Οι κυρώσεις γεννούν μία νέα διεθνή οικονομική τάξη

Καθώς ο πόλεμος στην Ουκρανία οξύνεται, με τον κίνδυνο ενός Γ’ Παγκοσμίου Πολέμου να εντείνεται, οι εξελίξεις στο πλαίσιο του οικονομικού πολέμου που μαίνεται παγκοσμίως είναι καταιγιστικές. Μπορούμε πια να πούμε ότι οι κυρώσεις που επέβαλαν οι Δυτικοί, σε συνδυασμό με την επιθετική πράξη της υπεξαίρεσης των περιουσιακών στοιχείων του ρωσικού κράτους, έχουν ήδη αρχίσει όχι απλώς να “δαγκώνουν” και την ίδια την Δύση, αλλά και να επιταχύνουν το γκρέμισμα της μεταπολεμικής κυριαρχίας των ΗΠΑ στον παγκόσμιο καπιταλισμό, με ανυπολόγιστες συνέπειες προοπτικά για τις ίδιες.

Η ανάγνωση των κυρώσεων ,στην οποία περιορίζονται κατά βάση τα Δυτικά Μίντια, είναι η επίπτωσή τους στο ΑΕΠ και στον πληθωρισμό. Παρότι σημαντικές κι αυτές οι επιπτώσεις, ιδίως άμεσα και μεσοπρόθεσμα, είναι δευτερεύουσες. Οι πρωτεύουσες επιπτώσεις σχετίζονται με την αξιοπιστία και την κυριαρχία της δυτικής ηγεσίας στην διαδικασία της καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης, όπως και με την επιβίωση της τελευταίας.

Πρέπει καταρχάς να συνειδητοποιήσουμε ότι η Δύση έχει προβεί σε σειρά παρανόμων πράξεων κατά της Ρωσίας, παρότι επισήμως δεν αποτελούν εμπόλεμα μέρη, τουλάχιστον όχι ακόμα. Η Δύση υπεξαιρεί χρυσό και καταθέσεις της ρωσικής Κεντρικής Τράπεζας, ρωσικών εμπορικών τραπεζών και εταιρειών, όπως και Ρώσων ιδιωτών, οι οποίοι δεν διατηρούν καμία επίσημη κρατική θέση.

Τόσο άμεσα, όσο και έμμεσα, “χτυπώντας” Ρώσους υπηκόους, οι ΗΠΑ και η ΕΕ παραβιάζουν βασικές αρχές του κράτους δικαίου, όπως οι ίδιες το διακηρύττουν και όπως κατοχυρώνεται στο διεθνές δίκαιο. Επιπλέον, χρησιμοποιούν το δολάριο και διεθνείς οικονομικούς οργανισμούς τους οποίους ελέγχουν, προκειμένου να εξαναγκάσουν είτε τον ρωσικό λαό, είτε τμήμα του ρωσικού κατεστημένου, να εξεγερθούν εναντίον του Ρώσου προέδρου.

Τριγμοί στην παγκοσμιοποίηση

Ξεχνούν ότι η ισχύς τους βασίστηκε εν πολλοίς, αφενός στην παραγωγή σύνθετων βιομηχανικών προϊόντων, αφετέρου στο γεγονός ότι το δολάριο και οι διεθνείς οικονομικοί οργανισμοί, έστω υπό την κυριαρχία των ΗΠΑ, αποτελούσαν ένα ελκυστικό πλαίσιο για όλα τα καπιταλιστικά κράτη του πλανήτη και για τους πολίτες τους. Αυτή ήταν και η δύναμη της καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης: Τα δυτικά κεφάλαια, με όπλα το δολάριο κυρίως και τους Διεθνείς Οικονομικούς Οργανισμούς, “ταξίδευαν” παντού και “άνοιγαν” νέες αγορές. Ενίοτε χρησιμοποιούσαν και τους εθνικούς στρατούς, αλλά πάντα τα δύο πρώτα στοιχεία.

Αποτέλεσμα των παραπάνω ήταν ότι καθώς όλος ο πλανήτης εισερχόταν στο καπιταλιστικό “κύκλωμα” μετά την πτώση της ΕΣΣΔ, οι δυτικές μητροπόλεις έγιναν οι δημοφιλέστεροι προορισμοί του πολύ μεγάλου κεφαλαίου των νέων καπιταλιστικών οικονομιών. Κοινώς, αν αποδεχόσουν τις δυτικές εταιρείες στην οικονομία σου, το δολάριο και τους Διεθνείς Οικονομικούς Οργανισμούς, τότε μπορούσες να γίνεις αποδεκτός στον κυριαρχούμενο από την Δύση, καπιταλιστικό κόσμο. Κάθε κυρίαρχος, πέρα από την καταστολή-κυριαρχία, χρειάζεται και συναίνεση-ηγεμονία. Γι’ αυτό έπρεπε η Δύση να είναι κατά πολύ υπέρτερη παραγωγικά όλων των υπολοίπων και χρηματοπιστωτικά προσβάσιμη. Σήμερα και οι δύο αυτές συνθήκες έχουν ανατραπεί.

