Οι αιτίες του οικονομικού πολέμου ΗΠΑ-Ευρώπης

Στην κατεύθυνση αυτή η Ευρώπη σε στρατηγικό επίπεδο επέλεξε ένα αβέβαιο και εύθραυστης ανθεκτικότητας πρότυπο, τα κύρια χαρακτηριστικά του οποίου ήταν: Πρώτον, η διεύρυνσή της (αντί της εμβάθυνσης και της Πολιτικής Ένωσης) για την δημιουργία νέων Αγορών, δεύτερον, η εξασφάλιση φθηνής ενέργειας από την Ρωσία, τρίτον, η μετεγκατάσταση επιχειρήσεων της σε Κεντρο-Ανατολική Ευρώπη, Ασία, Αφρική για τη παραγωγή διεθνώς εμπορεύσιμων προϊόντων χαμηλού κόστους και τέταρτον, η ανάθεση της ασφάλειας και άμυνάς της στις ΗΠΑ.

Όμως, η συνθήκη αυτή του γεωοικονομικού και γεωπολιτικού κατακερματισμού, εκτός του ότι ξεπεράστηκε, όπως προκύπτει εκ του αποτελέσματος από τις διεθνείς και τις ευρωπαϊκές εξελίξεις των τελευταίων ετών, βρίσκει, σε συνθήκες αβεβαιότητας και ανασφάλειας, την Ευρώπη ανέτοιμη και με σοβαρούς προβληματισμούς, απέναντι στην πρόσφατη δασμολογική, εμπορική και προστατευτική πολιτική των ΗΠΑ, για τη προοπτική του ευρωπαϊκού κοινωνικο-οικονομικού και γεωπολιτικού σχηματισμού.

Στις διεθνείς και ευρωπαϊκές αυτές συνθήκες επιβολής δασμών από τις ΗΠΑ στο Μεξικό, τον Καναδά, την Κίνα και στο άμεσο μέλλον στην Ευρώπη και τούμπαλιν, εκτιμάται ότι θα οδηγήσει, μεταξύ άλλων, με ποσοτικές και ποιοτικές διαφοροποιήσεις από χώρα σε χώρα, στην επιβράδυνση του διεθνούς εμπορίου και των ρυθμών ανάπτυξης, στην αύξηση των πληθωριστικών πιέσεων και στην μείωση του πραγματικού εισοδήματος, καθώς και στην διεύρυνση των κοινωνικών ανισοτήτων και της ανεργίας.

Από την άποψη αυτή είναι ενδιαφέρον να σημειωθεί ότι οι προαναφερόμενοι οικονομικοί σχηματισμοί εξήγαγαν στις ΗΠΑ το 2023 το 61% των εισαγωγών της. Πιο συγκεκριμένα, για τον Καναδά και το Μεξικό εκτιμάται ότι οι οικονομικές συνέπειες των δασμών θα είναι σοβαρές, δεδομένου ότι το 2023 οι εξαγωγές του Καναδά στις ΗΠΑ ήταν 21% του ΑΕΠ και του Μεξικού ήταν 27%. Αντίθετα, οι εξαγωγές της ΕΕ-27 στις ΗΠΑ το 2023 ήταν 2.9% του ΑΕΠ της ΕΕ, γεγονός που οδηγεί στην εκτίμηση ότι ο αρνητικός αντίκτυπος των δασμών θα είναι μικρότερος (1% του ΑΕΠ).

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ υποστηρίζει ότι η επιβολή των δασμών στοχεύει στην μείωση του εμπορικού ελλείμματος, στην αύξηση των φορολογικών εσόδων για την χρηματοδότηση της δημοσιονομικής και φορολογικής πολιτικής των ΗΠΑ, στην διεύρυνση της οικονομικής και παραγωγικής δραστηριότητας στον αστικό και αγροτικό τομέα της αμερικανικής οικονομίας, στην αύξηση των εισοδημάτων, κλπ. Τούτων δοθέντων, εκτιμάται ότι οι καταναλωτές στις ΗΠΑ από την επιβολή των δασμών στις εισαγωγές τους θα επιβαρυνθούν κατά μέσο όρο με ετήσιο κόστος της τάξης των 2.000 δολαρίων περίπου.

Ερωτήματα περί οικονομικού πολέμου ΗΠΑ-Ευρώπης

Όμως, ιδιαίτερα στην Ευρώπη, ανεξάρτητα του μικρότερου αντίκτυπου των συνεπειών της επιβολής των δασμών στις εξαγωγές τους προς τις ΗΠΑ, τα χρόνια διαρθρωτικά, τεχνολογικά, παραγωγικά, επενδυτικά και κοινωνικά ελλείμματα και η προοπτική, μεταξύ άλλων, εξασφάλισης 800 δισ. ευρώ (150 δις ευρώ από κοινό ευρωπαϊκό δανεισμό και 650 δισ. ευρώ από τους κρατικούς προϋπολογισμούς των κρατών μελών) για την ευρωπαϊκή άμυνα, εκτιμάται ότι θα συναντηθούν με την περαιτέρω διάβρωση της κοινωνικής συνοχής, την αύξηση του δημόσιου χρέους, την δημοσιονομική πειθαρχία, τη πολιτική κρίση και την κρίση διαρκείας του βιοτικού επιπέδου και της ευημερίας των Ευρωπαίων πολιτών.

Στις συνθήκες αυτές τα ερωτήματα που τίθενται είναι τα εξής: Η διεθνής και η ευρωπαϊκή οικονομία κατά την δεύτερη δεκαετία του 21ου αιώνα εισέρχεται: α) Σε μία νέα εποχή της παγκοσμιοποίησης που θα βασίζεται στον έλεγχο των εμπορικών ροών; β) Στο πεδίο έναρξης ενός παγκόσμιου εμπορικού πολέμου; Ή γ) στο πεδίο έναρξης μίας ιδεολογικο-πολιτικής και οικονομικο-κοινωνικής αντιπαράθεσης μεταξύ του μοντέλου του “οικονομικού εθνικισμού” και του “παγκοσμιοποιημένου νεοφιλελεύθερου” μοντέλου διαχείρισης του σύγχρονου καπιταλισμού;

Στα ερωτήματα αυτά στα οποία συνδέεται το ειδικό με το γενικό μέρος της στρατηγικής, αναδεικνύεται ως απάντηση η προοπτική ότι κατά την τρέχουσα δεκαετία η διεθνής και η ευρωπαϊκή κοινότητα θα είναι μάρτυρας της προαναφερόμενης αντιπαράθεσης, κατά την οποία από την κάθε πλευρά (ΗΠΑ, Ευρώπη) θα επιδιώκεται, διαπραγματευτικά ή συγκρουσιακά, ποιο από τα δύο μοντέλα ή κάποιου τρίτου (δημοκρατικού, αναπτυξιακού, κοινωνικού), θα αποτελέσει το κυρίαρχο μοντέλο της παγκόσμιας και της ευρωπαϊκής οικονομίας.