Ο τουρισμός, ο κορoνοϊός και η “απλή” μέθοδος των τριών

Γράφει ο Φώτης Σπυρόπουλος  – 

Ο τουρισμός έχει πολλάκις αποκληθεί η “βαριά βιομηχανία” της χώρας! Σύμφωνα με τις ετήσιες εκθέσεις του ΟΟΣΑ (OECD Tourism Trends & Policies), η Ελλάδα είναι μια από τις πιο εξαρτημένες οικονομίες από τον τουρισμό μεταξύ των κρατών που παρακολουθεί σχετικώς ο οργανισμός. Μιλώντας με νούμερα, ο τουρισμός για τη χώρα σημαίνει 21,6 δισ. ευρώ για το 2018, ή αλλιώς το 11,7% του ΑΕΠ, σύμφωνα με μελέτη του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ), αποτελώντας σημαντικό μοχλό ανάπτυξης της κατακερματισμένης μετά από αρκετά χρόνια λιτότητας, ελληνικής οικονομίας.

Η πανδημία του κορονοϊού προφανώς και έχει τεράστιο αντίκτυπο στην τουριστική οικονομία, η οποία δεν δύναται ακόμη να υπολογιστεί. Τα μέτρα που έχουν ληφθεί, τα οποία αφορούν κατακόρυφο περιορισμό των ταξιδιών και ακόμα και απαγόρευση εισόδου και εξόδου από συγκεκριμένες χώρες, σε συνδυασμό με τον φόβο της πανδημίας αποτελούν εκρηκτικό μείγμα για τον τουρισμό, τις τουριστικές επιχειρήσεις και εν γένει την οικονομία. Και προφανώς το πρόβλημα δεν είναι μόνο ελληνικό…

Τι συνέβη σε οικονομικό επίπεδο στην (ανάλογη;) περίπτωση του ιού SARS το 2003; Η απαγόρευση διεθνών ταξιδιών λόγω κινδύνου εξάπλωσης του ιού του SARS, μείωσαν τη δραστηριότητα της τουριστικής οικονομίας στο 2,9%, ενώ τα προηγούμενα έτη κυμαινόταν στο 5% του παγκόσμιου ΑΕΠ. Σύμφωνα με τον Rick Miller, αντιπρόεδρο του WTTC (World Travel & Tourism Council), η επίδραση του SARS στις χώρες της Ασίας ήταν τέσσερις με πέντε φορές μεγαλύτερη από εκείνη της 11ης Σεπτεμβρίου στις Ηνωμένες Πολιτείες, δημιουργώντας απώλεια 11 δισ. γιουάν.

Αρκεί, άραγε, μια απλή μέθοδος των τριών για τον υπολογισμό της ζημίας το 2020; Η απάντηση είναι όχι. Ή τουλάχιστον όχι η μαθηματική “απλή μέθοδος των τριών”. Στο Travel Industry Club της Γερμανίας διατυπώνεται η άποψη ότι τα ταξίδια δεν θα αποτελούν προτεραιότητα μετά την πανδημία  – βέβαια υπάρχει η πίστη ότι δεν θα εξαϋλωθεί εντελώς ο τομέας του τουρισμού. Ωστόσο, το έτος 2020, στο παιχνίδι μπαίνει δυναμικά και η τεχνολογία και, άρα, τα δεδομένα δεν είναι ίδια με αυτά του 2003.

Μια άλλη μέθοδος των τριών

Επομένως, μια νέα διάσταση ανακύπτει: η ανάπτυξη της πληροφορικής και των τεχνολογιών επικοινωνίας, μαζί με τα αναρίθμητα θετικά της, μπορεί ενδεχομένως να αποτελέσει “εχθρό” της δραστηριότητας που σχετίζεται με μετακινήσεις. Ο λόγος είναι πως θα αναπτυχθούν εργαλεία και δεξιότητες που θα καθιστούν άνευ λόγου αρκετές επαγγελματικές μετακινήσεις. Εργαλεία και δεξιότητες που ήρθαν για να μείνουν. Ένα διόλου ευκαταφρόνητο μερίδιο της αγοράς, αυτό του “τουρίστα” του επαγγελματικού ταξιδιού, ίσως πλέον πάψει να υπάρχει.

