Προς παγκόσμια κρίση μέχρι το 2024 – Πανδημία και πετρέλαιο
31/03/2020
Στις 29 Ιανουαρίου είχαμε μιλήσει για την πρωτοφανή οικονομική καταιγίδα που φέρνει ο κορονοϊός. Στις 14 Φεβρουαρίου δημοσιεύσαμε ανάλυση για την οικονομία της Κίνας ενώ λίγο αργότερα, όταν ο ιός είχε διασκορπιστεί στη Δύση και ξεκίνησαν οι απαγορεύσεις, επανήλθαμε με νέα παρέμβαση με τον τίτλο “Καλωσήλθατε στην πτήση της Αρμαγεδδών Airlines“. Σε ό,τι αφορά στο πρώτο άρθρο, η εκτίμηση τόσο του μεγέθους της ζημιάς όσο και της χρονικής διάρκειάς, θα διαπιστώσετε ότι πέφτει μέσα και στα δύο αναφορικά με την οικονομία της Κίνας.
Μετά τη ζημιά του πρώτο τριμήνου που έχει ήδη καταγραφεί και δικαίωσε τις προβλέψεις μας, θα παρουσιάσουμε μία εκτίμηση για το τι πρόκειται να συμβεί στο δεύτερο τρίμηνο του 2020. Οι οικονομολόγοι, γνωρίζουν καλά έναν κανόνα που δείχνει την κρισιμότητα της κατάστασης: Εάν έχουμε δύο συνεχόμενα τρίμηνα, κατά τα οποία το παγκόσμιο ΑΕΠ σημειώσει πτώση, τότε σημαίνει ότι βαίνουμε ολοταχώς για παγκόσμια ύφεση.
Δυστυχώς, οι οικονομολόγοι θα σας απαντήσουν σε αυτό μετά τις 30 Ιουνίου που τελειώνει το δεύτερο τρίμηνο. Φυσικά, ουδείς μπορεί να περιμένει μέχρι τότε. Γι’ αυτό και σε όλο τον πλανήτη καλούνται οι οικονομέτρες να εξετάσουν τις επιδράσεις. Όπως βλέπετε, η αύξηση ή η μείωση του παγκόσμιου ΑΕΠ έχει άμεση σχέση με την αύξηση ή την μείωση της παγκόσμιας ζήτησης πετρελαίου. Άμεση όσο και μετρήσιμη σχέση, μιας και είναι άρρηκτα συνδεδεμένα.
Η αρχική ταλάντωση της πτώσης του βαρελιού ήταν μεγάλη, αλλά όταν ξέσπασε ο πρόσφατος “πόλεμος” μεταξύ Σαουδικής Αραβίας και Ρωσίας, ήρθαν τα χειρότερα. Άρα, πλέον, δεν μιλάμε για μια απλή και συμμετρική πτώση των τιμών, αλλά για μια ταχύτατα καταστροφική επίδραση.
Ο πόλεμος για το πετρέλαιο
Η κρίση αυτή που όμοιά της δεν έχει ξαναζήσει ο πλανήτης, οφειλόταν και σε ένα άλλο γεγονός: Στην ορμή που είχε η πτώση. Στην ταχύτητα δηλαδή με την οποία εξελίχτηκε χρονικά το φαινόμενο. Το πρόβλημα είναι ότι κανείς δεν εγγυάται ότι ο πόλεμος του πετρελαίου θα τερματιστεί σύντομα, όπως ελπίζουμε να τερματιστούν οι θάνατοι από τον ιό.
Πλέον, δεν μιλάμε (όπως πριν τις 14 Φεβρουαρίου) μόνο για την Κίνα, η οποία θρηνεί νεκρούς και αναρρώνει νοσούντες! Μιλάμε για 195 χώρες του πλανήτη, στις οποίες έχουν αναφερθεί κρούσματα. Από αυτές, μόνο 27 έχουν αναφέρει πάνω από πέντε θανάτους. Μάλιστα, οι περισσότερες είναι στην αρχή της εξάπλωσης του ιού και κάποιες στο μέσον της επίδρασής του. Συνολικά, από τα 6,5 εκατ. περιπτώσεις που έχουν νοσήσει μόνο ένα εκατ. θεραπεύτηκαν και οι υπόλοιπες 5,5 εκατ. εξακολουθούν να νοσούν σε διάφορες χώρες.
