Οι δυο όψεις των σχέσεων ΗΠΑ-Κίνας – Μπορεί η Ελευσίνα να ανταγωνιστεί την COSCO;

Η… αναθέρμανση των σχέσεων των δύο κρατών επιβεβαιώθηκε με την αγορά από την Κίνα τουλάχιστον 10 φορτίων αμερικανικής σόγιας, αξίας περίπου 300 εκατομμυρίων δολαρίων, με συμβάσεις, που υπογράφτηκαν, όπως μετέδωσε το πρακτορείο Reuters, την Τρίτη 25/11, μια μέρα μετά από τηλεφωνική επικοινωνία του Τραμπ με τον πρόεδρο της Κίνας, Σι Τζιπίνγκ. Η τηλεφωνική επικοινωνία, η οποία δεν είχε προηγουμένως γνωστοποιηθεί από καμία από τις δύο χώρες, πραγματοποιήθηκε μετά τη συνάντηση των δύο ηγετών, στις 30 Οκτωβρίου, στη Νότια Κορέα, όπου συμφώνησαν σε ένα πλαίσιο για μια εμπορική συμφωνία που δεν έχει ακόμη οριστικοποιηθεί.

Βάση της συμφωνίας ήταν η απόφαση της Ουάσιγκτον να μην επιβάλει δασμούς 100% στις κινεζικές εισαγωγές και η δήλωση της Κίνας ότι θα αναβάλει την εφαρμογή καθεστώτος αδειοδότησης εξαγωγών κρίσιμων ορυκτών σπάνιων γαιών. Η γραμματέας Τύπου του Λευκού Οίκου, Καρολίν Λίβιτ, δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι η τηλεφωνική συνομιλία επικεντρώθηκε στο εμπόριο και διήρκεσε περίπου μία ώρα. «Είμαστε ικανοποιημένοι με όσα έχουμε δει από τους Κινέζους και αισθάνονται το ίδιο», δήλωσε η Λίβιτ.

Έτσι, μετά από μήνες εμπορικών εντάσεων, που προκλήθηκαν από την επιβολή δασμών από τον Τραμπ, η αναθέρμανση των εμπορικών σχέσεων των δύο κρατών επισφραγίστηκε με την αγορά από την Κίνα ασυνήθιστα μεγάλων όγκων αμερικανικής σόγιας και μάλιστα σε τιμές υψηλότερες από τις βραζιλιάνικες προμήθειες. Όλα τα φορτία έχουν προγραμματιστεί να σταλούν τον Ιανουάριο από τερματικούς σταθμούς των ακτών του Κόλπου των ΗΠΑ και λιμάνια του Βορειοδυτικού Ειρηνικού, ενώ ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, Scott Bessent, δήλωσε ότι οι κινεζικές αγορές αμερικανικής σόγιας είναι “εντάξει”, επικαλούμενος μια συμφωνία με το Πεκίνο να αγοράσει 87,5 εκατομμύρια τόνους του αμερικανικού προϊόντος τα επόμενα τρεισήμισι χρόνια.

«Η σχέση μας με την Κίνα είναι εξαιρετικά ισχυρή!», δήλωσε ο Τραμπ, «αυτή η τηλεφωνική συνομιλία ήταν συνέχεια της εξαιρετικά επιτυχημένης συνάντησής μας στη Νότια Κορέα (…). Έκτοτε, έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος και από τις δύο πλευρές στη διατήρηση των συμφωνιών μας ενημερωμένων και ακριβών». Ο ίδιος, που απέφυγε να κάνει οποιαδήποτε αναφορά στο “καυτό” θέμα της Ταιβάν, είπε, ακόμα, ότι αποδέχτηκε την πρόσκληση του Σι να επισκεφθεί το Πεκίνο τον Απρίλιο και πως προσκάλεσε τον πρόεδρο της Κίνας για επίσημη επίσκεψη στις ΗΠΑ αργότερα μέσα στο 2026.

Η “σύγκρουση” ΗΠΑ-Κίνας επί ελληνικού εδάφους

Ωστόσο, εάν κάποιος περιοριζόταν τον τελευταίο μήνα στην εικόνα, που καλλιεργείτο από τις Πρεσβείες των δύο κρατών στην Αθήνα, σε συνδυασμό με την κυβερνητική αγωνία να παρουσιάσει “ιστορίες επιτυχίας”, θα αποκόμιζε τελείως διαφορετικά συμπεράσματα. Η πληθωρική άφιξη της νέας πρέσβεως των ΗΠΑ Κίμπερλι Γκιλφόϊλ… πυροδότησε σειρά δηλώσεων, με επίκεντρο την παρουσία της κρατικής κινέζικης εταιρείας COSCO στον Πειραιά και την ανάπτυξη ενός άγνωστου – προς το παρόν – σχεδίου στο λιμενικό χώρο της Ελευσίνας.

