Πως μπορεί να ανοίξει με ασφάλεια η οικονομία

Γράφουν οι Κωστής Κατσανέβας, Παναγιώτης Ρονιώτης, Παναγιώτης Ντούκας* –

Το 2020 ήταν μία καταστροφική χρονιά για όλο τον κόσμο. Πάνω από 2 εκατ. ζωές έχουν χαθεί από τη νόσο Covid-19 με περισσότερα από 100 εκατομμύρια κρούσματα και δεκάδες τρισεκατομμύρια σε οικονομικές ζημιές παγκοσμίως. Μία πρωτόγνωρη χρονιά η οποία συμπεριλάμβανε πέρα από την πανδημία, την φυσική καταστροφή της πυρκαγιάς στην Αυστραλία, μία καταστροφική έκρηξη στο λιμάνι της Βηρυτού, μία νέα Ευρώπη χωρίς το Ηνωμένο Βασίλειο, έναν νέο ψυχρό Σινο-Αμερικανικό πόλεμο, εμφύλιο πόλεμο στην Αιθιοπία και πολλά άλλα σπαραξικάρδια γεγονότα.

Επομένως, η πανδημία όχι μόνο επεσήμανε τις υπάρχουσες κοινωνικές αδικίες, αλλά δημιούργησε νέα ζητήματα κοινωνικής δικαιοσύνης. Σύμφωνα με το Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών για την Ανάπτυξη, η πανδημία πιθανώς θα οδηγήσει πάνω από 200 εκατομμύρια ανθρώπους στην απόλυτη φτώχεια. Στην Ελλάδα η κατάσταση χειροτερεύει: Οι θάνατοι έχουν ξεπεράσει τους 5.700 και η απειλή εκθετικής αύξησης από πιο θανατηφόρες μεταλλάξεις της νόσου σε συνδυασμό με μία νέα οικονομική ύφεση άνω του 10% του ΑΕΠ, απειλούν να ανατρέψουν τον τρόπο ζωής και την κοινωνία μας.

Τα περιοριστικά μέτρα οδήγησαν σε τραγικά οικονομικά αποτελέσματα, είχαν σοβαρότατες συνέπειες στην ψυχική υγεία των πολιτών και επηρέασαν καθοριστικά τα ημοκρατικά δικαιώματα τα οποία υποχωρούν και περιορίζονται συνεχώς. Μολονότι βρισκόμαστε σε lockdown για σχεδόν τρεις μήνες, τα κρούσματα δεν μειώνονται με ικανοποιητικό ρυθμό, το Εθνικό Σύστημα Υγείας είναι ακόμη πιεσμένο και κάθε απόφαση χαλάρωσης των μέτρων είναι πιθανό να οδηγήσει σε ακόμη μια μεγάλη έξαρση του ιού.

Είναι πλέον φανερό, ότι τέτοιες πολιτικές δεν είναι αποτελεσματικές. Την ίδια ώρα, η προσπάθεια εμβολιασμού ενός ικανού ποσοστού του πληθυσμού για την επίτευξη μιας μαζικής ανοσίας καθυστερεί ιδιαίτερα πολύ: τόσο λόγω της μειωμένης διάθεσης του εμβολίου όσο και εξαιτίας των πολλών και πιο επικίνδυνων μεταλλάξεων του ιού. Όσο δεν βρίσκεται μια βιώσιμη λύση η οποία μπορεί να εφαρμοστεί άμεσα θα πρέπει να διαλέγουμε ανάμεσα στην οικονομική και ψυχική δυσπραγία ή την απώλεια ανθρώπινων ζωών.

