Οι “Four Frugals” και η ιαχή “Weiter so, Deutschland!”

Τους καλόπιασαν και τους ικέτευσαν. Υπέβαλαν αίτημα και τους πίεσαν. Με ευγένεια, με οργή και με επιχειρήματα. Όλα μάταια. Αυτοί που διαθέτουν την πλειοψηφία, που αντιπροσωπεύουν το 65% του ΑΕΠ της Ευρωζώνης, απέτυχαν και ταπεινώθηκαν. Επιβλήθηκαν εκείνοι της μειοψηφίας, του μικρότερου μεριδίου, οι “Four Frugals”, οι τέσσερις οπαδοί της λιτότητας, η Γερμανία και οι δορυφόροι της, Αυστρία, Ολλανδία και Φινλανδία. Οι χώρες που πρεσβεύουν την πειθαρχία στα δημοσιονομικά, για τους άλλους βέβαια!

Για να ξεκαθαρίσουμε εξαρχής τα πράγματα. Δεν πρόκειται να δούμε ούτε έκδοση κορονομολόγου ούτε έκδοση άλλων ευρωμολόγων. Αν υπήρχε κορονομόλογο, δεν θα ήταν ευρωομόλογο. Και αντιστρόφως. Διότι –εικοτολογώντας πάντα– το κορονομόλογο θα ήταν ομόλογο ειδικού σκοπού. Θα εκδιδόταν άπαξ, για τον συγκεκριμένο σκοπό. Αντιθέτως, τα ευρωομόλογα θα έπρεπε να υποκαταστήσουν τα ομόλογα των 19 εθνικών κρατών της Ευρωζώνης. Όμως, τίποτε από αυτά δεν υπάρχει προς το παρόν και μάλλον ούτε πρόκειται να υπάρξει στο μέλλον.

Ούτε ως πιθανότητα δεν έχει συμπεριλάβει η Ομάδα Εργασίας του Eurogroup (Euro Working Group) την έκδοση κορονομολόγου ή ευρωομολόγων στην εισήγησή της που θα συζητηθεί στην τηλεδιάσκεψη του Eurogroup σήμερα Τρίτη 7-4-2020. Αντ΄αυτού προτείνει πακέτο οικονομικής βοήθειας αποτελούμενο από τρεις πυλώνες:

• Πρώτον, την χορήγηση δανείων μέσω του ESM (Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Στήριξης) για κράτη-μέλη άνευ των έως τώρα προβλεπόμενων όρων, προϋποθέσεων και επιτηρήσεων. Σημειωτέον: τα ταμεικά διαθέσιμα του ΕSM αυτή τη στιγμή ανέρχονται στα 410 δισ. ευρώ.
• Δεύτερον, την παροχή εγγυήσεων για επιχειρήσεις ύψους 200 δισ. ευρώ από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων.
• Τρίτον, την οικονομική ενίσχυση ύψους 100 δισ. ευρώ εκ μέρους της Κομισιόν σε αυτούς που βρίσκονται σε καθεστώς εκ περιτροπής εργασίας και στους ανέργους.

Το εργαλείο κοινού χρέους και οι “Four Frugals”

Φυσικά, το από 25-3-2020 αίτημα δημιουργίας ενός νέου “εργαλείου κοινού χρέους με επαρκές μέγεθος και μακρά χρονική διάρκεια”, το οποίο αρχικά έθεσαν εννέα χώρες της Ευρωζώνης (Γαλλία, Βέλγιο, Λουξεμβούργο, Ιρλανδία, Σλοβενία, Πορτογαλία, Ισπανία, Ιταλία και Ελλάδα) και εν συνεχεία υποστήριξαν η Μάλτα και η Κύπρος, απορρίφθηκε. Η απόρριψη του αιτήματος αποτελεί προϊόν γερμανικής επιβολής που διενεργείται είτε φανερά είτε μέσω των δορυφόρων της.

Απαιτείται, λοιπόν, να εμβαθύνουμε στην στάση της γερμανικής πολιτικής σχετικά με το θέμα αυτό:

Πρώτον: O Μεγάλος Συνασπισμός χριστιανοδημοκρατών-χριστιανοκοινωνιστών (CDU-CSU) και σοσιαλδημοκρατών (SPD) απέρριψε ασυζητητί οποιαδήποτε πρόταση για έκδοση κορονομολόγου ή ευρωμολόγων. Πράγματι, σε ό,τι αφορά στους σοσιαλδημοκράτες έγιναν τις τελευταίες ημέρες κάποιες δημόσιες παρεμβάσεις υπέρ της έκδοσης κορονομολόγου, αλλά όχι ευρωομολόγων.

Παραπέμπω στην τοπική οργάνωση του Βερολίνου, στους πρώην προέδρους του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος Μάρτιν Σουλτς και Ζίγκμαρ Γκάμπριελ και στον νυν συμπρόεδρο Νόρμπερτ Βάλτερ-Μπόργιανς. Επί της ουσίας, όμως, ούτε οι Σοσιαλδημοκράτες έλαβαν σχετική απόφαση, ούτε κάποιο κομματικό όργανο έδωσε σχετική εντολή στον σοσιαλδημοκράτη υπουργό Οικονομικών Όλαφ Σολτς. Ο Σολτς φέρεται να αντιδρά ακόμη και στη σκέψη έκδοσης κορονομολόγου ή ευρωομολόγων, πράγμα που αναμένεται να επιβεβαιωθεί στο σημερινό Eurogroup (7-4-2020). Τι θα πράξει ο Μπόργιανς στην περίπτωση αυτή; Θα του τραβήξει το αυτί; Θα τον αναγκάσει να παραιτηθεί; Θα τον διαγράψει από το κόμμα;

