Οι δυναμικές start up αλλάζουν το ελληνικό οικοσύστημα καινοτομίας

Κάτι αλλάζει στο ελληνικό οικοσύστημα καινοτομίας. Αυτό τουλάχιστον μαρτυρούν οι νέες εταιρείες που εμφανίστηκαν εν μέσω πανδημίας, καθώς και η ωρίμανση παλαιότερων που παρά τις αντιξοότητες κατάφεραν να εμφανίσουν ολοκληρωμένο προϊόν στην παγκόσμια αγορά. Αν προσθέσει κανείς την επιστροφή ανθρώπινου κεφαλαίου στην Ελλάδα, αλλά και την εξωστρέφεια, δεν υπάρχει περιθώριο αμφισβήτησης. Πρόκειται για την ανέλπιστη αναβίωση της εγχώριας start up σκηνής που άρχισε δειλά να αναπτύσσεται το 2008, όταν η ύφεση ώθησε επιχειρήσεις να στραφούν σε εναλλακτικές λύσεις. Πλέον, διεκδικεί μία θέση στο παγκόσμιο τεχνολογικό γίγνεσθαι.

Δεν πρόκειται για κεραυνό εν αιθρία. Παρότι το 2020 επεφύλασσε μία φονική πανδημία –έναν σκόπελο για όλη την ανθρωπότητα– οι νεοφυείς επιχειρήσεις όχι μόνο δεν έβαλαν φρένο, αλλά γκάζωσαν ενάντια σε κάθε πρόβλεψη. Το αποτέλεσμα ήταν να πραγματοποιηθούν κάποιες από τις σημαντικότερες επενδυτικές συμφωνίες-εξαγορές, ενώ συγκεντρώθηκαν και σημαντικά κεφάλαια.

Ο Αναστάσης, η Φένια και η εταιρεία τους Dataphoria ανήκουν σε αυτή την οικογένεια ελληνικών start up με βλέψεις στη διεθνή αγορά. Συνδυάζουν την καινοτομία με την ευαισθητοποίηση για το περιβάλλον, λειτουργώντας ως “πράσινη” κοινωνική επιχείρηση, η οποία έχει βάση την Ελλάδα, αλλά πεδίο δράσης τα Βαλκάνια και την Ευρώπη. Γνωρίστηκαν στο πανεπιστήμιο και έγιναν καλοί φίλοι. Πλέον, διανύοντας τη δεκαετία των 30 αποφάσισαν να ενώσουν δυνάμεις και να ιδρύσουν τη δική τους εταιρεία εν μέσω πανδημίας. Έχουν τέσσερις ακόμα συνεργάτες και έναν εξωτερικό. Προϊόν τους: η χρήση και αξιοποίηση των δεδομένων για ένα βιώσιμο μέλλον. Πρόκειται για μία ιδέα που απολαμβάνει παγκόσμια απήχηση.

Ο Αναστάσης Σταμάτης εργαζόταν ως μηχανικός σε συμβουλευτική εταιρεία στο Μπέρμινχαμ. Επέστρεψε στην Ελλάδα. Πριν ακόμα γεννηθεί επισήμως η εταιρεία τους πειραματίστηκαν με τη χρήση των Δεδομένων προς το κοινό καλό. Μαζί με πενήντα ακόμα εθελοντές από όλον τον πλανήτη εργάστηκαν, ώστε η Νιγηρία να αποκτήσει πρόσβαση σε πράσινη ενέργεια από φωτοβολταϊκά. Συγκέντρωσαν δεδομένα (χάρτες, φωτογραφίες κ.λπ.) για να τα προσφέρουν σε μία εταιρεία που είχε τη δυνατότητα να ανακαλύψει τις κατάλληλες περιοχές για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών. Έτσι, η επένδυσή της θα είχε την μεγαλύτερη απόδοση.

Το ίδιο έκαναν και στον Καναδά και στην Εσθονία κι αυτό ακριβώς κάνει και η εταιρεία τους, η οποία ιδρύθηκε με δικά τους κεφάλαια. Η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίζουν είναι ότι οι πελάτες τους, στους οποίους συγκαταλέγονται φορείς και Μη Κερδοσκοπικές Επιχειρήσεις δεν έχουν άμεσα διαθέσιμα κονδύλια, αλλά περιμένουν χρηματοδότηση. Αυτό, όμως, δεν αποτέλεσε ανάχωμα για την ομάδα τους, η οποία έχει εστιαστεί σε αναζήτηση συνεργασιών με εταιρείες του εξωτερικού.

Start up και τεχνολογία

Είναι τέτοια η αισιοδοξία τους που εγκατέλειψαν τις προηγούμενες εργασίες τους, έχοντας αφοσιωθεί αποκλειστικά στο δημιούργημά τους. Η τεχνολογία είναι το όχημα, μέσω του οποίου εταιρείες και οργανισμοί παίρνουν αποφάσεις με γνώμονα το περιβάλλον και την κοινωνία. Ο εγκλεισμός, λοιπόν, λειτούργησε δημιουργικά για την ομάδα, η οποία εργάστηκε πυρετωδώς.

