Ο πρώην νταλικιέρης που θα σώσει τον Τραμπ

Οι πιο πλούσιοι άνθρωποι στην ιστορία του πετρελαίου, φορούσαν συνήθως κελεμπίες! Σαουδάραβες βασιλιάδες, σεΐχηδες και εμίρηδες. Ζάμπλουτοι επίσης ήταν διάφοροι δικτάτορες. Τον περασμένο αιώνα στην λίστα προστέθηκαν και κλεπτοκράτες της πρώην ΕΣΣΔ που έκαναν πλιάτσικο μετά την διάλυσή της. Στο τέλος της λίστας φυσικά υπάρχουν και Δυτικοί με κοστούμια.

Αν εξαιρέσουμε λοιπόν τον Ροκφέλερ, δεν υπάρχει άλλος άνθρωπος που να έγινε πιο δισεκατομμυριούχος από τον παντελώς άγνωστο στην Ελλάδα Χάρολντ Χαμ. Τουλάχιστον μέχρι την προηγούμενη εβδομάδα ήταν ένας εμβληματικός δισεκατομμυριούχος, Νο 79 στη λίστα Forbes με τους πλουσιότερους στις ΗΠΑ. Ας δούμε καλύτερα την ιστορία ενός ανθρώπου που, αν μη τι άλλο, αποτελεί τον ορισμό του “Αμερικανικού Ονείρου”!

Ο Χάρολντ Γκλεν Χαμ γεννήθηκε τον Δεκέμβριο του 1945 σε ένα χωριό της Οκλαχόμα, που ήταν γνωστό για τον πλούτο του σε πετρέλαιο. Ήταν το στερνοπαίδι μιας οικογένειας με άλλα 12 παιδιά. Η οικογένειά του μετακόμισε στην πόλη Enid όπου σε ηλικία 15 ετών για να βοηθήσει οικονομικά εργάστηκε σε ένα συνεργείο αυτοκινήτων και ένα χρόνο αργότερα σε βενζινάδικο. Επηρεασμένος από έναν αγγειοπλάστη, από τον τρόπο που χειριζόταν το νερό πάνω στον πηλό, έχτισε το δικό του όνειρο πάνω στο πάθος του για το πετρέλαιο.

Στα 21 του κατάφερε να αγοράσει κάποιες δεξαμενές πετρελαίου και με μερικά φορτηγά που αγόρασε άρχισε να κερδίζει χρήματα, μεταφέροντας νερό από και προς τις πετρελαιοπηγές. Βλέπετε, το σχιστολιθικό πετρέλαιο χωρίς νερό δεν βγαίνει από τον βράχο. Αργότερα, το νερό που χρησιμοποιείται στα πηγάδια, επειδή είναι μολυσμένο, πρέπει να μεταφερθεί με ασφάλεια κάπου αλλού. Αυτή τη δουλειά έκανε για χρόνια ο Χαμ και κέρδισε πολλά λεφτά, ενώ ο ίδιος οδηγούσε πάντα ένα από τα πολλά φορτηγά του και τον αποκαλούσαν ως ο «πλουσιότερος οδηγός φορτηγού στον κόσμο»!

Το πρώτο πηγάδι πετρελαίου

Το 1971 είχε ήδη αποκτήσει μια οικονομική επιφάνεια που του επέτρεπε να δανειστεί και να αγοράσει το πρώτο πηγάδι πετρελαίου. Για να χρεοκοπήσει σχεδόν στο τέλος της δεκαετίας μετά από 17 πηγάδια που δεν απέδωσαν σοβαρές ποσότητες πετρελαίου. Μέχρι που το 1990 σώθηκε από θαύμα. Ένας μετεωρίτης που είχε πέσει στην γη πριν από εκατομμύρια χρόνια, υπέπεσε στην αντίληψή του Χαμ λόγω του τεράστιου κρατήρα του. Ο εξωγήινος βράχος είχε θαφτεί χιλιάδες μέτρα κάτω από την γη και κορέστηκε, όπως ήταν φυσιολογικό, με πετρέλαιο. Κάπως έτσι ο Χαμ άντλησε τα πρώτα 17 εκατ. βαρέλια πετρελαίου κι έγινε εκατομμυριούχος.

Ήταν ο πρώτος που εισήγαγε τεχνολογικές καινοτομίες και προχώρησε σε διάτρηση τεσσάρων φρεατίων μόνο από ένα στρώμα, μειώνοντας το κόστος γεώτρησης και αυξάνοντας την παραγωγή. Το 2019 κατάφερε να εξορύσσει ημερησίως 340.000 βαρέλια ισοδύναμου πετρελαίου, εκ των οποίων το 58% ήταν πετρέλαιο και το 42% φυσικό αέριο!