AFD, Φιλελεύθεροι και Die Linke

Δεύτερον: Η Εναλλακτική για τη Γερμανία (AFD) και οι Φιλελεύθεροι (FDP) καταγγέλλουν ότι το ESM ήδη εκδίδει είδος ευρωομολόγων. Έχει αντλήσει κεφάλαια από τις διεθνείς αγορές για να παρέχει μέσω των δυο από τα έξι δανειακά εργαλεία, που προς το παρόν διαθέτει, δάνεια προς την Ελλάδα, Κύπρο, Πορτογαλία, Ιρλανδία και Ισπανία. Κατ΄αυτούς έχει ήδη διαπραχθεί το “έγκλημα” της αμοιβαιοποίησης του χρέους εντός της Ευρωζώνης.

Τρίτον: Το γερμανικό Κόμμα της Αριστεράς (Die Linke) δεν έχει υποβάλει καμία πρόταση για έκδοση κορονομολόγου ή ευρωομολόγων. Απλώς, το προεδρείο του έχει λάβει την απόφαση (αρ. 2020/045, 16-03-2020) που αφορά στην αντιμετώπιση της κορονακρίσης αυστηρά εντός των γερμανικών συνόρων. Αλλά ούτε η Ευρωπαϊκή Αριστερά (GUE) στην οποία συμμετέχει το Die Linke προτείνει την έκδοση κορονομολόγου ή ευρωμολόγων.

Στο δε από 20-3-2020 σχέδιο δράσης 10 σημείων (10-Point-Action-Plan, Europe’s Emergency Response Plan) των πέντε συμμετεχόντων στην Επιτροπή Οικονομίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου μελών της Ευρωπαϊκής Αριστεράς ούτε νύξη για έκδοση κορονομολόγου ή ευρωομολόγων. Αντιθέτως, στο σημείο 6 διατυπώνεται η γνωστή πρόταση «δάνεια μέσω του ESM αλλά άνευ τόκων και όρων».

Το συγκεκριμένο σχέδιο δράσης της Ευρωπαϊκής Αριστεράς υπογράφεται από τον Martin Schirdewan εκ μέρους του Die Linke και από τον Δημήτρη Παπαδημούλη εκ μέρους του ΣΥΡΙΖΑ. Πώς λοιπόν ο Αλέξης Τσίπρας ζητά μετ’ επιτάσεως στο άρθρο του στην γαλλική Le Monde, «την έκδοση ευρωομολόγων, ακόμη και χωρίς την συμμετοχή της Γερμανίας»; (2-4-2020)

Άλλος ένας θρίαμβος των “Four Frugals”;

Τέταρτον: Ούτε και οι Πράσινοι έχουν λάβει απόφαση για την έκδοση κορονομολόγου ή ευρωομολόγων. Στο κεφάλαιο “Ευρώπη” του προγράμματος τους αναφέρεται ότι επιθυμούν να μετατρέψουν την Ευρωπαϊκή Ομπρέλα Σωτηρίας (σ.σ. εννοούν τον ESM) σε ένα “Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο”, δηλαδή σε ένα ευρωπαϊκό ΔΝΤ. Στο κεφάλαιο “Οικονομία” διατυπώνουν την εξής προγραμματική θέση: «Θα ολοκληρώσουμε την νομισματική ένωση, εκδίδοντας ασφαλή κοινά ευρωπαϊκά ομόλογα, με τα οποία θα αναπτύξουμε κοινές ευρωπαϊκές υποδομές, όπως ενεργειακά δίκτυα και σιδηροδρομικές γραμμές υψηλής ταχύτητας».

Οι Πράσινοι επιδιώκουν δηλαδή την έκδοση κοινών ομολόγων ειδικού σκοπού για ενεργειακά δίκτυα και σιδηροδρομικές γραμμές. Φυσικά, το πρόγραμμα συντάχθηκε πριν την εκδήλωση της πανδημίας. Η θέση, όμως, σήμερα κορυφαίων εκπροσώπων των Πρασίνων υπέρ της έκδοσης κορονομολόγων συνάδει απόλυτα με την φιλοσοφία του κόμματος υπέρ της έκδοσης μόνο ομολόγων ειδικού σκοπού. Πώς, λοιπόν ο Αλέξης Τσίπρας σε πρόσφατη δήλωσή του χαιρέτισε «την ξεκάθαρη θέση των Πρασίνων υπέρ της έκδοσης ευρωομολόγων»;

Θα δούμε, λοιπόν, τον θρίαμβο των “Four Frugals” (Γερμανία και δορυφόροι) στο κομβικό Eurogroup; Εκτός απροόπτου ναι. Η Γερμανία, πάντως, σχεδιάζει ήδη την επόμενη κίνησή της. Ποια είναι αυτή; Να απορρίψει το επόμενο αίτημα των “ανταρτών” στην Ευρωζώνη: ένα άλλο κοινό ομόλογο ειδικού σκοπού, το Recovery Bond αυτή τη φορά σκοπός για την επανεκκίνηση της οικονομίας των κρατών-μελών της Ευρωζώνης μετά το πέρας της πανδημίας.

Κατά πάσα πιθανότητα, λοιπόν, όταν η Ευρώπη θα αντικρίζει τα συντρίμμια της από την οικονομική κρίση που προκαλούν τα μέτρα ανάσχεσης της πανδημίας, θα ακούγεται σε κάθε γωνιά της Γερμανίας το σύνθημα: «Συνέχισε έτσι, Γερμανία!» (Weiter so, Deutschland!).