Οι συζητούμενες κινέζικες επενδύσεις έχουν “αγκάθια”…

Η προαναγγελία, από τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, της συμμετοχής του στην έκθεση CIIE της Σαγκάης, στις αρχές Νοεμβρίου, και, κυρίως, η επίσκεψη του Κινέζου προέδρου Σι Τζινπίνγκ στην Αθήνα, λίγες μέρες αργότερα, επαναφέρουν τα ερωτήματα για τον βαθμό αξιοπιστίας των υποσχέσεων του Πεκίνου για κινέζικες επενδύσεις.

Ο Πρωθυπουργός δήλωσε ότι «δεν περιορίζουμε τους επενδυτικούς μας ορίζοντες στη Γερμανία και στην Ευρώπη», ανεβάζοντας τον πήχη των προσδοκιών για έλευση κεφαλαίων στη χώρα. Αν και τα διμερή και διεθνή δεδομένα έχουν αλλάξει τα τελευταία 13 χρόνια, επιβεβαίωσε ουσιαστικά πως θα ακολουθήσει την πολιτική ανοιχτών θυρών που εγκαινιάστηκε επί Κ. Καραμανλή το 2006 (δήλωση στρατηγικής συνεργασίας και επένδυση της COSCO στον Πειραιά) και συνεχίστηκε από τους Γ. Παπανδρέου, Αντ. Σαμαρά και Αλ. Τσίπρα.

Αποκορύφωμα αποτέλεσε η υπογραφή, τον Αύγουστο του 2018, από τον τότε υπουργό Εξωτερικών Ν. Κοτζιά, Μνημονίου Κατανόησης για την πρωτοβουλία One Belt One Road. Το “Μνημόνιο Κατανόησης Κοτζιά” ήταν το σημαντικότερο των τελευταίων ετών, αλλά υποβαθμίστηκε και δεν συνεχίστηκε από τον (διάδοχό του) Γ. Κατρούγκαλο και τον Αλ. Τσίπρα, παρά τη βούληση του Πεκίνου για υπογραφή συμπληρωματικού κειμένου υλοποίησής του.

Ωστόσο, ανεξάρτητα από τα λάθη της τελευταίας περιόδου ΣΥΡΙΖΑ, θα ήταν εξωπραγματική η καλλιέργεια προσδοκιών από τη σημερινή κυβέρνηση για υποτιθέμενο πακτωλό επενδύσεων από την Κίνα. Μια προσεκτική αξιολόγηση δείχνει ότι, εκτός από την COSCO (με πραγματική δημιουργία θέσεων εργασίας) και τη συμμετοχή της State Grid στον ΑΔΜΗΕ (μαζί με σχέδια των Beijing Shenhua, Guoha και China Energy Corp για λιγνιτικά και άλλα προγράμματα), οι Κινέζοι υπόσχονται σχεδόν τα πάντα και δεν πράττουν σχεδόν τίποτα!

Η σιωπή της FOSUN

Χαρακτηριστικό παράδειγμα η υπόσχεση της China Development Bank το 2013 για χρηματοδότηση της ελληνικής ναυτιλίας μέχρι που διαπιστώθηκε ότι αφορούσε παραγγελίες πλοίων αποκλειστικά σε ναυπηγεία της Κίνας. Παρόμοια ήταν η αντιμετώπιση των εταιρειών υλικών εμπορικής ναυτιλίας που έλαβαν μεν το 2015 άδεια εισαγωγής προϊόντων, αλλά καμία παραγγελία έκτοτε. Ενδεικτική, επίσης, η σιωπή της FOSUN που θεωρητικά επειγόταν για το έργο του Ελληνικού, καθώς και η ολιγωρία έγκρισης εισαγωγών αγροτικών προϊόντων.