Βρίσκεται ήδη σε προχωρημένες συζητήσεις με οργανισμούς του εξωτερικού, ενώ ήδη υλοποιεί κάποια έργα. Δεν πρέπει να ξεχνάει κανείς ότι οι μεγάλοι χρηματοδοτικοί οργανισμοί, για να χρηματοδοτήσουν ένα πρότζεκτ θέτουν ως κριτήριο επιλεξιμότητας το να πληρούνται συγκεκριμένες προδιαγραφές και κριτήρια, σε επίπεδο περιβαλλοντικό, κοινωνικό και διακυβέρνησης.

Ο Αναστάσης χαρακτηρίζει την περίοδο αυτή ιδιαίτερα καλή ως προς την στήριξη που προσφέρει το κράτος, το οποίο έχει δημιουργήσει ένα θεσμικό δίκτυο για τη στήριξη και την προώθηση τέτοιων εταιρειών σε παγκόσμιο επίπεδο. Στόχος είναι να επεκταθούν οι υπηρεσίες αυτές σε ολόκληρο το εθνικό οικοσύστημα καινοτομίας, συμπεριλαμβανομένων των ερευνητικών κέντρων, των συνεργατικών σχηματισμών καινοτομίας, των κέντρων ικανοτήτων και των ιδιαίτερα καινοτόμων επιχειρήσεων. Δεν πρέπει να ξεχνάει κανείς και την ψηφιακή πύλη της πλατφόρμας Elevate Greece, η οποία επιτρέπει σε ελληνικές νεοφυείς επιχειρήσεις να εγγράφονται στο μητρώο και να λαμβάνουν κρατική διαπίστευση ως νεοφυείς επιχειρήσεις. Η διαπίστευση αυτή συνοδεύεται από φορολογικά προνόμια.

Ο Δημήτρης Σκαλτσάς και ο Βαγγέλης Βεργέτης με την εταιρεία τους Intelligencia.ai αποτελούν το success story των ημερών. Το Φθινόπωρο του 2017 ξεκίνησαν έχοντας ως στόχο την αξιοποίηση των δυνατοτήτων της τεχνητής νοημοσύνης στον χώρο της ανάπτυξης νέων φαρμάκων με βάση την Ελλάδα, την Ευρώπη και τις ΗΠΑ. Επιθυμία τους η ανακάλυψη νέων φαρμάκων και θεραπειών.

Χρηματοδοτήσεις από εξωτερικό

Έλαβαν χρηματοδότηση από επενδυτικά κέντρα τόσο στην Ελλάδα, όσο και στην Αμερική. Δεν άργησε η συνεργασία τους με φαρμακευτικές εταιρείες και ερευνητικά και ακαδημαϊκά κέντρα. Ουσιαστικά, δημιουργούν εφαρμογές πάνω σε βιολογικά δεδομένα, τα οποία έχουν επίδραση στην αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια των θεραπειών. «Ως εταιρεία αναπτύσσουμε εφαρμογές με τεχνητή νοημοσύνη για να επισπεύσουμε την ανάπτυξη φαρμάκων», έχει πει ο ίδιος.

Η αναγνώριση ήρθε και μέσα από το περιοδικό Forbes που συγκαταλέγει την εταιρεία τους ανάμεσα στις 50 πιο υποσχόμενες εταιρείες στο χώρο της Τεχνητής Νοημοσύνης. Αν και δραστηριοποιούνται κυρίως στις ΗΠΑ, έχουν στενή συνεργασία στην Ελλάδα με το Ίδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών, στο πλαίσιο της σύμπραξης ιδιωτικής και δημόσιας πρωτοβουλίας.

Υπάρχουν και οι start up εταιρείες που έχουν κερδίσει τις αγορές του εξωτερικού. Μία τέτοια περίπτωση είναι αυτή του Γιάννη Τσιώρη και της Ιωάννας Αγγελιδάκη. Δημιούργησαν μία διαδικτυακή υπηρεσία, την Instashop, μέσω της οποίας μπορεί κάποιος να παραγγείλει τα ψώνια του σούπερ μάρκετ, της μαναβικής, του κρεοπωλείου και του φαρμακείου. Μέχρι και ό,τι χρειάζεται για το κατοικίδιό του μπορεί να βρει.

Η ιδέα τους έγινε ανάρπαστη στη Μέση Ανατολή, στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, στο Μπαχρέιν, στο Κατάρ, στην Αίγυπτο, αλλά και στον Λίβανο. Ως αποτέλεσμα την εταιρεία τους εξαγόρασε η Delivery Hero έναντι 360 εκατ. δολαρίων. Μέχρι σήμερα, αυτή είναι η μεγαλύτερη εξαγορά ελληνικής start up εταιρείας. Και όλα αυτά πέντε μόλις χρόνια από την ίδρυσή της.