Η ζωή και ο επιχειρηματικός βίος του Χαμ, έγιναν πρωτοσέλιδο στο περιοδικό Forbes τον Μάιο του 2014 υπό τον τίτλο «Ο άνθρωπος που γεμίζει το μέλλον της Αμερικής». Αν και ακούγεται βαρύγδουπος, δεν παύει να αποτελεί πραγματικότητα. Αν παρακολουθήσει κάποιος τις επιχειρηματικές του κινήσεις, εντυπωσιάζεται πόσο ακαριαίες ήταν οι ενέργειές του, όχι μόνο στα επεκτατικά του σχέδια όσο κυρίως για το σωστό timing που τις πραγματοποίησε.

Σύμβουλος του Τραμπ

Έτσι, από υπάλληλος βενζινάδικου και νταλικιέρης κατάφερε να γίνει ο 79ος πλουσιότερος άνθρωπος στις ΗΠΑ! Μόνο το διαζύγιο του Χαμ από την πρώτη του σύζυγο στοίχισε λίγο κάτω από ένα δισ. δολάρια. Η προσωπική του περιουσία το 2018 εκτιμήθηκε στα 14,5 δισ. Ο μοναδικός τίτλος σπουδών που είχε είναι το απολυτήριο Λυκείου! Μια σχετικά άγνωστη πτυχή του Χαμ ήταν η σχέση του με την πολιτική. Ο ίδιος, ήταν στέλεχος του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος από μικρός! Άλλωστε, τι άλλο θα μπορούσε να ήταν κάποιος από την Οκλαχόμα, που αγοράζει γη στο Νότο, στη μεσοδυτική πολιτεία της Βόρειας Ντακότα και στη βορειοδυτική Μοντάνα, προκειμένου να κάνει εξερευνήσεις σε πετρέλαιο;

Ο Χαμ, λοιπόν, δεν ήταν ένας απλός πετρελαιάς, αλλά αυτός που αναμόρφωσε την πολιτική της Αμερικής για το σχιστολιθικό πετρέλαιο και την έφερε από τρίτη πετρελαιοπαραγωγό χώρα διεθνώς στην πρώτη θέση, με σαφή στάση κατά του σαουδαραβικού πετρελαίου και των επενδύσεων των Σαουδαράβων στις ΗΠΑ. Οι συνεντεύξεις και τα άρθρα του στρέφονται κατά του Βασιλείου με τίτλους όπως «Κάναμε τη Βόρεια Ντακότα … Σαουδική Αραβία». Όταν μιλά ο Χαμ, είναι σαν να μιλά το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα.

Τον Μάρτιο 2012 ο Χαμ έκανε μια δωρεά στο ταμείο του Μιτ Ρόμνει, του τότε υποψηφίου των Ρεπουμπλικανών για την Προεδρία. Ήταν, άλλωστε, ο επίσημος σύμβουλός του για την ενέργεια. Σφοδρά επικριτικός για την πολιτική Ομπάμα στα ενεργειακά καθώς και της Χίλαρι. Τα σχέδια του Τραμπ για ενεργειακή ανεξαρτησία των ΗΠΑ αποτελούν ουσιαστικά αποσπάσματα ομιλιών του Χαμ.

Άλλωστε, ήταν κοινό μυστικό ότι όταν ο Τραμπ εκλέχτηκε πρόεδρος των ΗΠΑ σκεφτόταν να διορίσει τον Χαμ υπουργό Ενέργειας, αλλά αυτός αρνήθηκε με αποτέλεσμα να καταλήξει τότε στον Ρεξ Τίλερσον της ExxonMobil. Ακολουθώντας πιστά τις συμβουλές του Χαμ, ο Τραμπ άλλαξε πολλά υπέρ του σχιστόλιθου. Αυτό που ουσιαστικά είχε προαναγγείλει το πρωτοσέλιδο του Forbes είχε γίνει πραγματικότητα, αφού επί προεδρίας Τραμπ ο Χαμ αναμόρφωσε την αμερικανική πολιτική για το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο.

Η αντίδραση της Continental

Όλα αυτά βέβαια, μέχρι την περασμένη εβδομάδα, όπου το WTI (αμερικανικό πετρέλαιο) βυθίστηκε από τα 22 δολ. στο απόλυτο μηδέν και αργότερα –για πρώτη φορά στην ιστορία– σε αρνητικές τιμές. Ο Χαμ είναι από τους αναμορφωτές της ενεργειακής πολιτικής των ΗΠΑ αλλά και ιδιοκτήτης κατά 78% της Continental Resources. Είναι βασικός ιδιοκτήτης των εταιριών Hiland Partners και Hiland Holdings! Και με το όνομα Continental, οι επαγγελματίες του χώρου μπαίνουν στο νόημα!

