Πώς η τηλε-εργασία σκοτώνει το πνεύμα της ομάδας

Από τη στιγμή που θα συνειδητοποιηθεί η ανάγκη μετασχηματισμού, έπεται ο προσδιορισμός του είδους και του μεγέθους της αλλαγής την οποία μπορεί να επιφέρει μετά από προσεκτικό σχεδιασμό ώστε να διασφαλιστεί η επιτυχής του έκβαση. Η καθυστέρηση παραδοχής της ανάγκης για αλλαγή, όπως και η επιπόλαια επιλογή (ημιτελής ή λανθασμένη) της μορφής που θα λάβει ο ψηφιακός μετασχηματισμός, όχι μόνο αναλώνει πολύτιμη ισχύ για την τροχοδρόμησή της αλλά και οπισθοδρομεί την επιχείρηση.

Επίσης, ακόμη και η σωστή και έγκαιρη επιλογή, χωρίς τον προσεκτικό σχεδιασμό των σταδίων υλοποίησης, τη διασφάλιση των αναγκαίων για τούτο πόρων και κυρίως, τη συμμετοχή των ανθρώπων της, είναι δυνατό να θέσει σε κίνδυνο την ύπαρξή της εκτός από τη σπατάλη σημαντικών της πόρων. Το μεγαλύτερο εμπόδιο αλλά και ο σημαντικότερος φορέας της αλλαγής είναι ο άνθρωπος· όλα τα υπόλοιπα αλλάζουν ευκολότερα αρκεί να υπάρχουν λεφτά (όχι σαν αυτά του Γιωργάκη), καθώς πρόκειται για κάτι περισσότερο από τη ρύθμιση της ασφάλειας του δικτύου ή την απόρριψη του εκτυπωτή.

Δεν είναι υπόθεση λίγων αλλά ολόκληρου του οργανισμού που πρέπει να υποστηρίξει την αλλαγή βοηθώντας στην ανάπτυξη νέων δυνατοτήτων απ’ όλους, αναγκαίων για την κατανόηση του αντικτύπου της στην κουλτούρα ή και στη δομή της επιχείρησης. Οι μικρές ή μεγάλες αλλαγές που έχουν προηγηθεί μέχρι τώρα, διαμόρφωσαν μια κουλτούρα θετικής στάσης απέναντι σε κάθε επόμενη, εσκεμμένη ή επιβεβλημένη “γενετική τροποποίησή” της, χωρίς βέβαια να έχει απαλειφθεί ο φόβος της αντικατάστασής τους από την τεχνολογία.

Συνδιαμόρφωση των αλλαγών

Σε κάθε περίπτωση, η οποιαδήποτε αλλαγή υιοθετείται ρητά και κατηγορηματικά από τους πάνω αλλά υλοποιείται με τους κάτω, αφού έχει προηγηθεί σε επίπεδο διοίκησης που οφείλει να αλλάξει νοοτροπία και το ύφος του ασκούμενου μάνατζμεντ. Και τούτο διότι θα κληθεί να διαχειριστεί ένα κεφάλαιο εντάσεως διανοητικής και όχι μυϊκής εργασίας συνεργατών αμειβόμενων για να σκέπτονται και να ενεργούν το ίδιο αποτελεσματικά, διορθώνοντας ή αναπληρώνοντάς τη.

Συνεπώς, συνθήκη «εκ των ων ουκ άνευ» αποτελεί η διαμόρφωση ενός περιβάλλοντος έκλυσης της ενέργειάς τους κατά την προσπάθεια υιοθέτησης του νέου καθεστώτος λειτουργίας, το οποίο θα είναι μονίμως… μεταβατικό, συνδιαμορφώνοντας ή ακολουθώντας «κατά πόδας» τις εξελίξεις. Ο ψηφιακός μετασχηματισμός ως αναγκαία μετάβαση προς τη νέα τεχνολογική εποχή, προσδιορίζει και τις δεξιότητες των ανθρώπων προκειμένου να ανταποκριθούν και να διεκδικήσουν με αξιώσεις μια καθ’ όλα αξιοπρεπή σταδιοδρομία, διατηρώντας διαρκώς επικαιροποιημένη τη δυνατότητά τους αυτή.

Όμως, η αποβιομηχανοποίηση των τελευταίων δεκαετιών και η ανάδειξη του μεταπρατισμού σε κορυφαία επιχειρηματική δραστηριότητα μικρής δέσμευσης κεφαλαίων και σύντομου κύκλου ρευστότητας, δε μπορεί να θεωρηθεί μοντέλο βιώσιμης πλεύσης στα ταραχώδη ύδατα της 4ης βιομηχανικής επανάστασης η οποία ανήκει στο είδος που η αντεπανάσταση αδυνατεί να ποδηγετήσει.