Σε ό,τι αφορά τα σύνθετα βιομηχανικά προϊόντα, η Κίνα ιδίως αλλά όχι μόνο, έχει ήδη κατακτήσει και διευρύνει την παρουσία της, ενώ παραλλήλως, η Ρωσία και άλλες χώρες, μη αρεστές στην Δύση, διαθέτουν υπερπολύτιμες, πρώτες ύλες. Σε ό,τι αφορά την χρηματοπιστωτική προσβασιμότητα της Δύσης, οι κυρώσεις της τελευταίας, την έχουν καταστήσει επισφαλέστατο προορισμό και ήδη γεννούν μια άλλη, νέα διεθνή χρηματοπιστωτική τάξη.

Τέλος της δυτικής ηγεμονίας;

Υπήρχε πολιτική χρήση του δολαρίου και των Διεθνών Οικονομικών Οργανισμών και παλαιότερα. Δεν είχαν αξιοποιηθεί, όμως, τόσο έντονα σαν όπλα εναντίον τόσων σημαντικών δυνάμεων. Η απελπισία με την οποία οι ΗΠΑ αποπειρώνται να απειλήσουν την Κίνα, την Ινδία, το Πακιστάν, τις μοναρχίες του Κόλπου, την Βραζιλία και τη Νότια Αφρική, έτσι ώστε να απομονώσουν την Ρωσία (χωρίς να το πετυχαίνουν) είναι αποκαλυπτική του δυτικού αδιεξόδου.

Οι ΗΠΑ και η ΕΕ συμπεριφέρονται σαν να μπορούν οικονομικώς και πολιτικώς να επιβάλλουν στον υπόλοιπο πλανήτη την πολιτική τους στο επίπεδο της ενέργειας, των χρηματοπιστωτικών συναλλαγών, καθώς και των εμπορικών και οικονομικών σχέσεων. Στην πραγματικότητα δεν έχουν καταλήξει σε πολιτική ούτε για τις ίδιες. Το γεγονός ότι η Γαλλία και η Γερμανία δεν διαθέτουν στοιχειωδώς “αξιοπρεπείς” ηγεσίες, ώστε να μην συμπεριφέρονται σαν “έπαρχοι” της Ουάσιγκτον, δεν σημαίνει ότι άλλοι ηγέτες επιθυμούν τον ίδιο ρόλο, ιδίως μάλιστα όταν οι ΗΠΑ δεν έχουν εναλλακτική πολιτική να προσφέρουν σε οποιοδήποτε από τα παραπάνω επίπεδα.

Οι ΗΠΑ και η ΕΕ θα αρχίσουν να συνειδητοποιούν ότι δεν ελέγχουν πλέον τον κόσμο. Ακόμα χειρότερα, ο υπόλοιπος κόσμος συνειδητοποιεί ότι κανείς δεν είναι ασφαλής, όποια συμφωνία και αν κλείσει με τις ΗΠΑ και την ΕΕ. Κι αυτό, διότι όποτε αποφασίσουν οι ΗΠΑ και η ΕΕ να στοχοποιήσουν τον οποιονδήποτε, θα παραβιάσουν τις μεταξύ τους συμφωνίες, χωρίς δεύτερη σκέψη.

Προς νέα διεθνή οικονομική τάξη

Ήδη άλλα νομίσματα “τρέχουν” να αντικαταστήσουν σε επιμέρους αγορές το δολάριο, και εναλλακτικές μορφές διεθνούς συνεργασίας να αντικαταστήσουν τους ελεγχόμενους από τη Δύση Διεθνείς Οικονομικούς Οργανισμούς. Θα είναι εύκολη και άμεση η μετάβαση; Όχι. Ακόμα όμως και αν οι ΗΠΑ με την ΕΕ πετύχαιναν να περιορίσουν την κινητικότητα των κεφαλαίων μιας σειράς κρατών, όπως είναι η Ρωσία και η Κίνα, στην πραγματικότητα, με δεδομένο ότι το πιο κινητικό κεφάλαιο παραμένει το δυτικό, θα έπλητταν δυσανάλογα τους δικούς τους “ολιγάρχες” και τα δικά τους κεφάλαια.

Για το δολάριο και για τους Διεθνείς Οικονομικούς Οργανισμούς, το σοκ που θα προκληθεί θα αποδειχτεί σταδιακώς τεράστιο. Είναι βέβαιο ότι θα δούμε μία νέα πρόταση για παγκόσμιο νόμισμα ή για “καλάθι” νομισμάτων, μία άλλη διεθνή τράπεζα επενδύσεων, άλλους σταθεροποιητικούς μηχανισμούς και εναλλακτικά χρηματοπιστωτικά “καταφύγια”, κατά πάσα πιθανότητα στην Ασία.

Η Δύση και ειδικότερα οι ΗΠΑ θα κληθούν να επιλέξουν μεταξύ πολέμου (προκειμένου να καταστρέψουν κάθε εναλλακτικό σχέδιο) και συμβιβασμού (με άρση των κυρώσεων) στο δικό τους καπιταλιστικό παιχνίδι. Το πρώτο σενάριο είναι πολύ λογικό, αλλά είναι αμφίβολο πόσοι θα προθυμοποιηθούν να το παίξουν, ιδίως μετά από μια ενδεχόμενη ρωσική νίκη στην Ουκρανία. Το δεύτερο είναι το αναμενόμενο, αλλά η αξιοπιστία της Δύσης έχει χαθεί. Περαιτέρω ο πρόβλημα θα είναι η απώλεια θέσης των δυτικών κεφαλαίων ή τουλάχιστον του μεγαλυτέρου μέρους τους. Με άλλα λόγια δεν υπάρχει “καλή” επιλογή για το τέλος του οικονομικού πολέμουδιεθνή οικονομική τάξη.