Άπαντες, όταν αναλύουν την κατάρρευση των τιμών σε αρνητικά επίπεδα, αναφέρουν γενικά και αόριστα ότι “κάποια εταιρία”, δεν εκπλήρωσε την παράδοση ενός συμβολαίου (future) WTI του Μαΐου, γιατί δεν υπήρχε χώρος στις αποθήκες. Η εταιρία που αρνήθηκε να εκπληρώσει την παράδοση του επίμαχου συμβολαίου ήταν η Continental Resourses του Χαμ. Μάλιστα, η άρνηση εκπλήρωσης του συμβολαίου δεν ήταν μόνο σε ένα διυλιστήριο των ΗΠΑ αλλά σε περισσότερα. Αν τώρα κάποιοι πιστεύουν ότι ο Χαμ δεν μπορούσε να βρει χώρο σε κάποια δεξαμενή της Οκλαχόμα πλανώνται. Το μέγεθός του του επιτρέπει να κάνει ό,τι θέλει στην περιοχή.

Ο ίδιος, δεν συνηθίζει να προβαίνει σε hedging (αντιστάθμιση κινδύνου) και ήταν σφόδρα εκτεθειμένος στον πόλεμο των Σαουδαράβων. Χώρος στην Οκλαχόμα υπήρχε, αλλά όλες οι πλευρές δέχτηκαν ότι ήταν “κλεισμένος” από μελλοντικές παραδόσεις. Πρόβλημα υπήρχε, αλλά αν ήθελε ο Χαμ θα μπορούσε να κάνει την παράδοση των συμβολαίων WTI του Μαίου. Προφανώς δεν ήθελε.

Γνώριζε ότι αν το απέφευγε σε εκείνα τα συμβόλαια, θα το έβρισκε μπροστά του στα συμβόλαια Ιουνίου και μάλιστα σε χειρότερο βαθμό. Σε τιμές διπλάσιες που μπορεί να ξεπερνούσαν ακόμα και τα -70 δολ. το βαρέλι. Για να μην φτάσει στο χειρότερο σχεδόν μηδένισε την παραγωγή του. Υπήρξε μάλιστα σφοδρή αντίδραση των διυλιστηρίων, την οποία η Continental την χρησιμοποίησε σαν βούτυρο στο ψωμί της!

Ανωτέρα βία

Ο εκπρόσωπος της Continental, αντιγράφοντας τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν οι Σαουδάραβες βασιλιάδες όταν αποφασίζουν για τιμές του δικού τους πετρελαίου, τα έριξε όλα στον θεό! Με μια πανέξυπνη κίνηση, ο Χαμ διοχέτευσε μέσω συνεργατών του ότι υπάρχει δόλος και χειραγώγηση της αμερικανικής αγοράς εκ μέρους των Σαουδαράβων και των Ρώσων. Από την άλλη, επικαλείται τη νομοθεσία των ΗΠΑ γνωστή σαν “Act of God”, που δικαιολογεί την αθέτηση συμβολαίου σε περίπτωση π.χ. ενός τυφώνα ή ενός σεισμού.

H Continental επικαλείται νομικά “ανωτέρα βία” για την μη τήρηση του μελλοντικού συμβολαίου εκπλήρωσης. Ούτε αποθηκευτικούς χώρους στην Οκλαχόμα επικαλείται και καμιά κομπίνα με offshore δεν έκανε,όπως γράφτηκε. Αποκαλεί τις αρνητικές τιμές στο βαρέλι απόβλητο της οικονομίας που προήλθε μεν από εξωγενή δόλο ενός καρτέλ, αλλά η καταστροφική πανδημία ήταν που δεν επέτρεψε την παράδοση! Οι νομικές κινήσεις του Χαμ, έχουν πολύ στιβαρό υπόβαθρο, μιας και τις είχε ξεκινήσει πολύ πριν τις αρνητικές τιμές της αγοράς, όταν υπέβαλε καταγγελία στο Chicago Mercantile Exchange και ζητούσε έρευνα από την Επιτροπή Εμπορίου Συναλλαγών.

Ο πόλεμος των τιμών πετρελαίου φαινόταν ότι έληγε με το πρώτο ημίχρονο να είναι ισόπαλο για ΗΠΑ και Ρωσία-Σαουδική Αραβία. Είναι προφανές, λοιπόν, ότι ο Χαμ, διέβλεψε πως και το δεύτερο ημίχρονο θα είναι ισόπαλο, ή οι ΗΠΑ θα χάσουν. Και με την κίνησή του αυτή, καταργεί ουσιαστικά το δεύτερο ημίχρονο και έστειλε όλους τους παίκτες στα πέναλτι.

Με απλά λόγια, επιταχύνει για λογαριασμό του Τραμπ τις εξελίξεις, του γλυτώνει πολιτικό χρόνο και του δίνει την δυνατότητα να ρίξει στην αγορά, γρηγορότερα, τα μεγαλύτερα όπλα που διαθέτει. Άλλωστε αν εξελισσόταν το δεύτερο ημίχρονο, τότε τον μήνα Σεπτέμβριο, τα όπλα αυτά θα ήταν άχρηστα για τον Τραμπ και τον σχιστόλιθο. Όποιος γνωρίζει την αγορά, ξέρει ότι τα μεγαλύτερα όπλα του Τραμπ, αν μη τι άλλο, μπορούν να βαράνε τα καλύτερα πέναλτι και μάλιστα από μακριά!