Η εναλλακτική λύση

Το Ίδρυμα Γεωργίου Παπανδρέου φέρνει στον δημόσιο διάλογο μία εναλλακτική λύση που συνδυάζει το άνοιγμα της οικονομίας, την μείωση των περιορισμών στις κοινωνικές επαφές, την επαναφορά της ζωής μας χωρίς να θυσιάζονται στον βωμό της νόσου, και τον καθοριστικό περιορισμό περαιτέρω απωλειών ανθρώπινων ζωών. Προτείνουμε τον έλεγχο του ιού μέσω της μαζικής χρήσης rapid test για τον γενικό πληθυσμό στην χώρα μας. Ένα σχέδιο το οποίο μπορεί να μειώσει την μετάδοση του ιού έως και 91% χωρίς κλειστά καταστήματα και ανθρώπους κλεισμένους στα σπίτια τους. Το σχέδιο που παρουσιάζουμε είναι αναλυτικό, πλήρως κοστολογημένο και άμεσα εφαρμόσιμο.

Το σχέδιο προβλέπει τη δημιουργία 10.000 σταθμών διεξαγωγής τεστ ανά την επικράτεια με βάση τον πληθυσμό του κάθε δήμου και την διεξαγωγή δωρεάν rapid tests σε ολόκληρο τον πληθυσμό της χώρας. Χωρίζεται σε τρεις φάσεις:

Την φάση της προετοιμασίας όπου αγοράζονται τα απαραίτητα τεστ, ο υγειονομικός εξοπλισμός, λαμβάνει χώρα η δημιουργία των σταθμών διεξαγωγής και η διανομή όλων των υλικών σ’ αυτούς,
την φάση της δημοσιοποίησης του εγχειρήματος στο κοινό με την οργάνωση επικοινωνιακής καμπάνιας ώστε να αυξηθεί κατακόρυφα η γνώση και η συμμετοχή των πολιτών και
την φάση της υλοποίησης στην οποία διεξάγονται τα τεστ με την προσέλευση των πολιτών στα κέντρα, την ύπαρξη εξειδικευμένου προσωπικού σε κάθε ένα από αυτά για την διεξαγωγή των τεστ και την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων στον κάθε πολίτη.

Κάθε πολίτης ο οποίος διαγιγνώσκεται αρνητικός θα εφοδιάζεται με ένα κρατικό πιστοποιητικό το οποίο θα έχει πάντα μαζί του ώστε να ελέγχεται από τις αρχές για την διασφάλιση της μη κυκλοφορίας κρουσμάτων και της διασποράς της νόσου. Οι διαγνωσμένοι αρνητικοί θα έχουν την δυνατότητα να κυκλοφορούν ελεύθερα και χωρίς περιορισμούς στην επικράτεια, θα μπορούν να επιστρέψουν στις δουλείες τους, να επισκέπτονται μαγαζιά και να επιστρέψουν στην ζωή τους – φυσικά με κάποια μέτρα όπως η χρήση μάσκας και αποστάσεων.

Δύο τεστ εντός 11 ημερών

Αντίθετα, κάθε διαγνωσμένος θετικός αλλά και οι άνθρωποι οι οποίοι θα επιλέξουν να μην προσέλθουν στην διαδικασία αυτή θα υποχρεώνονται σε απομόνωση μαζί με όσα άτομα συγκατοικούν για 14 ημέρες. Αυτό μας επιτρέπει την διάγνωση και τον εντοπισμό σχεδόν όλων των ενεργών κρουσμάτων στην χώρα μας, την απομόνωσή τους και την διάλυση των αλυσίδων διασποράς. Η διεξαγωγή των μαζικών τεστ θα γίνει εντός τριών ημερών. Ωστόσο, για να φτάσουμε τα ποσοστά ακρίβειας έως και 91% προτείνουμε την διεξαγωγή δύο τεστ σε κάθε πολίτη εντός 11 ημερών.

Έτσι καταφέρνουμε όχι μόνο να ανεύρουμε και να απομονώσουμε όλα τα ενεργά κρούσματα εντός της χώρας μας και να σπάσουμε τις αλυσίδες διασποράς, αλλά διασφαλίζουμε και πως μέσω των μαζικών τεστ δεν θα διαφύγουν κρούσματα τα οποία δυνητικά θα μπορούσαν να αποτελέσουν εστίες κινδύνου στην χώρα μας. Σημαντικό είναι να ειπωθεί ότι το σχέδιο μας βασίζεται στην επανάληψη των μαζικών ελέγχων σε επίπεδο γενικού πληθυσμού τουλάχιστον για ένα εξάμηνο μια φορά κάθε μήνα.