Παράλληλα, μόλις προ δεκαπενθημέρου, η πρόεδρος της Bank of China για την Ευρώπη διαβεβαίωσε τον υπουργό Εξωτερικών Ν. Δένδια για την ίδρυση υποκαταστήματος (με επίσημη ανακοίνωση) εντός του 2019. Τραπεζικές πηγές, όμως, επισημαίνουν πως απλώς “ελπίζεται” η λειτουργία στα τέλη του έτους. Άλλωστε, πολύ νωρίτερα, είχαν δοθεί υποσχέσεις και για υποκατάστημα της China Development Bank από τον τότε πρωθυπουργό Γουέν Τζιαμπάο σε επίσκεψή του στην Αθήνα, τον Οκτώβριο του 2010. Και η ICBC είχε εκφράσει σχετικό ενδιαφέρον προς τον Αλ. Τσίπρα το Μάιο 2017 και αργότερα προς την Τράπεζα της Ελλάδας, χωρίς να επανεμφανιστεί.

Λαμβάνοντας υπόψη ότι η χώρα, τυπικά, εξήλθε από την κρίση, απομένει να αποδειχθεί η αξιοπιστία και άλλης μίας υπόσχεσης του Πεκίνου, που είχε δοθεί τον Μάιο 2015 (όταν ο ΣΥΡΙΖΑ αναζητούσε ανεπιτυχώς στήριξη από τη Ρωσία και την Κίνα), περί μαζικής αγοράς ελληνικών ομολόγων σε συνθήκες σταθερότητας.

Αντιπαράθεση Δύσης-Πεκίνου

Όμως, πέραν των επενδυτικών υποσχέσεων, οι επαφές του Πρωθυπουργού με την κινεζική ηγεσία θα τροφοδοτήσουν και την αντιπαράθεση Δύσης-Πεκίνου, αυτή τη φορά με επίκεντρο την Ελλάδα. Το Πεκίνο θα πιέσει τον Κυρ. Μητσοτάκη για ταχεία ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων του master plan της COSCO που θα της ανοίξει το δρόμο για τον έλεγχο πλέον του 67% του Οργανισμού Λιμένος Πειραιά.

Οι εξελίξεις παρακολουθούνται στενά από τις ΗΠΑ, τη Γερμανία και τη Γαλλία (ο πρόεδρος Εμμ. Μακρόν έχει δηλώσει πως «η εποχή της ευρωπαϊκής αφέλειας για την Κίνα έχει τελειώσει»), καθώς θα απολεσθεί το επιχείρημα της Αθήνας προς συμμάχους και εταίρους ότι οι κινεζικές επενδύσεις δεν καταλήγουν σε έλεγχο των ελληνικών υποδομών.

Ταυτόχρονα, αντιπαράθεση θα προκαλέσει και το κινεζικό σχέδιο προώθησης υποδομών 5G για τις ελληνικές τηλεπικοινωνίες μέσω της Huawei ή θυγατρικών. Οι ΗΠΑ θεωρούν την Huawei εκτελεστικό βραχίονα σχεδίων των ενόπλων δυνάμεων της Κίνας και ο υπουργός Εξωτερικών Μ. Πομπέο θα θέσει το ζήτημα στον Κυρ. Μητσοτάκη κατά την επίσκεψή του εντός του Οκτωβρίου. Προς το παρόν, η ελληνική κυβέρνηση οχυρώνεται πίσω από τη θέση της ΕΕ περί αξιολόγησης και διαχωρισμού τμημάτων του κινεζικού 5G που υποκρύπτουν κίνδυνο εθνικής ασφάλειας, αλλά οι προθεσμίες είναι ασφυκτικές.

Οι εθνικές αξιολογήσεις έπρεπε να είχαν ολοκληρωθεί τον περασμένο Ιούνιο και τα αρμόδια κοινοτικά όργανα θα παρουσιάσουν τις δικές τους εκτιμήσεις την 1η Οκτωβρίου. Ήδη έγινε γνωστό πως η Γαλλία δεν θα επιτρέψει πρόσβαση σε δεδομένα θέσης/χώρου (location data) και η Γερμανία καλεί τις κινεζικές εταιρίες να ανταποκριθούν σε συγκεκριμένες προδιαγραφές ασφαλείας.