Πόλεμος ΗΠΑ-Γερμανίας για το Nord Stream 2 – Ευρωπαϊκές κυρώσεις προωθεί το Βερολίνο

Σε χαμηλό ρεκόρ βρίσκονται οι αμερικανογερμανικές σχέσεις, με τον Ντόναλντ Τραμπ να προχωρά στην απόσυρση μέρους των αμερικανικών στρατιωτών από τη Γερμανία και τις νέες κυρώσεις κατά του Nord Stream 2 να βρίσκονται “καθοδόν”. Το Βερολίνο βρίσκεται σε επιφυλακή και εξετάζει αντίμετρα, εν όψει της ανάληψης και της προεδρίας της ΕΕ.

Σε πρώτη φάση, το γερμανικό υπουργείο Οικονομικών “επιτέθηκε” με νομικά επιχειρήματα κατά των κυρώσεων, διατυπώνοντας την άποψη ότι είναι ενάντια στο διεθνές δίκαιο, όμως ο υπουργός Εξωτερικών Χάικο Μάας παραδέχθηκε σε συνέντευξή του ότι το θέμα είναι πια πολιτικοποιημένο. «Όποιος πιστεύει ότι η διατλαντική σχέση μπορεί να είναι ό,τι ήταν, με έναν Δημοκρατικό πρόεδρο, υποτιμά τις δομικές αλλαγές», ανέφερε χαρακτηριστικά.

Το διακομματικό νομοσχέδιο που βρίσκεται στα “σκαριά” από τις αρχές Ιουνίου στο αμερικανικό Κογκρέσο στοχεύει όπως φαίνεται στην παύση, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, της κατασκευής του αγωγού, για τον οποίο δεν απομένουν παρά μόλις 120-150 χιλιόμετρα. Ο Nord Stream 2, εν τω μεταξύ, είναι ένα από τα λίγα θέματα στα οποία οι απόψεις Ρεπουμπλικανών και Δημοκρατικών συγκλίνουν, ενώ ακόμα και ο Ντόναλντ Τραμπ –που θέλει να διατηρεί καλές σχέσεις με τον Πούτιν– δεν ανθίσταται ιδιαίτερα στις κυρώσεις.

Σύμφωνα με αναφορές της κοινοπραξίας στο ρωσικό δίκτυο TASS, οι κυρώσεις θα εμποδίσουν νέες επενδύσεις ύψους 700 εκατ. ευρώ στο έργο της κατασκευής του αγωγού, για τον οποίο έχουν επενδυθεί συνολικά 8 δισ. Να θυμίσουμε ότι στον Nord Stream 2 συμμετέχουν, εκτός από τη Gazprom (κατά το ήμισυ), η γαλλική Engie, η αυστριακή OMV, η αμερικανική Shell, οι γερμανικές Uniper και Wintershall.

Όμως πλήθος εταιρειών που έχουν αναλάβει εργολαβικά μέρη της κατασκευής βρίσκονται στο στόχαστρο των ΗΠΑ. Ήδη, πριν λίγους μήνες, η ελβετική εταιρεία Allseas, που ειδικεύεται στην κατασκευή υποθαλάσσιων αγωγών, απέσυρε τα τρία πλοία της που συμμετείχαν στο πρότζεκτ, φοβούμενη ακριβώς τις συνέπειες των αμερικανικών κυρώσεων. Το “κενό” έσπευσε να καλύψει ρωσικό πλοίο, το οποίο ήταν πρόσφατα αγκυροβολημένο κοντά στις γερμανικές ακτές.

Στις εταιρείες που κινδυνεύουν συμπεριλαμβάνονται πια ακόμα και τράπεζες αλλά και κρατικές εταιρείες από διάφορες χώρες-μέλη. Η Γερμανία ανάγει την απειλή των αμερικανικών κυρώσεων σε ζήτημα “ευρωπαϊκής κυριαρχίας” και όχι απλώς γερμανικοαμερικανικών σχέσεων. Αυτό δήλωσε ο Γερμανός υφυπουργός Εξωτερικών, Νιλς Άνεν, ο οποίος εξήγησε πως «επηρεάζεται η εξωτερική μας πολιτική καθώς οι κυρώσεις βλάπτουν την κοινή στάση απέναντι στη Ρωσία».