Χρειάζεται μάλλον μια άλλη μέθοδος των τριών (sic), πάνω στην οποία πρέπει να βασιστεί η τουριστική οικονομία, οδεύοντας προς το μέλλον: Κατά πρώτον, οι εργαζόμενοι σε τουριστικές επιχειρήσεις καθώς και οι ίδιες οι επιχειρήσεις πρέπει να στηριχθούν, στη βάση τους και στη μορφή που έχουν (προκειμένου να αποφευχθεί τυχόν οικονομικό κόστος για αλλαγές κατά τη διάρκεια αυτής της οικονομικής καταστροφής).

Ειδικά στη χώρα μας, με τις τόσες επενδύσεις από μεγάλους αλλά κυρίως από μικρούς οικονομικούς παίκτες (οικογενειακές επιχειρήσεις κλπ), το κράτος κρατάει στα χέρια του την επιβίωσή τους αλλά και την επιβίωση της οικονομίας της χώρας (με δεδομένο και ότι στην Ελλάδα η τουριστική δραστηριότητα συμβάλλει στο ΑΕΠ της χώρας με ποσοστό υπερδιπλάσιο σε σχέση με το ποσοστό της παγκόσμιας τουριστικής δραστηριότητας στο παγκόσμιο ΑΕΠ). Γενικότερα, η τουριστική δραστηριότητα και η τουριστική οικονομία πρέπει πρώτα απ’ όλα να αντέξει, προκειμένου να κοιτάξει στα μάτια την όποια πρόταση, την όποια εξέλιξη.

 Το εμπόριο αρρωσταίνει, αλλά δεν πεθαίνει

Κατά δεύτερον, η τουριστική δραστηριότητα θα πρέπει να επενδύσει στην ασφάλεια των προϊόντων και υπηρεσιών της. Με τον φόβο της πανδημίας ήδη αυξηθέντα, οι τουριστικές υπηρεσίες πρέπει να ανεβάσουν την ποιότητά τους και σε επίπεδο ασφάλειας σε ό,τι αφορά τα δεδομένα της δημόσιας υγείας. Πέρα από τις απαιτήσεις, οι οποίες θα γιγαντωθούν, ο τουριστικός τομέας πρέπει να άρει το συντομότερο δυνατόν κάθε ανασφάλεια και αβεβαιότητα η οποία λόγω της πανδημίας έχει δημιουργηθεί.

Κατά τρίτον, η τουριστική δραστηριότητα πρέπει να προσαρμοστεί με τις τεχνολογικές εξελίξεις. Ο τουριστικός τομέας μπορεί να χρησιμοποιήσει την τεχνολογία (πέρα από τις εφαρμογές κρατήσεων κλπ) και προκειμένου να ενταθεί το ενδιαφέρον των ανθρώπων που πάντα θα αναζητούν να γνωρίσουν το άγνωστο ή να ικανοποιήσουν κάθε άλλη ανάγκη τους μέσω ενός ταξιδιού. Είναι ευκαιρία για ιδέες που να αφορούν στον συνδυασμό ψηφιακού περιεχομένου και εφαρμογών με ειδικότερα είδη τουρισμού (πχ. τουρισμός ευεξίας, ιατρικός τουρισμός), ουσιαστικά δηλαδή ευκαιρία για δημιουργία και ανάπτυξη νέων αγορών.

Κάποιοι παλιοί έμποροι “της πιάτσας” είχαν μια αγαπημένη ρήση: «το εμπόριο αρρωσταίνει, αλλά δεν πεθαίνει». Το ίδιο ισχύει και για τον τουρισμό. Προφανώς και μπορούν να προταθούν και θα προταθούν πολλές λύσεις. Σε επίπεδο βασικών σκέψεων, πάντως, ακόμα κι αν ο τουρισμός “αρρώστησε” από τον κορονοϊό, με μια (απλή;) μέθοδο των τριών ανωτέρω κινήσεων είθε να μπορέσει να ξανασταθεί στα πόδια του!