Πώς η ExxonMobil βρέθηκε εκτός των 30 “μεγάλων” του Dow Jones

Κάποτε ήταν η μεγαλύτερη εταιρεία στις ΗΠΑ. Σήμερα, ο ραγδαίος μετασχηματισμός του κλάδου της ενέργειας και τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η ίδια η εταιρεία, είχαν ως αποτέλεσμα την αφαίρεση του ενεργειακού κολοσσού ExxonMobil από το βιομηχανικό δείκτη Dow Jones, που καταγράφει τις 30 μεγαλύτερες αμερικανικές εταιρείες. Πλέον, η μόνη ενεργειακή που παραμένει στο δείκτη είναι η Chevron και τη θέση της ExxonMobil πήρε η εταιρεία λογισμικού Salesforce.

Όπως ανέφερε ο διαχειριστής, S&P, χρειάστηκαν αλλαγές επειδή είχε προηγηθεί το “σπάσιμο” (split) της μετοχής της Apple, αλλάζοντας τη στάθμιση του τεχνολογικού κλάδου. Για το λόγο αυτό, εκτός από την ExxonMobil, αφαιρέθηκαν η βιομηχανία αμυντικών συστημάτων Raytheon, και η φαρμακευτική Pfizer, τις οποίες αντικατέστησαν η εταιρεία βιομηχανικού εξοπλισμού και τεχνολογίας Honeywell και η φαρμακευτική Amgen, αντίστοιχα.

Η κίνηση της S&P Dow Jones «βοηθά στην εξισορρόπηση της μείωσης» στη στάθμιση του τεχνολογικού κλάδου, και «διαφοροποιεί το δείκτη αφαιρώντας εταιρείες παρόμοιου αντικειμένου και προσθέτοντας νέους τύπους επιχειρήσεων που αντανακλούν καλύτερα την αμερικανική οικονομία». Το τελευταίο αυτό σημείο της ανακοίνωσης αποτυπώνει και τα “σημεία των καιρών”.

Από τη μια μεριά, η αφαίρεση της ExxonMobil από το βιομηχανικό δείκτη των 30 έχει περισσότερο συμβολικό χαρακτήρα. Άλλωστε και το 2018 είχε τεθεί εκτός μια ακόμα μεγάλη πολυεθνική, η General Electric. Από την άλλη, είναι ενδεικτική των εξελίξεων στον πετρελαϊκό κλάδο. Είναι χαρακτηριστικό ότι και στον ευρύτερο δείκτη S&P 500, οι “ενεργειακές” μετοχές αποτελούν το 2,5% του συνόλου, την ώρα που το 2011 έφταναν το 12%.Το 2013 η χρηματιστηριακή αξία της ExxonMobil είχε αγγίξει τα 415 δισ. δολάρια, και σήμερα δεν ξεπερνά τα 180 δισ.

Σύμφωνα με τις αναλύσεις που γράφονται στον αμερικανικό οικονομικό Τύπο, κανονικά τέτοιες εξελίξεις αποτελούν ευκαιρίες για τους επενδυτές να αγοράσουν μεγάλα μερίδια εταιρειών σε πολύ συμφέρουσες τιμές. Ωστόσο θεωρείται αμφίβολο κατά πόσο θα επανέλθει ο κλάδος της ενέργειας, ο οποίος “κατρακυλά” –χρηματιστηριακά– από το 2018.

Την ίδια στιγμή, ο τεχνολογικός κλάδος περικλείει το 28,2% του δείκτη S&P 500, από 18,4% που ήταν το 2010. Κάθε μία από τις μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας πληροφοριών, –Apple, Microsoft, Amazon, Alphabet και Facebook– είναι μεγαλύτερη (σε χρηματιστηριακή αξία) από το σύνολο του αμερικανικού ενεργειακού τομέα(!).