Η κ. Γκιλφόϊλ σχεδόν με την άφιξή της στην Αθήνα παραχώρησε συνέντευξη στον “Αντέννα”, στην οποία με ελάχιστα διπλωματικό τρόπο –άλλωστε δεν προέρχεται από το διπλωματικό σώμα, είναι “πρέσβης εκ προσωπικοτήτων” – χαρακτήρισε ατυχή την παρουσία της κινέζικης εταιρείας στον Πειραιά. Επίσης, προανήγγειλε, ουσιαστικά, παρεμβάσεις για “να βρεθεί λύση” και να περιοριστεί η κινέζικη επιρροή, «είτε επιδιώκοντας την αύξηση της απόδοσης σε άλλες περιοχές, ή ίσως κάποια μέρα βγει [ο ΟΛΠ] προς πώληση». Η Πρεσβεία της Κίνας αντέδρασε έντονα, χαρακτηρίζοντας τις δηλώσεις αυτές «διαποτισμένες με ψυχροπολεμική νοοτροπία και λογική ηγεμονισμού». 

Από την πλευρά της η ελληνική κυβέρνηση θέλοντας να παρουσιάσει μια “ιστορία επιτυχίας” πρόβαλε, εμφατικά, τις επενδύσεις στην Ελευσίνα, που προγραμματίζονται με άξονα τα ναυπηγεία της εταιρείας ΟΝΕΧ, αλλά θέλοντας να κρατήσει και ισορροπίες με την Κίνα διαβεβαίωσε – σε όλους τους τόνους – ότι η συμφωνίες τηρούνται κανονικά!

Η συζήτηση στην Βουλή

Το θέμα συζητήθηκε (Πέμπτη 27.11.2025) στη Βουλή, όπου προωθήθηκε, με γρήγορες διαδικασίες, νομοθετική ρύθμιση ως άρθρο σε νομοσχέδιο του Υπουργείου Ανάπτυξης «για τη διεύρυνση των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων στις εγκαταστάσεις των Ναυπηγείων Ελευσίνας», όπως είπε ο εισηγητής της ΝΔ, Αθ. Ζεμπίλης, ώστε «να παρέχεται η δυνατότητα για ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης που θα συνδυάζει τη ναυπηγική τεχνογνωσία, τις επισκευές, τις ενεργειακές υποδομές και τις επενδύσεις στο  logistics». Ωστόσο, από τη συζήτηση δεν έγιναν πολλά πράγματα γνωστά για τα επενδυτικά σχέδια για την Ελευσίνα. Ο υπουργός Ανάπτυξης Τάκης Θεοδωρικάκος επικεντρώθηκε σε δύο σημεία λέγοντας:

• «Οι επενδύσεις θα γίνουν μέσα από την κείμενη νομοθεσία με τους υπάρχοντες νόμους και με αντάλλαγμα, με τίμημα απέναντι στο ελληνικό κράτος, το οποίο θα εισπραχθεί από το ελληνικό δημόσιο»
• «Θα προκληθούν σοβαρές επενδύσεις και η διεύρυνση των δραστηριοτήτων σημαίνει περισσότερες υποδομές, μεγαλύτερο κύκλο εργασιών, νέες καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας και καθοριστική συμβολή στην ακόμη μεγαλύτερη και βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη», υποστήριξε.
• «Οι συμφωνίες (…) τηρούνται σε ό,τι αφορά στο λιμάνι του Πειραιά και αυτό θα πρέπει να είναι απολύτως ξεκάθαρο».
• Ο ίδιος μίλησε, ακόμα, για μια έκταση 650 στρεμμάτων του ναυπηγείου, που «συνδέεται με το Θριάσιο Εμπορευματικό Κέντρο με σιδηροδρομική γραμμή, η οποία είναι ήδη αυτή τη στιγμή υπό κατασκευή» και προανήγγειλε «μια σειρά παρεμβάσεις που έχουν μελετηθεί (…) προκειμένου να υπάρξει τάξη και χωροταξική διευθέτηση στην ευρύτερη αυτή περιοχή».

Από την πλευρά της αντιπολίτευσης, επισημάνθηκε πως δεν έχει γνωστοποιηθεί ολοκληρωμένο σχέδιο για την Ελευσίνα. Ειδικότερα, ο εισηγητής του ΣΥΡΙΖΑ- ΠΣ, Χάρης Μαμουλάκης είπε πως «στην πραγματικότητα, δεν υπάρχει κάποιο σχέδιο επενδύσεων με αναφορά σε συγκεκριμένες υποδομές, κόστος κατασκευής αυτών, αναγκαία δίκτυα κοινωφελή – και όχι μόνο – εξυπηρέτησης, δυνητική αγορά την οποία θα εξυπηρετεί. [Υπάρχει] Η υπογραφή ενός, απλού, Letter of Intent, (…) μια δήλωση πρόθεσης, δηλαδή, για τη δημιουργία εμπορευματικού κόμβου, logistics, και τίποτα περισσότερο».

Πολλοί βουλευτές εξέφρασαν, μεταξύ άλλων, ερωτήματα για το εάν το νέο λιμάνι στην Ελευσίνα θα είναι ανταγωνιστικό της COSCO, ενώ ο βουλευτής της ΝΔ, Δημήτρης Μαρκόπουλος, κάλεσε την κυβέρνηση να αποτρέψει κάτι τέτοιο. «Βέβαια, κύριε Υπουργέ, αυτή η επένδυση [στην Ελευσίνα] (….)  δεν πρέπει επ’ ουδενί (…) να αποδυναμώσει το λιμάνι του Πειραιά. Ένα είναι το μεγάλο λιμάνι της χώρας. (…) Μην φανεί ανταγωνιστική (…) αυτή η επένδυση απέναντι σε ένα ενεργό και αναπτυσσόμενο λιμάνι».

