Ο Τζόνσον σφύριξε τη λήξη – Οι Ευρωπαίοι ακόμα κυνηγούν τη μπάλα

Ο Μπόρις Τζόνσον σήκωσε το γάντι που πέταξαν οι Βρυξέλλες σχετικά με την πλήρη εφαρμογή της συμφωνίας αποχώρησης και την επίσπευση των διαδικασιών για μια εμπορική συμφωνία μετά το Βrexit. Λίγες ώρες μετά την απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ο Βρετανός πρωθυπουργός απάντησε δια του εκπροσώπου του, ότι οι συνομιλίες για την εμπορική συμφωνία έχουν τελειώσει και με ένα «εκτός εάν» πέταξε ξανά τη μπάλα στην ΕΕ.

Το “εκτός εάν” του Τζόνσον αφορά βεβαίως τον όρο του Λονδίνου για μια θεμελιώδη αλλαγή της στάσης της ΕΕ, στην οποία επιρρίπτει την ευθύνη, γιατί δεν αλλάζει τη διαπραγματευτική θέση της. «Δεν υπάρχει λόγος να συνεχίζονται οι συνομιλίες για την εμπορική σχέση, αν η ΕΕ δεν αλλάξει τη θέση της» είπε ο εκπρόσωπος του Βρετανού πρωθυπουργού. Ο ίδιος πρόσθεσε ότι η συζήτηση έχει κάποια αξία, μόνον εάν οι Βρυξέλλες προχωρήσουν σε ουσιαστικές αλλαγές.

Μετά από δύο ημέρες συνομιλιών, την πρώτη μάλιστα με τον φόβο της υποκλοπής από τη MI6, οι Ευρωπαίοι ηγέτες δήλωσαν πάντως αποφασισμένοι να συνεχίσουν να εργάζονται για την επίτευξη μιας εμπορικής συμφωνίας, όχι όμως με οποιοδήποτε τίμημα. Με την λήξη μάλιστα της Συνόδου, διαμήνυσαν ότι οι διαπραγματευτές της ΕΕ θα μεταβούν κανονικά την επόμενη εβδομάδα στο Λονδίνο, για μια εντατικοποίηση των συνομιλιών. Εξέφρασαν τέλος την ελπίδα να κλείσουν τα κενά, και αυτό, παρά την δήλωση του Τζόνσον ότι πλέον οδηγούμαστε σε ένα “no deal”.

Κάτι ξέρει ο Τζόνσον

Οι Ευρωπαίοι ηγέτες έκαναν, ωστόσο, ένα λάθος. Προέταξαν πολύ την ομοφωνία και την αλληλεγγύη των 27 για πλήρη εφαρμογή της συμφωνίας αποχώρησης και για κοινή θέση σε ό,τι αφορά την μελλοντική εμπορική συμφωνία. Επαναλαμβάνοντας δε πανομοιότυπα το “θέλουμε συμφωνία, αλλά όχι με οποιοδήποτε τίμημα” και το “είμαστε ενωμένοι” το μόνο πράγμα που έδειξαν ήταν η εγγενής αδυναμία τους για συνεννόηση.

Ο Τζόνσον γνωρίζει εκ των έσω, και μάλιστα πολύ καλά, ότι η περιβόητη “ευρωπαϊκή αλληλεγγύη” δεν είναι τίποτε παραπάνω από μια σύνθεση μικροσυμφερόντων, σχεδόν πάντα επ’ ωφελεία των ισχυρών κρατών της ΕΕ. Είδε σίγουρα το πώς αυτή η “αλληλεγγύη” εκφράστηκε στις συζητήσεις για το Ταμείο Ανάκαμψης και προφανώς βλέπει πως εκφράζεται και τώρα απέναντι στην Ελλάδα και την Κύπρο. Σε περιπτώσεις δηλαδή, που αφορούν παραβίαση κυριαρχικών δικαιωμάτων και όχι το δικαίωμα των Γάλλων ψαράδων σε μερικούς τόνους μπακαλιάρου στα βρετανικά, σημειωτέον, ύδατα.

Έχοντας κατά νου μάλλον όλα τα παραπάνω, το πιθανότερο είναι ότι ο πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου, το πρώτο πράγμα που σκέφτηκε είναι ότι “με αυτούς, το παιχνίδι το έχω στανταράκι”. Έτσι, ανέβασε το bet, τιμώντας στο όνομα του Brexit και την μακρά βρετανική παράδοση στον τομέα των στοιχημάτων.

Άμα δεν θέλεις Καναδά, θα πάμε Αυστραλία 

Στο πλαίσιο αυτό, ο εκπρόσωπος του Τζόνσον, όταν ρωτήθηκε για την αποστολή Ευρωπαίων διαπραγματευτών την ερχόμενη εβδομάδα στη Βρετανία, ήταν ξεκάθαρος. «Υπάρχει λόγος για τον Μπαρνιέ να έλθει στο Λονδίνο, αν είναι έτοιμος να συζητήσει όλα τα θέματα στη βάση νομικών κειμένων με έναν επισπεύδοντα τρόπο ή αν είναι πρόθυμος να συζητήσει πρακτικά θέματα σε τομείς, όπως τα ταξίδια και οι μεταφορές», είπε. Πρόσθεσε επίσης ότι αυτή η συζήτηση μπορεί να γίνει «χωρίς να απαιτείται από το Ηνωμένο Βασίλειο να κάνει όλες τις κινήσεις».