Με αυτόν τον τρόπο, πετυχαίνουμε να διαγνώσουμε σε τακτά χρονικά διαστήματα όλα τα θετικά κρούσματα που δημιουργούνται με τον χρόνο, αποφεύγοντας έτσι ένα νέο ξέσπασμα που θα οδηγήσει σε πίεση του Συστήματος Υγείας και σε απώλεια ανθρώπινων ζωών.
Το κόστος του σχεδίου μας είναι πολύ μικρότερο από όσα δαπανώνται σήμερα για την διάσωση της οικονομίας. Ειδικότερα, το Σχέδιο μας για την διεξαγωγή δύο γύρων τεστ σε ολόκληρο τον πληθυσμό εντός έντεκα ημερών κοστίζει συνολικά 150 εκατ. ευρώ.

Μέτρα πολλών δισ. για την οικονομία

Σε αυτό συμπεριλαμβάνονται όλα τα κόστη: Της προετοιμασίας, της δημοσιοποίησης και της διεξαγωγής των τεστ. Κάθε περαιτέρω γύρος μαζικών τεστ έχει συνολικό κόστος 72 εκατ. ευρώ για ολόκληρη την χώρα. Ως εκ τούτου, εάν επιλέξουμε να προχωρήσουμε σε μαζικά τεστ για έξι μήνες θα χρειαστούν 582 εκατ. ευρώ.

Ενδεικτικά αναφέρουμε πως εντός του Νοεμβρίου η κυβέρνηση προχώρησε σε μέτρα 3,3 δισ. ευρώ, ενώ οι συνολικές δαπάνες του 2020 για την αντιμετώπιση της πανδημίας ανέρχονται πάνω από 20 δισ. Επιπροσθέτως, λόγω των αναστολών δραστηριοτήτων, το κλείσιμο των επιχειρήσεων καθώς και την πτωτική τάση της κατανάλωσης εντός του τελευταίου έτος (2020), η Ελληνική οικονομία συρρικνώθηκε κατά 10%.

Καταληκτικά, η ανεύρεση των θετικών κρουσμάτων και η απομόνωσή τους σε συνδυασμό με την επαναλαμβανόμενη διεξαγωγή των τεστ καταφέρνει να σπάσει τις αλυσίδες διασποράς, να μειώσει την εξάπλωση του ιού και εν τέλει να σώσει ζωές. Ταυτόχρονα, δεν χρειάζεται να κλείσουμε την οικονομία και να πιέσουμε περαιτέρω τους ανθρώπους οικονομικά και ψυχολογικά. Την ώρα που τα εμβόλια αργούν, η κοινωνία ματώνει και η οικονομία βρίσκεται σε πολύ κακή κατάσταση προτείνουμε ένα σχέδιο άμεσο προς εφαρμογή και πλήρως αποτελεσματικό. Σκοπός μας είναι να κερδίσουμε ξανά την ζωή μας, να νικήσουμε τον ιό και να δώσουμε ξανά ελπίδα στα όνειρά μας.

*Ο Παναγιώτης Ρονιώτης έχει προπτυχιακό στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο, με διπλή ειδικότητα στην Μοριακή Βιολογία του Κυττάρου και Ανθρώπινη Βιολογία, Υγείας και Λοιμώξεων (ειδικότητα στην Μικροβιολογία). Είναι συντάκτης σε δημοσιοποιημένη έρευνα Αναγεννητικής Ιατρικής Βλαστοκυτταρου (Ακαδημαϊκό Περιοδικό STEM) και είναι ερευνητής Ορθοπεδικής Χειρουργικής στο Νοσοκομείο St Michael Τορόντο, Καναδά.

*Ο Παναγιώτης Ντούκας είναι φοιτητής της Νομικής Σχολής Αθηνών με μεγάλη αρθρογραφία στον ειδησεογραφικό τύπο. Η ερευνητική και επιστημονική δραστηριότητα του αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα. Πρ. συνεργάτης σε διοργάνωση πολιτικής καμπάνιας.