν. Τώρα πια είναι αργά και το ερώτημα είναι «ποιοι θα αλλάξουν τον κόσμο;» Οι λίγοι του 1% με τα αμύθητα πλούτη τους, την τεχνητή νοημοσύνη και τους πραιτοριανούς τους, ή οι πολλοί του 99%, οι ληστεμένοι, οι αδικημένοι, οι χαμένοι, οι στερημένοι, οι πεινασμένοι; Το ζήτημα της μετάβασης και των νέων ισορροπιών θα το λύσει η Ιστορία.

Προς το παρόν το δυτικό σύστημα έχει ακόμη κάποιες επιλογές. Πρώτον, να ανακτήσουν τα κράτη το εκδοτικό προνόμιο χρήματος, που έχουν υφαρπάξει οι ιδιώτες, με αποτέλεσμα τα κράτη να δανείζονται από τις κεντρικές τους τράπεζες. Δεύτερον, να εκδώσουν χρήμα και να το χαρίσουν στον κόσμο για να επιβιώσει και να βουλώσουν οι κάποιες τρύπες. Τρίτον, να δώσει τζάμπα χρήμα τις επιχειρήσεις για τους ίδιους λόγους. Έτσι, θα έρθει πληθωρισμός που θα ξεφουσκώσει τα χρέη σε λογικά επίπεδα, ώστε να ξαναγυρίσουν οι προσδοκίες και να αρχίσουν οι επενδύσεις.

Το κρίσιμο είναι εάν οι ΗΠΑ και οι ΕΕ θα κινηθούν γρήγορα προς αυτή την κατεύθυνση ώστε να προλάβουν την αλυσιδωτή αντίδραση που θα τινάξει το τραπεζικό σύστημα στον αέρα περί το 2022, ή θα περιμένουν τις απελπισμένες μάζες να κάνουν τη δουλειά. Το πού θα κάτσει η μπίλια της κανείς δεν ξέρει.