Μετάθεση των ευθυνών

Επιπλέον, η συμπίεση του μισθολογικού κόστους δεν καθιστά ανταγωνιστικότερη την επιχείρηση της μικρής προστιθέμενης αξίας αλλά η αέναη ενίσχυσή της με κάθε είδους καινοτομίες (προϊόντων/υπηρεσιών και διαδικασιών) διασφαλιζόμενες από τη δημιουργικότητα των ανθρώπων της. Παρότι η εγχώρια δημιουργία επιστημόνων και τεχνικών υψηλών προδιαγραφών υπολείπεται των εκτιμώμενων αναγκών, τίθεται το ερώτημα κατά πόσον οι υφιστάμενες ελληνικές επιχειρήσεις έχουν τη δυνατότητα απορρόφησης ώστε να κινητοποιεί τις δυνάμεις της εκπαίδευσης στην αύξηση της “παραγωγής” τους.

Η μετάθεση των ευθυνών στην υποβαθμισμένη μας εκπαίδευση δε συνεπάγεται βεβαίωση των ζημιών σε τρίτους αλλά στις πλάτες τους όσο θα παραμένουν στο ξεπερασμένο χθες, περιμένοντας τον μετασχηματισμό σε κόστος των άλλων. Όσες δεν έχουν προχωρήσει καλύπτοντας τις ανάγκες τους σε ανθρώπινο δυναμικό υψηλών προσόντων αναστέλλοντας το brain drain σε πρώτη φάση και σε επόμενη, αναπληρώνοντας τη μετανάστευση με την εισροή αλλοδαπών στελεχών, δε σώζονται με τη μετάθεση ευθυνών.

Και η εκπαίδευση όμως, αφουγκραζόμενη την αγορά οφείλει να τους προετοιμάζει ανεξάρτητα από την εγχώρια ζήτηση καθώς είναι τεχνολογικά εφικτή η συνεργασία τους με αλλοδαπές επιχειρήσεις για αμοιβές υπερβολικά καλύτερες από εκείνες του… ρεπό.
Ο ψηφιακός μετασχηματισμός γίνεται ολοένα και σημαντικότερος για την επιτυχία τους καθώς, διαθέτοντας ενσωματωμένες ψηφιακές δεξιότητες και δυνατότητες, ή ευρισκόμενες σε προχωρημένα στάδια μετάβασης, τυγχάνουν μεγαλύτερης εκτίμησης με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την πορεία τους.

Ένας μετασχηματισμός που, συμβαδίζοντας με την εταιρική κουλτούρα, αφορά λιγότερο στις συγκεκριμένες τεχνολογίες και περισσότερο στο πώς εργάζονται οι άνθρωποι ώστε, μαθαίνοντας ταχύτερα, να προσαρμόζονται στις συνεχώς μεταβαλλόμενες συνθήκες της αγοράς. Σημαντικό ρόλο στην επίτευξη της ευελιξίας τους (της ικανότητας ταχείας και οικονομικής αλλαγής στη σύνθεση των δεξιοτήτων) διαδραματίζει η συνοχή και η συναισθηματική επαφή που επιτρέπουν στους εργαζόμενους να συνδέονται, να μαθαίνουν, να βελτιώνουν και να αποδίδουν καλύτερα με την πάροδο του χρόνου, συλλειτουργώντας στον ίδιο χώρο.

Το εξ αποστάσεως δυσκολεύει

Συνθήκη που δυσκολεύεται από την εξ αποστάσεως απασχόληση η οποία εξοικονομεί πόρους πλήττοντας την αίσθηση του ανήκειν και την πίστη στη ομάδα, καθιστώντας πιθανότερη την αυτομόληση προς τον ανταγωνισμό. Η διοίκηση, της οποίας ο χώρος ευθύνης έχει αλλάξει “σύνορα”, οφείλει να λάβει υπόψη της ότι το μάνατζμεντ από απόσταση γίνεται δυσκολότερο δείχνοντας ξανά ότι οι άτυπες σχέσεις του ενιαίου περιβάλλοντος εργασίας είναι ισχυρότερες από τις τυπικές μιας ιεραρχίας που θα αδυνατεί πλέον να προκαλεί αλληλοεπιδράσεις μεταξύ των χωροχρονικά διάσπαρτων μελών της.

Ότι απαιτείται συναισθηματική νοημοσύνη επειδή οι άνθρωποι ανταποκρίνονται καλύτερα στην ενσυναίσθηση και την κατανόηση παρά σε συνθήκες μακαρθισμού. Επιπλέον, ότι δεν φταίει που το μισθολογικό κόστος φαίνεται μεγάλο· φταίει που η προστιθέμενη αξία είναι μικρή. Συνεπώς, δεν είναι απίθανο η πληρωμή με ρεπό να ενισχύσει τη ροπή αδρανείας ή και την τάση αποσκίρτησης με παράλληλη αύξηση της επιχειρηματικότητας ανάγκης.

Η αξιοπρεπής διαβίωση δεν διασφαλίζεται με το ρεπό σαν “κρυπτονόμισμα”, ούτε και ο ψηφιακός μετασχηματισμός της υψηλής προστιθέμενης αξίας χωρίς την απαιτητική διανοητική εργασία της έμπρακτης αναγνώρισης και ανταμοιβής. Διαφορετικά, ρεπό έδωκες και ρεπό θα λάβεις!