Οι τράπεζες, οι μισές αλήθειες και το μεγάλο ψέμα!

«Είναι εξαιρετικά δυσάρεστο να χάνει ένας το σπίτι του σε πλειστηριασμό, πρέπει να αντιμετωπίζεται με σεβασμό και ευαισθησία» είπε ο Κυριάκος Μητσοτάκης και «άφησε ανοιχτό παράθυρο για παρέμβαση υπέρ των συνεπών δανειοληπτών σε συνεργασία με τις τράπεζες», κατά τη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε, στο πλαίσιο της διήμερης περιοδείας του στην Αχαΐα.

Όμως, αυτό που δεν είπε ο πρωθυπουργός είναι ότι το πρόβλημα των πλειστηριασμών δεν αφορά τους συνεπείς δανειολήπτες, τους οποίους προτίθεται να βοηθήσει, αλλά όσους δεν μπορούν να εξυπηρετήσουν τα δάνειά τους. Άλλωστε, γιατί να βοηθηθούν οι συνεπείς δανειολήπτες; Τι βοήθεια χρειάζονται αφού είναι συνεπείς;

Ταυτοχρόνως, ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας, σε ομιλία του στο Banking Forum, μας ενημέρωσε για την μεγάλη εικόνα του τραπεζικού κλάδου, παραθέτοντας επτά σημεία. Μάλλον, όμως, πρόκειται για μαγική εικόνα, την οποία μόνον η κυβέρνηση βλέπει. Δεν ισχυρίζομαι ότι ψεύδεται ο κ. υπουργός. Όμως, δεν μας λέει ολόκληρη την αλήθεια και, ως γνωστόν, η μισή αλήθεια, συνήθως, είναι ένα ψέμα!

Καταρρίπτονται οι ισχυρισμοί Σταϊκούρα

Αλλά, ας δούμε τι είπε ο κ. Σταϊκούρας, στα πέντε εκ των επτά σημείων:

• Το απόθεμα των “κόκκινων δανείων” έχει μειωθεί σημαντικά. Και οι τέσσερεις συστημικές τράπεζες έχουν ήδη πετύχει τον επιχειρησιακό στόχο που είχαν θέσει για μονοψήφιο ποσοστό “κόκκινων δανείων”, με το δείκτη να έχει πλέον τάση σύγκλισης προς το μέσο όρο της ευρωζώνης.

Η αλήθεια, όμως, είναι ότι το πρόβλημα παραμένει. Απλώς, έχει φύγει από τους ισολογισμούς των τραπεζών και έχει περάσει στις εταιρείες διαχειρίσεως απαιτήσεων από δάνεια και πιστώσεις (Α.Ε.Δ.Α.Δ.Π.), οι οποίες εκπροσωπούν τα funds που έχουν αγοράσει τα τιτλοποιημένα δάνεια. Δηλαδή, το οξύ κοινωνικό πρόβλημα παραμένει και, όπως προβλέπει η Τράπεζα της Ελλάδος, μάλλον θα γίνει εντονότερο με τη νέα γενιά “κόκκινων δανείων”. Όμως, πέραν του -αχρείαστου- κοινωνικού προβλήματος, το οποίο δημιουργεί η επιλεχθείσα λύση, το σύστημα κινδυνεύει να καταρρεύσει λόγω της ανικανότητος των εμπνευστών του, όπως κατέδειξε η πρόσφατη Απόφαση 822/2022, του Α2 Τμήματος του Αρείου Πάγου.

• Η πιστωτική επέκταση ακολουθεί αυξητικό ρυθμό. Σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, το σύνολο των νέων χορηγήσεων για το εννεάμηνο του έτους ανέρχεται στα έξι δισ. ευρώ, με τον καλύτερο μήνα να είναι ο Σεπτέμβριος.

Στην πραγματικότητα η οικονομία υποχρηματοδοτείται και η συνολική πίστωση μειώνεται. Ο συντριπτικός όγκος νέων δανείων κατευθύνεται στο 1% των -μεγάλων- επιχειρήσεων, ενώ ακόμη και σε μικρότερες επιχειρήσεις απλώς γίνεται ανανέωση παλαιών δανείων. Ο πίνακας που ακολουθεί είναι αποκαλυπτικός:

• Οι καταθέσεις, νοικοκυριών και επιχειρήσεων, σταθερά ενισχύονται.

Σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, το υπόλοιπο των καταθέσεων ανήλθε σε 185,5 δισ. ευρώ το Σεπτέμβριο του 2022, σημειώνοντας νέο ιστορικό υψηλό δεκαετίας.
Όντως, οι συνολικές καταθέσεις αυξάνονται. Όμως, αυξάνονται πολύ περισσότερο οι καταθέσεις των εταιρειών, ενώ μειώνονται οι καταθέσεις των νοικοκυριών. Συμβαίνουν αυτά στις ελεύθερες οικονομίες, αλλά, προφανώς δεν είναι κάτι θετικό. Πρόκειται, σαφώς, για μεταφορά πλούτου, όπως με εξαιρετικό τρόπο περιγράφει ο Κώστας Καλλίτσης.

Τί ισχύει με τα κέρδη των τραπεζών

Το τέταρτο από τα σημεία της ομιλίας του υπουργού Οικονομικών Χρήστου Σταϊκούρα στο Banking Forum είναι ο ισχυρισμός πως “τα τραπεζικά ιδρύματα καταγράφουν σημαντικά κέρδη”. Όμως:

• Ποια θα ήταν, άραγε, τα κέρδη των τραπεζών εάν ακόμη δεν ίσχυε η ρύθμιση περί αναβαλλόμενου φόρου, ύψους 16,25 δισεκατομμυρίων ευρώ;
• Ποια θα ήταν τα κέρδη των τραπεζών αν η κυβέρνηση αποφάσιζε -ως οφείλει- να περιορίσει την ασυδοσία των ποικίλων χρεώσεων, πλην τόκων;
• Ποια θα ήταν τα κέρδη των τραπεζών, αν δεν είχε δραματικώς συρρικνωθεί το δίκτυο καταστημάτων και το υπαλληλικό τους δυναμικό, με ότι αυτό σημαίνει για την εξυπηρέτηση των πελατών τους;

Επισημαίνω ότι, οι τράπεζες, ως έχουσες εκ του νόμου προνόμια, δεν είναι όπως όλες οι άλλες ιδιωτικές επιχειρήσεις, που μπορούν να αυξομειώνουν προσωπικό σε επτά καταστήματα κατά το δοκούν. Οι τράπεζες έχουν σαφώς υποχρέωση να εξυπηρετούν τις ανάγκες χρηματοδοτήσεως επιχειρήσεων και νοικοκυριών, σε εύλογο χρόνο και με χαμηλό κόστος.

Τέλος, και το σημαντικότερο, ας κάνει ένα κόπο ο κ. Σταϊκούρας να αναλύσει τα -εκ της τοκοφορίας- κέρδη των τραπεζών. Θα εκπλαγεί όταν ανακαλύψει ότι το ecar (η διαφορά μεσοσταθμικού επιτοκίου χορηγήσεων με το μεσοσταθμικό επιτόκιο καταθέσεων) είναι ίσως μεγαλύτερη από την περίοδο του υψηλού πληθωρισμού και των υψηλών επιτοκίων 1975-1995!

Ζητούνται ρεαλιστικές λύσεις…

Τελευταίο σημείο της ομιλίας του υπουργού είναι ο ισχυρισμός πως το κόστος πιστωτικού κινδύνου των τραπεζών αποκλιμακώθηκε σημαντικά. Προφανώς και αποκλιμακώνεται ο πιστωτικός κίνδυνος, αφού τα “κόκκινα δάνεια” έχουν περάσει στα funds, ενώ η συνολική πίστωση στην οικονομία βαίνει μειούμενη! Αν δεν δανειοδοτούν οι τράπεζες γιατί να έχουν πιστωτικό κίνδυνο;

Βεβαίως, κάθε καλόπιστος πολίτης θα αναρωτηθεί “εσύ τι έχεις να προτείνεις, διαφορετικό από αυτό που κάνει η κυβέρνηση και που έκαναν και οι προηγούμενες κυβερνήσεις;”. Είναι εύλογο το ερώτημα, αλλά έχει απαντηθεί ήδη. Σε προηγούμενα άρθρα μου, εδώ στο SLpress.gr (αλλά και αλλού) έχω προτείνει ρεαλιστικές λύσεις για την αντιμετώπιση του προβλήματος των κόκκινων δανείων για νοικοκυριά και επιχειρήσεις, χωρίς το κοινωνικό και οικονομικό κόστος που δημιουργεί η πώληση στα funds.

Το ζήτημα των τραπεζών και του ευρύτερου χρηματοπιστωτικού συστήματος δεν εξαντλείται σε ένα άρθρο. Σε πείσμα της -κατευθυνόμενης προς δευτερεύοντα ζητήματα- επικαιρότητος, θα επανέλθω, όπως και επί άλλων ουσιωδών ζητημάτων της οικονομίας.