Αμερικανικοί όμιλοι

Τεράστια επιτυχία σημείωσε και η Think Silicon, η οποία ξεκίνησε το ταξίδι της από την Πάτρα. Δύσκολα θα φαντάζονταν οι ιδρυτές της Γιώργος Σιδηρόπουλος και Ιάκωβος Σταμούλης ότι θα έκλειναν συμφωνία δεκάδων εκατ. ευρώ με τον αμερικανικό όμιλο Applied Materials. Οι δύο τους σχεδίαζαν ολοκληρωμένα κυκλώματα (chip) για Bluetooth και Wi-Fi. Ίσως πάλι, τα φιλόδοξα σχέδιά τους να ήταν αυτά που τους ώθησαν να παρατήσουν τη δουλειά τους και να δοκιμάσουν κάτι δικό τους.

Η Think Silicon δραστηριοποιείται στην ανάπτυξη τεχνολογίας για κάρτες γραφικών (GPUs) ειδικά για φορητές συσκευές όπου απαιτούνται ισχυρές επιδόσεις, αλλά και ενεργειακή αυτονομία. Η εταιρεία λειτουργεί με το μοντέλο IP Licensing, δηλαδή σχεδιάζει κάρτες γραφικών και στη συνέχεια συνεργάζεται με εταιρείες κατασκευής επεξεργαστών, λαμβάνοντας δικαιώματα. Η εταιρεία έχει γραφεία σε Αθήνα, Πάτρα, Τορόντο και Καλιφόρνια.

Η απήχηση των εταιρειών αυτών γεμίζει θετική ενέργεια όσους βρίσκονται στην αφετηρία της διαδρομής τους. Η Valius είναι μία διαδικτυακή πλατφόρμα, η οποία δίνει τη δυνατότητα στους χρήστες της να δημιουργήσουν τη στρατηγική marketing των προϊόντων τους, παρουσιάζοντάς τους ολοκληρωμένες προτάσεις στρατηγικής. Πίσω από αυτήν είναι τρεις φίλοι: ο Ανδρέας, ο Ιωάννης και ο Παναγιώτης. Και οι τρείς κουβαλούν τεράστια εργασιακή εμπειρία σε εταιρείες κολοσσούς. Εμπειρία την οποία εναπόθεσαν στο νέο τους επιχειρηματικό εγχείρημα.

Ελληνική οικονομία

Όλα ξεκίνησαν όταν συνειδητοποίησαν ότι ο κόσμος δεν ασχολείται με την στρατηγική, οι εταιρείες δεν αφιερώνουν χρόνο στην ανάλυση δεδομένων. «Κάναμε έρευνα, συνεντεύξεις, ερωτηματολόγια για να δούμε αν η στρατηγική είναι κάτι που τους απασχολεί, αλλά συχνά δεν υπάρχουν οι αναγκαίοι πόροι ή η απαραίτητη ομοφωνία και τεχνογνωσία. Η Valius απλοποιεί την στρατηγική μάρκετινγκ και βοηθάει ακόμα και κάποιον που δεν έχει σπουδάσει μάρκετινγκ να μπορεί να πάρει αποτελεσματικές και σωστές αποφάσεις. Εξάλλου, μέσω της πλατφόρμας αυτής, μέρος της στρατηγικής είναι ο ίδιος ο πελάτης. Αυτή ήταν η ιδέα μας και καταφέραμε να φτιάξουμε μία πλατφόρμα που συλλέγει δεδομένα κι αυτά μεταφράζονται σε συγκεκριμένες στρατηγικές».

Δύο χρόνια το σκέφτονταν, αλλά η ίδρυση της εταιρείας έγινε πραγματικότητα φέτος! Έχει ως βάση τόσο την Αθήνα, όσο και το Λονδίνο, ενώ υπάρχει τεράστιο ενδιαφέρον από εταιρείες σε χώρες όπως η Ολλανδία. Οι ιδρυτές της εταιρείας αναγνωρίζουν ότι στην Ελλάδα το κλίμα έχει αλλάξει. Συζητιούνται νέες ιδέες. Υπάρχει όρεξη και προοπτική, καθώς έχει ωριμάσει αρκετά το περιβάλλον. Η δέσμευση ότι θα υπάρξει και χρηματοδότηση είναι ιδιαίτερα χρήσιμη. Παρότι οι τρεις συνεργάτες ζούσαν και εργάζονταν στο εξωτερικό θα επιστρέψουν στην Ελλάδα.

Απ’ ότι φαίνεται, οι προοπτικές για το μέλλον της εγχώριας start up σκηνής και για την προσέλκυση κεφαλαίων όλο και βελτιώνονται. Οι ελληνικές start up εταιρείες είτε βρίσκονται στα σπάργανα, είτε έχουν διανύσει δρόμο εξασφαλίζουν όλο και σημαντικότερες χρηματοδοτήσεις. Εμφανίζονται ιδιαίτερα θελκτικές, κερδίζοντας επενδυτικές ευκαιρίες. Όλα τα παραπάνω λειτουργούν σαν λάδι στη μηχανή για ένα εγχώριο οικοσύστημα, το οποίο βρίσκεται σε φάση διαρκούς ανάπτυξης, έτοιμο να αφήσει ισχυρό αποτύπωμα στην ελληνική οικονομία.