Αναζητώντας το ρόλο του νέου λιμανιού

Με όλα αυτά τα ερωτηματικά να μένουν αναπάντητα, η συζήτηση περιστρέφεται γύρω από το ποιος θα είναι ο ρόλος των λιμενικών υποδομών, που φαίνεται ότι σχεδιάζεται να δημιουργηθούν σε παράπλευρο χώρο των ναυπηγείων Ελευσίνας. Φυσικά, αυτό σχετίζεται και με το ρόλο που θα έχει και το υπάρχον λιμάνι της Ελευσίνας, το οποίο εστιάζει, μέχρι τώρα, στο γενικό φορτίο.

Σύμφωνα με όσα είπε στη Βουλή η ανεξάρτητη βουλευτής, ενταγμένη στο “Κίνημα Δημοκρατίας”, Θοδώρα Τζάκρη, στόχος είναι να δημιουργηθεί ένας «μηχανισμός διέλευσης του αγωγού υγροποιημένου [φυσικού αερίου] LNG προς την Ουκρανία και σε άλλες χώρες της Ευρώπης». «(…) είναι αστείο να μιλάμε ότι εκεί θα αναπτυχθούν άλλες σοβαρές χρήσεις διαμετακομιστικού εμπορίου, από τη στιγμή που η Αμερική (…) δεν επενδύει σε αυτούς τους τομείς, καθώς το 80% των εμπορευματοκιβωτίων παγκοσμίως διακινούνται από την Κίνα και οι όποιες αμερικανικές σχετικές εγκαταστάσεις (…) βρίσκονται στο Ρότερνταμ της Ολλανδίας», είπε η ίδια.

Στο θέμα των φορτίων αναφέρθηκε και ο β’ αντιπρόεδρος του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Πειραιά (ΕΒΕΠ), Κ. Αχλαδίτης, σε συνέντευξή του στο Liberal. «Το ζητούμενο εδώ είναι, κατ’ αρχάς, κατά πόσον αυτό το πράγμα [οι υποδομές] θα γίνει γρήγορα και δεύτερον η ροή του εμπορίου, που, όπως γνωρίζετε, ελέγχεται από την Ασία. Αν κάποιος θα φέρει το κουτί, πρέπει πρώτα να έρθει το κουτί. Πρέπει, λοιπόν, το όποιο εγχείρημα να το στηρίξουν οι εταιρείες, οι οποίες μεταφέρουν τα κουτιά από την Κίνα. Το εμπόριο, είτε μας αρέσει είτε δεν μας αρέσει, ελέγχεται από τους Κινέζους.», ανέφερε ο ίδιος.

Και πρόσθεσε: «Η δυναμική είναι κατά πόσον μπορείς να ελέγξεις την ροή του εμπορίου. Εάν φέρεις εμπόρευμα δυναμική υπάρχει. Αν δεν φέρεις εμπόρευμα δυναμική δεν υπάρχει. Η χώρα μας δεν είναι παραγωγική χώρα να έχει πρωτογενή παραγωγή να έχει αυτοκινητοβιομηχανίες, να έχει παραγωγές που χρειάζονται αποθήκες και διαχείριση. Η δουλειά μας είναι διαχείριση σε εμπορεύματα τρίτων. Άρα, η όποια επένδυση εξαρτάται από τρίτους, αν θα πετύχει ή δεν θα πετύχει».

Πάντως, όπως έχουμε σημειώσει σε προηγούμενο άρθρο, η αμερικανική κρατική επενδυτική τράπεζα DFC έχει εγκρίνει από τον Ιούνιο του 2023 την χορήγηση δανείου ύψους 125 εκατομμυρίων δολαρίων προς την ΟΝΕΧ, με στόχο να συμβάλει στη δημιουργία ενός στρατηγικά κρίσιμου ναυτιλιακού και ενεργειακού κόμβου εφοδιασμού για την περιοχή, επεκτείνοντας την ικανότητα του ναυπηγείου να εξυπηρετεί πλοία υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG). Σύμφωνα με την περιγραφή του έργου, το ναυπηγείο θα έχει την ικανότητα επισκευής και αναβάθμισης έως και 200 πλοίων ετησίως. Περίπου το 50% των εσόδων του θα προέλθει από την εξυπηρέτηση πλοίων μεταφοράς υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG).

Κατά συνέπεια εάν θα υπάρξει άλλη χρηματοδοτική επένδυση και τι ύψους για δημιουργία νέων λιμενικών εγκαταστάσεων για διαμετακομιστικό εμπόριο είναι ακόμα αδιευκρίνιστο. Και βέβαια, όπως επίσης σημειώναμε, από τα σχέδια έως την υλοποίηση, η απόσταση είναι μεγάλη….