Εκτοξεύτηκε στο 15% το επιτόκιο στην Τουρκία – Η πρώτη κίνηση της Ερκάν

Ανακοινώθηκε σήμερα το μεσημέρι από την Κεντρική Τράπεζα της Τουρκίας (TCMB) η πρώτη αύξηση των επιτοκίων μετά από δύο χρόνια μειώσεων, που είναι και το πρώτο δείγμα της νέας οικονομικής πολιτικής του Ταγίπ Ερντογάν. Το βασικό επιτόκιο από το 8,5% που ήταν πήγε στο 15%, ενώ ο πληθωρισμός κινείται στο 40%. «Η νομισματική σύσφιξη θα ενισχυθεί σταδιακά όταν και στο βαθμό που είναι απαραίτητο έως ότου επιτευχθεί σημαντική βελτίωση των προοπτικών για τον πληθωρισμό», ανέφερε σε ανακοίνωσή της η Κεντρική Τράπεζα.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις οικονομολόγων της Goldman Sachs η αύξηση των επιτοκίων θα έπρεπε να κινηθεί γύρω στη ζώνη του 40%, ενώ η Bank of America έβλεπε το νέο επιτόκιο στο 25%, χωρίς να αποκλείει μεγαλύτερο ποσοστό. Η Deutsche Bank AG εκτιμούσε πως η αύξηση θα κινηθεί στο 20%, ενώ η Societe Generale και η Bloomberg Economics προβλέπαν το νέο βασικό επιτόκιο να διαμορφώνεται στο 15%, όπως και έγινε. Οι πιο συντηρητικές εκτιμήσεις θέλουν τη σημερινή αύξηση ως πρώτο βήμα για επόμενες, επίσης, μεγάλες αυξήσεις.

Τα επιτόκια είχαν μειωθεί από 19% πριν από δύο χρόνια σε 8,5% τους τελευταίους μήνες. H τελευταία απόφαση διατήρησης του βασικού επιτοκίου στο 8,5%, ήταν στις 23 Μαΐου 2023, πέντε ημέρες πριν τον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών.  Τώρα πρόκειται να αυξηθούν και πάλι, και αυτό θα έχει επιπτώσεις στη χώρα, που βρίσκεται ήδη σε οικονομική κρίση. Το πρόβλημα του προέδρου Ταγίπ Ερντογάν είναι ότι ο πληθωρισμός παραμένει πεισματικά υψηλός και τα αποθεματικά της Κεντρικής Τράπεζας έχουν πέσει χαμηλά, αφού ξόδεψε δισεκατομμύρια δολάρια προσπαθώντας να στηρίξει τη λίρα. Τα τελευταία πέντε χρόνια, το τουρκικό νόμισμα έχει χάσει το 80% της αξίας του και οι ξένες επενδύσεις έχουν πέσει κατακόρυφα.

Ο πρόεδρος της Τουρκίας κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, επέμεινε ότι τα επιτόκια θα παραμείνουν χαμηλά όσο βρίσκεται στην εξουσία. Ωστόσο, λίγες μέρες από την επανεκλογή του, σηματοδότησε την αλλαγή. Διόρισε τον πρώην τραπεζίτη και οικονομολόγο Μεχμέτ Σιμσέκ ως υπουργό Οικονομικών. Αν και πρώην μέλος της κυβέρνησης Ερντογάν, ο Σιμσέκ έχει καταστήσει σαφές ότι η μόνη οικονομική επιλογή της Τουρκίας είναι να επιστρέψει σε «ορθολογικό έδαφος» και «συμμόρφωση με τους διεθνείς κανόνες».

Η πρώτη απόφαση της Ερκάν

Στη συνέχεια, διόρισε την 44χρονη Χαφιζέ Γκαγέ Ερκάν επικεφαλής της Κεντρικής Τράπεζας της Τουρκίας TCMB. Είναι γνωστή στη Wall Street, αλλά δεν είχε ποτέ ρόλο στην Τουρκία. Η Ερκάν είχε διευθυντική θέση στην αμερικανική τράπεζα First Republic πριν από την κατάρρευσή της. Ο Ερντογάν δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι η θέση του για τα επιτόκια δεν είχε αλλάξει, αλλά «αποδεχθήκαμε ότι ο Σιμσέκ θα πρέπει να λάβει τα απαραίτητα μέτρα γρήγορα και αβίαστα με την Kεντρική Tράπεζα».

Το ερώτημα τώρα είναι πως θα αντιδράσουν οι διεθνείς αγορές.  Το επιτόκιο 15% σχεδόν διπλάσιο από το προηγούμενο, αλλά ίσως δεν είναι ικανό να αποκαταστήσει την διεθνή εμπιστοσύνη. H οικονομολόγος του Bloomberg, Σέλβα Μπαζίκι, υπολόγισε ότι η Κεντρική Τράπεζα της Τουρκίας (TCMB) πούλησε περίπου 199 δισεκατομμύρια δολάρια σε ξένο νόμισμα από τον Δεκέμβριο του 2021 έως το τέλος Μαΐου 2023, ως μέρος των παρασκηνιακών παρεμβάσεων της με στόχο τη διατήρηση σταθερών συναλλαγματικών ισοτιμιών.

Στην ανάρτησή της στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, η Μπαζίκι ανέφερε ότι αυτό το ποσό σημαίνει ότι πωλούνταν περίπου 12 δισεκατομμύρια δολάρια το μήνα. Με τον πιθανό αντίκτυπο των εκλογών (που έγιναν στα μέσα Μαΐου), εκτίμησε ότι το σύνολο για τον Απρίλιο-Μάιο θα έφτανε τα 52 δισ. δολάρια.