Σενάριο ευρωπαϊκών κυρώσεων

Στα “αντίμετρα” που φέρεται να εξετάζει η γερμανική κυβέρνηση, θα μπορούσε να είναι σε πρώτη φάση ο αποκλεισμός των ΗΠΑ από τη λίστα των χωρών από τις οποίες θα επιτρέπονται ταξιδιώτες, στο πλαίσιο μέτρων κατά της εξάπλωσης του κορωνοϊού. Αλλά το κυριότερο είναι, πέρα από ευρωπαϊκές κυρώσεις ως απάντηση στις αμερικανικές, μια συντονισμένη κινητοποίηση όλης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, υπό τη γερμανική προεδρία, για τη δημιουργία ενός μηχανισμού προστασίας των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων από τις κυρώσεις “τρίτων χωρών”.

Αν και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν επιβεβαιώνει ότι υπάρχουν τέτοιες σκέψεις στις Βρυξέλλες, το θέμα των κυρώσεων βρίσκεται ψηλά στην ατζέντα της γερμανικής προεδρίας. Άλλωστε, έρχεται να προστεθεί σε μια “λίστα” κινήσεων της Αμερικής που έχουν ζημιώσει τα γερμανικά συμφέροντα. Για παράδειγμα οι δασμοί 25% και 10% αντίστοιχα στο χάλυβα και το αλουμίνιο ήταν πλήγμα για τη γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία. Όσον αφορά την απόσυρση των Αμερικανών στρατιωτών, το σχέδιο του Λευκού Οίκου αφορά σε περίπου 10.000 στελέχη, σε σύνολο 34.500 που βρίσκονται σήμερα στη Γερμανία.

Αυτά εξετάζεται να μεταφερθούν σε άλλες χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ, όπως η Πολωνία, κάτι που αναφέρθηκε από τον Τραμπ κατά την επίσκεψη του Πολωνού ομολόγου του, Αντρέι Ντούντα, στην Ουάσιγκτον. Το σχέδιο όμως φαίνεται ότι θα συναντήσει αντιδράσεις στο Κογκρέσο, καθώς γερουσιαστές και από τα δύο κόμματα αντιτίθενται στην απόφαση του προέδρου.

Παρέμβαση Σρέντερ

Ενδεικτικό της σημασίας της γερμανορωσικής συμμαχίας, στον ενεργειακό τομέα, είναι το γεγονός ότι την αποδέχονται ουσιαστικά όλοι οι πολιτικοί παράγοντες στο Βερολίνο. Χαρακτηριστική ήταν η δήλωση του πρώην καγκελαρίου και Σοσιαλδημοκράτη Γκέρχαρντ Σρέντερ, ο οποίος μίλησε για «αδικαιολόγητη επίθεση στην ευρωπαϊκή οικονομία και απαράδεκτη παρέμβαση στην κυριαρχία της ΕΕ».

Ο Σρέντερ έστειλε σχετικό υπόμνημα του προς την Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων της γερμανικής Βουλής, η οποία είχε προγραμματίσει συνεδρίαση με θέμα την “κυριαρχία της γερμανικής και ευρωπαϊκής ενεργειακής πολιτικής”. Μάλιστα, έχει κληθεί ως εμπειρογνώμων από τον πρόεδρο της επιτροπής, Κλάους Ερνστ, ο οποίος ανήκει στο κόμμα της γερμανικής Αριστεράς.

Σχολιάζοντας, λοιπόν, τις υπό συζήτηση στο αμερικανικό Κογκρέσο κυρώσεις, ο πρώην καγκελάριος εκτιμά ότι το κόστος τυχόν νέων κυρώσεων αφορά σε συνολικές «επενδύσεις 12 δισ. ευρώ σε υποδομές που τίθενται σε κίνδυνο». Επίσης, θυμίζει ότι «επηρεάζονται άμεσα πάνω από 120 εταιρείες στο χώρο της ναυπηγικής, της μηχανικής, του περιβάλλοντος και της ασφάλειας που εργάστηκαν ή εργάζονται στον Nord Stream 2».

Και «πίσω από κάθε εταιρεία εξ αυτών διακυβεύονται ευρωπαϊκές θέσεις εργασίας». Τέλος, θεωρεί πως τέτοιου είδους οικονομικά μέτρα «εναντίον άλλου μέλους του ΝΑΤΟ δεν είναι τίποτε άλλο παρά συνειδητός τερματισμός της διατλαντικής εταιρικής σχέσης».

Πάντως, η στάση του Σρέντερ είναι απολύτως αναμενόμενη, αφού ο ίδιος είναι πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου της κοινοπραξίας του Nord Stream 2. Είναι μάλιστα “κόκκινο πανί” για τους Αμερικανούς, λόγω της σχέσης του με τη Ρωσία, όντας και μέλος του εποπτικού συμβουλίου της Rosneft.