Πώς και πού αγοράζουν οι Τούρκοι στην Ελλάδα – Μία “ανώδυνη” εισβολή!

Η αγορά ακινήτων αποτελεί την αιχμή του δόρατος για τους Τούρκους επενδυτές. Από τη Θράκη και τα Δωδεκάνησα μέχρι τη Θεσσαλονίκη και την Αθήνα, οι αγορές κατοικιών, οικοπέδων και τουριστικών ακινήτων από Τούρκους πολίτες ή εταιρείες με τουρκικά συμφέροντα αυξάνονται σταθερά. Σε αρκετές περιπτώσεις, η αγοραπωλησία γίνεται μέσω εταιρειών εγκατεστημένων σε χώρες της ΕΕ, όπως η Γερμανία, η Κύπρος ή το Λουξεμβούργο, ώστε να αποφεύγονται περιορισμοί που ισχύουν για μη ευρωπαίους πολίτες σε παραμεθόριες περιοχές.

Σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, οι ξένες επενδύσεις σε ελληνικά ακίνητα ξεπέρασαν τα 2,7 δισ. ευρώ το 2024, καταγράφοντας ιστορικό ρεκόρ. Στο πλαίσιο αυτό, η Τουρκία κατέχει πλέον μια διαρκώς αυξανόμενη θέση ανάμεσα στους σημαντικότερους επενδυτές, δίπλα σε Κίνα, Λίβανο και Ηνωμένο Βασίλειο.

Κεντρικό ρόλο στη ροή τουρκικών κεφαλαίων παίζει το πρόγραμμα Golden Visa, που παρέχει άδεια διαμονής σε όσους επενδύουν σε ακίνητα. Το 2024 οι αιτήσεις έφθασαν τις 9.289, ενώ οι συνολικές ενεργές άδειες υπερβαίνουν τις 48.000. Οι Τούρκοι συγκαταλέγονται στις πέντε πρώτες εθνικότητες επενδυτών του προγράμματος, γεγονός που αντικατοπτρίζει όχι μόνο το οικονομικό ενδιαφέρον αλλά και την ανασφάλεια στην ίδια την Τουρκία, αφού για αρκετούς εύπορους Τούρκους, η Ελλάδα προσφέρει ασφάλεια, ευρωπαϊκό περιβάλλον και γεωγραφική εγγύτητα.

Οι επενδύσεις δεν περιορίζονται στα ακίνητα. Η τουρκική αλυσίδα ενδυμάτων LC Waikiki έχει ήδη παρουσία στην ελληνική αγορά, η  Dardanel στην αλιεία, ενώ άλλα τουρκικά brands εξετάζουν είσοδο μέσω franchise ή απευθείας επενδύσεων. Παράλληλα, στον τομέα της ναυτιλίας, ο κολοσσός Ciner Group μετέφερε τμήμα των δραστηριοτήτων του στην Ελλάδα, επιβεβαιώνοντας τη σημασία του Πειραιά ως ναυτιλιακού κέντρου για ολόκληρη την Ανατολική Μεσόγειο.

Η επέκταση του τουρκικού ενδιαφέροντος προκαλεί ανησυχίες, ιδίως σε περιοχές στρατηγικής σημασίας όπως η Θράκη και τα νησιά του Αιγαίου. Πολλοί κάνουν λόγο για “σιωπηλό εποικισμό μέσω αγοράς γης”, με την υποψία ότι πίσω από κάποιες αγοραπωλησίες μπορεί να κρύβονται πολιτικοί ή πληροφοριακοί σκοποί. Η ελληνική νομοθεσία έχει χαλαρώσει τα τελευταία χρόνια, επιτρέποντας αγορές από εταιρείες της ΕΕ, χωρίς σαφή έλεγχο του τελικού δικαιούχου, γεγονός που περιπλέκει την εικόνα.

Ωστόσο, οικονομικοί αναλυτές υπογραμμίζουν ότι οι τουρκικές επενδύσεις, αν και αυξανόμενες, αποτελούν μικρό ποσοστό του συνόλου των ξένων επενδύσεων στη χώρα. Οι Κινέζοι, οι Βρετανοί, τα μεγάλα αμερικανικά funds (όπως η Blackstone) και οι ευρωπαϊκές εταιρείες μέσω Λουξεμβούργου ή Κύπρου εξακολουθούν να κατέχουν το μεγαλύτερο μερίδιο στην ελληνική αγορά ακινήτων και τουρισμού.

Δύο όψεις… 

Το φαινόμενο έχει δύο όψεις: Από τη μία πλευρά, η εισροή τουρκικών κεφαλαίων συμβάλλει στην τοπική ανάπτυξη, αναζωογονεί περιοχές και δημιουργεί θέσεις εργασίας. Από την άλλη, εγείρει ζητήματα εθνικής ασφάλειας, δημογραφικής ισορροπίας και ελέγχου στρατηγικών περιουσιακών στοιχείων.

Η πραγματικότητα είναι ότι η Ελλάδα, μέσα σ’ ένα πλαίσιο γενικευμένης διεθνοποίησης των αγορών, “ξεπουλιέται” όχι αποκλειστικά στους Τούρκους, αλλά σ’ ένα ευρύτερο πλέγμα διεθνών επενδυτών. Το τουρκικό ενδιαφέρον ξεχωρίζει γιατί συνδυάζει οικονομική σκοπιμότητα με γεωπολιτική φόρτιση.

Η πρόκληση για την ελληνική πολιτεία είναι να εξισορροπήσει την ανάγκη προσέλκυσης ξένων κεφαλαίων με την προστασία των εθνικών συμφερόντων και του κοινωνικού ιστού. Διαφάνεια στις συναλλαγές, χωρικοί περιορισμοί σε ευαίσθητες ζώνες και στοχευμένος έλεγχος στις άδειες επενδυτών μπορούν να διασφαλίσουν ότι η Ελλάδα θα παραμείνει ανοιχτή στην ανάπτυξη, χωρίς όμως να γίνει λάφυρο μιας σιωπηλής οικονομικής διείσδυσης.