Πριν την ανακοίνωση της απόφασης για την αποστολή διαπραγματευτών είχε προηγηθεί η εκτίμηση Ευρωπαίου διπλωμάτη, ο οποίος έκρινε πως η απάντηση του Τζόνσον στο τελεσίγραφο της ΕΕ, σχετικά με το αν προτίθεται να κάνει υποχωρήσεις, είναι απλώς «ρητορική» και όχι αποχώρηση από τις συνομιλίες. Ο εκπρόσωπος του Βρετανού πρωθυπουργού ξεκαθάρισε, ωστόσο, την κατάσταση. Σημειώνεται ότι ο Τζόνσον στην απάντησή του προς τους Ευρωπαίους ηγέτες τόνισε το Ηνωμένο Βασίλειο πρέπει να ετοιμάζεται για μια αποχώρηση χωρίς συμφωνία. Πρόσθεσε μάλιστα, σχετικά πικρόχολα, ότι «είναι περίεργο που μετά από 45 χρόνια συμμετοχής στην ΕΕ, οι Ευρωπαίοι δεν δίνουν στο Λονδίνο τους όρους που προσέφεραν στον Καναδά». 

Ο Τζόνσον σημείωσε τέλος, ότι αφού «η ΕΕ δεν θέλει μια εμπορική συμφωνία τύπου Καναδά, όπως αρχικά είχαμε συζητήσει, οδηγούμαστε σε μια λύση τύπου Αυστραλίας». Δηλαδή σε μια εμπορική σχέση που βρίσκεται πολύ κοντά στους κανόνες του παγκόσμιου ελεύθερου εμπορίου, χωρίς ειδικές προβλέψεις. Σε ό,τι αφορά πάντως την αναβίωση του θέματος “συμφωνία τύπου Αυστραλίας ή συμφωνία τύπου Καναδά”, η εκτίμηση του Ευρωπαίου διπλωμάτη ήταν ότι «… απλώς δεν υπάρχει σοβαρότητα».

Στο προσκήνιο πάλι η Ιρλανδία 

Οι Ευρωπαίοι διαμήνυσαν επίσης ότι το Λονδίνο πρέπει να σεβαστεί την συμφωνία αποχώρησης που υπέγραψε, ειδικά μετά την ψήφιση από τη Βουλή των Κοινοτήτων που δίνει το δικαίωμα στην βρετανική κυβέρνηση να τροποποιεί μονομερώς κάποιους από τους όρους. «Η συμφωνία πρέπει να εφαρμοστεί πλήρως. Τελεία και παύλα» ήταν το μήνυμα του Σαρλ Μισέλ. Ο εκπρόσωπος του Τζόνσον σημείωσε πάντως, ότι παρά τη λήξη των συνομιλιών για την εμπορική συμφωνία, θα συνεχιστεί μια «ξεχωριστή διαπραγμάτευση» για την εφαρμογή των μεταβατικών κανόνων στα ιρλανδικά σύνορα, οι οποίοι προβλέπονται στην συμφωνία αποχώρησης.

Πρόκειται για το “μεγάλο αγκάθι” του Brexit, όλα αυτά τα χρόνια. Οι Ευρωπαίοι επιδιώκουν την αποφυγή ενός σκληρού συνόρου ανάμεσα στη Δημοκρατία της Ιρλανδίας και την βρετανική επαρχία της Βόρειας Ιρλανδίας. Ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα έθετε σε κίνδυνο τις Συμφωνίες της Μεγάλης Παρασκευής, ανάμεσα σε Καθολικούς και Προτεστάντες, άρα και την ειρήνευση στο Μπέλφαστ. Από την άλλη, το Λονδίνο δεν θέλει τη μεταφορά αυτού του σκληρού συνόρου στην ιρλανδική θάλασσα, υποστηρίζοντας ότι έτσι αποκοπτέται η συνέχεια της επικράτειας και διαχωρίζεται η βρετανική επαρχία της Βόρειας Ιρλανδίας.

Η βρετανική κυβέρνηση είναι ιδιαίτερα προσεκτική στους χειρισμούς του θέματος και ο λόγος δεν είναι ότι “σκιάχτηκε” από την σκληρή γλώσσα του Σαρλ Μισέλ. Οι ΗΠΑ έχουν επισημάνει στο Ηνωμένο Βασίλειο ότι δεν θα συνάψουν μαζί του καμία ειδική εμπορική συμφωνία, αν διαταραχθούν οι συμφωνίες της Μεγάλης Παρασκευής, οι οποίες συνήφθησαν με τη μεσολάβηση του Μπιλ Κλίντον. Ο Τζόνσον έχει δεχθεί μάλιστα σχετικές προειδοποιήσεις, τόσο από την κυβέρνηση Τραμπ όσο και από τον υποψήφιο των Δημοκρατικών, Τζο Μπάιντεν.

Αυτό είναι και το μεγάλο πρόβλημα του Βρετανού πρωθυπουργού και γι αυτό ο εκπρόσωπος του ανακοίνωσε ότι θα συνεχιστεί μια «ξεχωριστή διαπραγμάτευση» για το ζήτημα. Δείχνει δηλαδή να επιμένει και στον νόμο για την Εσωτερική Αγορά και στο ότι οι συνομιλίες για την εμπορική συμφωνία ΕΕ-Ηνωμένου Βασιλείου έχουν λήξει. Συνομιλίες που συνάντησαν, άλλωστε, την σθεναρή αντίσταση του Μακρόν για τα δικαιώματα των Γάλλων ψαράδων στα βρετανικά ύδατα. Για αυτό το θέμα όμως, με τόση αλληλεγγύη στην ΕΕ, υπάρχει πάντα το ενδεχόμενο να παρουσιάσει ο Ερντογάν κανέναν χάρτη για ΑΟΖ Τουρκίας-Καναδά (δεν τα πάνε και καλα τις τελευταίες ημέρες), οπότε εκεί θα μπλέξει περισσότερο η κατάσταση.