Ο πόλεμος των ημιαγωγών το 1981 – ΗΠΑ εναντίον Ιαπωνίας
13/04/2025
Με τις ιαπωνικές αυτοκινητοβιομηχανίες να κατακλύζουν από το 1970 την αγορά των ΗΠΑ με χαμηλού κόστους οχήματα και μάλιστα πολλές φορές σε τιμές χαμηλότερες του πραγματικού τους κόστους, λόγω των κυβερνητικών επιδοτήσεων, οι αμερικανικές βιομηχανίες αυτοκινήτων απευθύνουν συνεχείς εκκλήσεις για την προστασία τους από τον παράνομο, όπως ισχυρίζονται ανταγωνισμό των Ιαπώνων.
Υποκύπτοντας στις πιέσεις των αμερικανικών βιομηχανιών, η κυβέρνηση του Ronald Reagan, αποφασίζει το 1981 την επιβολή υψηλών δασμών στα εισαγόμενα ιαπωνικά αυτοκίνητα, επεκτείνοντας το προστατευτικό της καθεστώς με επίσης υψηλούς δασμούς στις μηχανές, ανεξαρτήτως κυβισμού, στις ηλεκτρονικές συσκευές και στα προϊόντα ημιαγωγών.
Ειδικότερα η αμερικανική κυβέρνηση επιβάλλει δασμούς της τάξης του 100% στα ηλεκτρονικά, με παράλληλες ισχυρές πιέσεις για την επίτευξη συμφωνίας εθελούσιου περιορισμού των εξαγωγών προς τις ΗΠΑ αυτοκινήτων, χαλύβων, μηχανουργικών διατάξεων και εργαλείων.
Μόνον κατά το 1984 οι Αμερικανοί καταναλωτές επιβαρύνονται με ένα επιπλέον ποσόν της τάξης των $53 δισεκατομμυρίων που προέρχεται από τους νέους δασμούς, με αποτέλεσμα να προκαλούνται σοβαροί τριγμοί στην κοινή γνώμη για την πολιτική της κυβέρνησης.
Το 1986 όμως οι αμερικανικές πιέσεις κλιμακώνονται σε αφόρητες, με προτάσεις για επιβολή κατώτατης τιμής για τους ιαπωνικούς ημιαγωγούς που εξάγονται προς την αμερικανική αγορά και υποχρέωση αγοράς δραστικά περισσοτέρων ανάλογων προϊόντων από αμερικανικές εταιρείες (κυρίως της INTEL).
Tο 1985 οι Αμερικανοί επιτυγχάνουν πάντως μία πρώτη νίκη τακτικής με την Συμφωνία Plaza (Plaza Accord), που προβλέπει την απελευθέρωση των συναλλαγματικών ισοτιμιών των νομισμάτων ΗΠΑ και Ιαπωνίας με την είσοδο σε καθεστώς ελεύθερης διακύμανσης στις αγορές. Οι Ιάπωνες αποδέχονται τελικά να επιβάλλουν ένα πρόγραμμα περιορισμού εξαγωγών αυτοκινήτων προς τις ΗΠΑ (Voluntary Export Restraint-VER), αίροντας το πρόβλημα των δασμών, που παραμένουν όμως σε ισχύ για τα υπόλοιπα προϊόντα τους έως τα τέλη της δεκαετίας.
Η εμπλοκή της CIA
Από την πλευρά του το Τόκυο αν και προσποιείται πως υποκύπτει στις πιέσεις, τηρώντας τα συμφωνηθέντα, φροντίζει με διάφορα προσχήματα να παρακάμπτει τους περιορισμούς, με αποτέλεσμα ένα δωδεκάμηνο αργότερα η αμερικανική κυβέρνηση να επιβάλλει το 1986 δασμούς συνολικού ύψους $300 εκατομμυρίων στις εισαγωγές από την Ιαπωνία, ώστε να πιέσει τις ιαπωνικές εταιρείες ηλεκτρονικών να αγοράσουν ακόμα περισσότερους ημιαγωγούς από τις ΗΠΑ.
Παράλληλα εμπλέκει ακόμα και την CIA, που προχωρεί σε σειρά μυστικών επιχειρήσεων για να ανακαλύψει αδιάσειστα στοιχεία που να πιστοποιούν χωρίς αμφισβητήσεις το γεγονός ότι οι Ιάπωνες πωλούν στο εξωτερικό ημιαγωγούς σε τιμές κατώτερες από αυτές που προβλέπουν οι συμφωνίες, με την ένταση μεταξύ ΗΠΑ-Ιαπωνίας στον τομέα των ηλεκτρονικών να συνεχίζεται αδιάλειπτα και κατά την διάρκεια της δεκαετία του 1990.
Τα αποτελέσματα της πολυετούς σύγκρουσης αποδεικνύονται τελικά αμφίβολα και ζημιογόνα για αρκετούς κλάδους. Το υποχρεωτικό κατώτατο επίπεδο τιμών οδηγεί – όπως προεβλέπετο – στην άνοδο των τιμών των ημιαγωγών, ευνοώντας τις βιομηχανίες κατασκευής τους. Όμως κάθε επιχείρηση νέας τεχνολογίας που αναγκαστικά τους χρησιμοποιεί, πλήττεται από την άνοδο του κόστους τους, βλάπτοντας περισσότερο τα αμερικανικά συμφέροντα σε σχέση με τα ανάλογα ιαπωνικά στον κλάδο της υψηλής τεχνολογίας.
