Ποιο είναι το αποτύπωμα των δασμών του Τραμπ στο διεθνές εμπόριο

Ωστόσο, τα στοιχεία που δημοσίευσε ο ΟΟΣΑ δείχνουν ξεκάθαρα ότι ο όγκος του εμπορίου, μετά την κορύφωσή του τους πρώτους μήνες του έτους, όταν οι έμποροι αγόραζαν αγαθά εν αναμονή των δασμών, έχει ουσιαστικά μειωθεί δραματικά.

Οι ΗΠΑ, ειδικότερα, είναι οι πρώτες που πληρώνουν το τίμημα για τις εμπορικές τους πολιτικές. Έχοντας αυξηθεί κατά περίπου 6% μεταξύ Οκτωβρίου 2024 και Μαρτίου 2025,(Γράφημα 1) το εμπόριο των ΗΠΑ έχει ουσιαστικά επιστρέψει στο επίπεδο του Οκτωβρίου, με σημαντική μείωση των εισαγωγών.

Το διμερές εμπόριο μεταξύ ΗΠΑ- Κίνας έχει μειωθεί δραστικά με τις κινέζικες εξαγωγές στις ΗΠΑ να πληρώνουν υψηλό τίμημα, ενώ το εμπόριο με άλλες αναπτυγμένες  ασιατικές οικονομίες εξακολουθεί να αναπτύσσεται σταθερά το β’ τρίμηνο του 2025. Το ίδιο συμβαίνει και σε  ορισμένες ευρωπαϊκές οικονομίες εκτός ΕΕ. Ωστόσο, αυτά τα δεδομένα θα πρέπει να θεωρούνται προσωρινά, με την έννοια ότι καλύπτουν μόνο λίγους μήνες του έτους.

Κάμψη εξαγωγών και βιομηχανικής παραγωγής

Στην ανάλυσή του, ο ΟΟΣΑ τονίζει ότι οι εξαγωγές από τον Καναδά και τη Λατινική Αμερική μειώθηκαν επίσης και ότι τα δεδομένα από τα συστήματα logistics (εμπορευματοκιβώτια, κίνηση λιμένων κ.λπ.) επιβεβαιώνουν ότι η κυκλοφορία μειώθηκε σημαντικά κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Επιπλέον, οι νέες παραγγελίες εξαγωγών είναι μάλλον μέτριες. Και αν συνδυάσουμε αυτές τις παρατηρήσεις με εκείνες που σχετίζονται με την παραγωγή και τις λιανικές πωλήσεις (Γράφημα 2, Σχήμα Β ), η εικόνα γίνεται ακόμη πιο ξεκάθαρη.

Οι προηγμένες χώρες παράγουν όλο και λιγότερο, και οι λιανικές πωλήσεις δεν είναι ενθαρρυντικές. Λαμβάνοντας υπόψη ότι πολλές βιομηχανίες, ειδικά στις ΗΠΑ, εξαρτώνται από εισαγόμενα ενδιάμεσα αγαθά, η μείωση του εμπορίου επηρεάζει τελικά την παραγωγή, η μείωση της οποίας μειώνει επίσης την κατανάλωση. Αυτό οφείλεται εν μέρει στο ότι οι αγορές εργασίας επιβραδύνονται, εν μέρει στο ότι οι τιμές παραμένουν σφιχτές σε πολλά μέρη της αγοράς. Η μείωση του εμπορίου είναι συνυφασμένη με την πτώση της ανάπτυξης. Όλοι το γνωρίζουν αυτό.

Πρόσφατοι δείκτες επιχειρηματικών ερευνών υποδηλώνουν ότι η αύξηση της παραγωγής παρέμεινε σταθερή στις περισσότερες χώρες έως και τον Αύγουστο, αλλά υπάρχουν ορισμένα σημάδια πιθανής επιβράδυνσης της δυναμικής στα δεδομένα δραστηριότητας υψηλής συχνότητας. 

Η βιομηχανική παραγωγή έχει μειωθεί τους τελευταίους μήνες σε αρκετές χώρες, όπως η Κορέα, η Γερμανία και η Βραζιλία (Σχήμα 3, Πίνακας Α). Υπάρχουν επίσης σημάδια υποκείμενης συγκράτησης στην αύξηση της κατανάλωσης σε ορισμένες μεγάλες οικονομίες, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών, της Ζώνης του Ευρώ και της Κίνας (Γράφημα 2, Σχήμα Α).

Η καταναλωτική εμπιστοσύνη παραμένει επίσης υποτονική σε σχέση με τα ιστορικά πρότυπα και κάτω από το επίπεδο που παρατηρήθηκε στα τέλη του 2024, ιδίως στις μεγάλες προηγμένες οικονομίες, πιθανώς αντανακλώντας αυξημένη πολιτική αβεβαιότητα και αυξανόμενες πιέσεις στις τιμές των τροφίμων. 