Ο “πράσινος” ανταγωνισμός

Η πτώση των τιμών του πετρελαίου, σε επίπεδα σήμερα λίγο πάνω από 40 δολάρια το βαρέλι, λόγω της πανδημίας είναι δεδομένη. Η ΕxxonMobil, για παράδειγμα, κατέγραψε ζημιές για δύο συνεχόμενα τρίμηνα, για πρώτη φορά εδώ και τουλάχιστον 20 χρόνια. Η BP ανακοίνωσε κατά το τρέχον τρίμηνο απώλειες 16,8 δισ. δολαρίων, μειώνοντας ταυτόχρονα τα μερίσματα των μετόχων στο μισό.

Όμως ο κύριος παράγοντας που επηρεάζει τον κλάδο είναι οι συγκρατημένες προσδοκίες για την επαναφορά της ζήτησης. Η αγορά φαίνεται να εκτιμά πως τα περιθώρια να τονωθεί η ζήτηση σημαντικά είναι μικρά, αφενός λόγω της παρατεταμένης ζημιάς που προκάλεσε η μείωση της οικονομικής δραστηριότητας, αφετέρου λόγω της μετατόπισης του επενδυτικού ενδιαφέροντος στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Η κατάσταση αυτή, όπως είναι γνωστό, έχει πλήξει και τις εταιρείες παροχής πετρελαϊκών υπηρεσιών και βεβαίως τους παραγωγούς σχιστολιθικών καυσίμων, που είδαν τις τιμές των μετοχών τους να χάνουν ως και το μισό της αξίας τους από τις αρχές του έτους.

Έτσι, οι μεγάλες πετρελαϊκές έχουν εισέλθει σε μια διαδικασία προσαρμογής της στρατηγικής τους στα νέα δεδομένα. Η BP, λόγου χάρη, κατά τα πρόσφατα λεγόμενα του διευθύνοντος συμβούλου της, Μπέρναρντ Λούνεϊ, προτίθεται να επενδύει περίπου 5 δισ. δολάρια το χρόνο σε ΑΠΕ, με παράλληλη μείωση της παραγωγής πετρελαίου και αερίου κατά 40%. Παύει επίσης τις νέες συνεργασίες με κράτη για έρευνα και εξόρυξη πετρελαίου.

Μέσα στο καλοκαίρι, προηγήθηκαν παρόμοιες συμφωνίες, όπως αυτή της Shell για τη δημιουργία αιολικού πάρκου στα ανοιχτά της Ολλανδίας, αλλά και της Total για επενδύσεις στην ηλιακή ενέργεια στην Ισπανία και στην αιολική, στη Σκωτία. Όλες οι πετρελαϊκές επίσης έχουν εισέλθει ήδη, λιγότερο ή περισσότερο, στον τομέα της δημιουργίας σταθμών φόρτισης ηλεκτρικών αυτοκινήτων.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της επενδυτικής Bernstein, οι μεγάλες πετρελαϊκές αναμένεται να επεκτείνουν τις δραστηριότητές τους στις ΑΠΕ –ήτοι, αιολική, ηλιακή και υδρογόνο– κατά 25% ετησίως για τα επόμενα δέκα χρόνια. Και μόλις οι νέες αυτές δραστηριότητες αποκτήσουν “μομέντουμ”, οι επενδυτές θα επιστρέψουν στις “πετρελαϊκές” μετοχές. Φυσικά, τίποτε από όλα αυτά δεν έχει ιδιαίτερη σχέση με κάποια αλλαγή κουλτούρας υπέρ της αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής ή της προστασίας του περιβάλλοντος.

Απλώς, η κερδοφορία της εξόρυξης πετρελαίου και αερίου βαίνει μειούμενη τα τελευταία χρόνια, ενώ τα στελέχη των εταιρειών «εκτιμούν ότι τα έσοδα από τα αιολικά και τα ηλιακά πάρκα είναι πιο προβλέψιμα». Τα καθαρά πετρελαϊκά πρότζεκτ θα παραμείνουν, αλλά μόνο όσα διατηρούν ένα χαμηλό κόστος παραγωγής, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τις φιλοδοξίες των κρατών που διαθέτουν κοιτάσματα υδρογονανθράκων, όπως η Κύπρος και η Ελλάδα.