Οι δασμοί πλήττουν το διεθνές εμπόριο

Οι πρόσθετες αυξήσεις στους διμερείς δασμολογικούς συντελεστές των ΗΠΑ σε σχεδόν όλους τους εμπορικούς εταίρους από τα μέσα Μαΐου έχουν αυξήσει τον (εκ των προτέρων) πραγματικό (effective) δασμολογικό συντελεστή στις εισαγωγές εμπορευμάτων των ΗΠΑ σε περίπου 19,5% στα τέλη Αυγούστου (χρησιμοποιώντας σταθμίσεις με βάση το 2024) (Γράφημα 3, Σχήμα Β).  Αυτός είναι ο υψηλότερος δασμολογικός συντελεστής από το 1933 και 4,1 ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερος από τον συντελεστή στα μέσα Μαΐου. 

Σε τομεακό επίπεδο, οι δασμοί των ΗΠΑ σε όλες τις εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου έχουν αυξηθεί κατά 25 επιπλέον ποσοστιαίες μονάδες και οι δασμοί σε όλες τις εισαγωγές χαλκού κατά 50 ποσοστιαίες μονάδες. Νέες διμερείς συμφωνίες που καλύπτουν δασμούς, επενδύσεις και άλλους τομείς συνεργασίας έχουν συναφθεί με ορισμένες χώρες από τον Μάιο, συμπεριλαμβανομένης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της Ιαπωνίας και της Ινδονησίας, μειώνοντας τους δασμολογικούς συντελεστές που εφαρμόζονται σε ορισμένα είδη.

Μεταξύ της G20, η Κίνα, η Ινδία και η Βραζιλία αντιμετωπίζουν τις υψηλότερες αυξήσεις στους διμερείς δασμολογικούς συντελεστές των ΗΠΑ φέτος. Οι συνεχιζόμενες νομικές προκλήσεις και διαπραγματεύσεις, καθώς και ο κίνδυνος νέων δασμών σε είδη που εξαιρούνται επί του παρόντος, ενισχύουν την αβεβαιότητα σχετικά με τις εμπορικές πολιτικές. Οι μετρήσεις της αβεβαιότητας της εμπορικής πολιτικής που βασίζονται σε δειγματοληψίες της κοινή γνώμης  έχουν μετριαστεί από τον Απρίλιο του 2025, αλλά παραμένουν υψηλές σε σχέση με τα ιστορικά δεδομένα.

Πότε θα φανούν οι επιπτώσεις;

Οι επιπτώσεις των υψηλότερων δασμολογικών συντελεστών δεν έχουν ακόμη γίνει πλήρως αισθητές στην οικονομία των ΗΠΑ. Αυτό αντανακλά έναν συνδυασμό παραγόντων, καθώς οι εταιρείες χρησιμοποιούν τα αποθέματα και τα υψηλά περιθώρια κέρδους για να αποφύγουν ή να απορροφήσουν τον αρχικό αντίκτυπο των υψηλότερων δασμών, κατά τα  χρονικά διαστήματα μεταξύ της ανακοίνωσης και της επιβολής υψηλότερων δασμολογικών συντελεστών και την απαλλαγή των αγαθών που βρίσκονται ήδη σε διαμετακόμιση από τους υψηλότερους δασμολογικούς συντελεστές.

Στα περιθώρια, υπάρχουν επίσης ορισμένα σημάδια μειωμένων αγορών αγαθών που υπόκεινται σε υψηλότερες δασμολογικές αυξήσεις (Γράφημα 3,Σχήμα Δ). Οι παρατηρούμενοι (εκ των υστέρων) μηνιαίοι δασμολογικοί συντελεστές που υπολογίζονται από τα στατιστικά στοιχεία εσόδων και εμπορίου των Ηνωμένων Πολιτειών (αναφερόμενοι τελωνειακοί δασμοί διαιρούμενοι με την αξία των εισαγωγών εμπορευμάτων) έχουν αυξηθεί απότομα φέτος, αλλά υστερούν σε σχέση με τους εκτιμώμενους πραγματικούς δασμολογικούς συντελεστές (Σχήμα 4, Πίνακας Β), προμηνύοντας αύξηση της είσπραξης δασμών τους επόμενους μήνες.

Υπάρχουν ήδη ορισμένα σημάδια ότι οι δασμοί έχουν αρχίσει να μετακυλίονται στις τιμές καταναλωτή, ιδίως στα διαρκή αγαθά με υψηλό περιεχόμενο εισαγωγών (Γράφημα 3, Σχήμα 3). Πρόσφατες επιχειρηματικές έρευνες υποδηλώνουν επίσης ότι οι συνεχιζόμενες αυξήσεις στις τιμές των εισροών μεταποίησης στις Ηνωμένες Πολιτείες μετακυλίονται στις τιμές παραγωγής. Υπάρχουν λίγες ενδείξεις από τα στοιχεία για τις τιμές εισαγωγής ότι ξένες εταιρείες έχουν προσπαθήσει να αντισταθμίσουν τους υψηλότερους δασμούς των ΗΠΑ στις τιμές των εξαγωγών προς τις Ηνωμένες Πολιτείες, με μία αξιοσημείωτη εξαίρεση που είναι η χαμηλότερη τιμή των εξαγωγών επιβατικών αυτοκινήτων από την Ιαπωνία.