Σε 45 χώρες, όπως η Ελλάδα, έχει επιβληθεί ολοκληρωτικό LockDown, ενώ σε άλλες 85 επιτρέπεται η κυκλοφορία, αλλά έχουν κλείσει οι επιχειρήσεις. Σύμφωνα με εκτιμήσεις ειδικών γιατρών, ο συνολικός αριθμός αυτών που θα νοσήσουν αναμένεται, από 6,5 εκατ. άτομα που είναι σήμερα, να κορυφωθούν στα τέλη Μαΐου και να φτάσουν τα 20 εκατ. Γι’ αυτό και στις κυβερνήσεις τέθηκε το ερώτημα: “Και τώρα τι κάνουμε; Σώζουμε ζωές ή οικονομίες;”
Η εξάπλωση του ιού ειδικά στην Δύση, έχει μετατρέψει τις μεγαλουπόλεις σε έρημα τοπία. Αυτό έχει άμεσα αποτελέσματα και μάλιστα μετρήσιμα, παραδείγματος χάριν από αναλυτές της οδικής κίνησης στον πλανήτη, όπως ο “TomTom” που είναι άγνωστος ακόμα και στους οικονομολόγους στην Ελλάδα!
Η κατακρήμνιση της ζήτησης πετρελαίου
Η ψυχολογική ευφορία που είχε προκαλέσει το 2019 η εκτίμηση ότι η αύξηση της παγκόσμιας ζήτησης πετρελαίου για το 2020 θα κυμανθεί γύρω στο 6% έχει χαθεί ήδη. Αντί αυξήσεως 6%, το πρώτο τρίμηνο συνέβαλε έτσι ώστε η αύξηση της ζήτησης να περιοριστεί συνολικά στο έτος, στο φτωχό 0,5%. Κι αυτοί που περίμεναν το πολυπόθητο “V” (δηλαδή την ανάκαμψη στο δεύτερο τρίμηνο) θα διαψευστούν.
Τελικά, η ζήτηση σε πετρέλαιο θα συνεχίσει τη ραγδαία πτώση της καθ΄όλη τη διάρκεια του δεύτερου τριμήνου. Η δεύτερη οικονομία του πλανήτη, η Κίνα, μπορεί να μπήκε στην ευθεία για ανάκαμψη, έρχονται τώρα να προστεθούν οι επιδράσεις που χτύπησαν τις ΗΠΑ και ακολουθούν μεγάλες δυτικές οικονομίες, όπως η Ιταλία. Όπως βλέπετε στο σχεδιάγραμμα, ο Μάρτιος δεν θα είναι ο πιο πεσμένος μήνας.
Οι επόμενοι δύο μήνες, Απρίλιος και Μάιος θα είναι περισσότερο πεσμένοι από τον Μάρτιο σε ζήτηση jet fuel και καθημερινά θα χάνονται πάνω από 3 εκατ. βαρέλια jet fuel από τη ζήτηση. Κι ενώ πέρυσι τον Απρίλιο του 2019, η ζήτηση σε jet fuel ήταν πάνω από 7 εκατ. βαρέλια την ημέρα (μαύρη γραμμή), φέτος τον Απρίλιο αναμένεται να πέσει κάτω από τα 4 εκατ. βαρέλια. 
Οι οδικές μετακινήσεις είναι η μεταβλητή που οδηγεί ολοταχώς στην ύφεση. Σύμφωνα με στοιχεία της τρίτης εβδομάδας του Μαρτίου, ο περιορισμός των μετακινήσεων είναι δραματικός παντού και δυστυχώς θα αυξάνεται καθώς ξεκινά ο Απρίλιος. Αυτό φαίνεται στο σχεδιάγραμμα με δεδομένα από τον TomTom που μετρά την κίνηση στους δρόμους διεθνώς.
Υπολογίζεται ότι τον Μάρτιο χάθηκαν ήδη περίπου 6,5 εκατ. βαρέλια πετρελαίου από τη ζήτηση για καύσιμα οχημάτων. Τον Απρίλιο αναμένεται να χαθούν πάνω από 9 εκατ. βαρέλια την ημέρα. Απίστευτο νούμερο. Από αυτά τα 9 εκατ. βαρέλια την ημέρα, τα 4 εκατ. θα χάνονται από τη Βόρειο Αμερική και τα 3,5 από την Ευρώπη. Τον Μάιο πάντως η πτώση θα είναι περίπου -6,5 εκατ. βαρέλια την ημέρα που θα χάνονται από μη κατανάλωση καυσίμων αυτοκινήτων σε όλο των πλανήτη. Γεγονός που ουδέποτε είχε συμβεί ξανά, ακόμα και σε περιόδους παγκοσμίων πολέμων!
Κόλαση για ενεργειακές εταιρίες
Το διετές κραχ που ξεκίνησε το 2014 στην αμερικάνικη αγορά ενέργειας έστειλε στον πτωχευτικό κώδικα περίπου 100 αμερικανικές εταιρίες. Σε αυτές εργάζονταν περίπου 330.000 άτομα πριν το κραχ και απολύθηκαν σχεδόν οι μισοί. Το 2017 και μετά υπήρχαν ξανά προσλήψεις, με αποτέλεσμα οι εταιρίες να έχουν πριν τον κορονοϊό συνολικά 240.000 εργαζόμενους. Το νέο κύμα απολύσεων σίγουρα φέτος θα ξεπεράσει τα 100.000 άτομα.
Οι εταιρίες ενέργειας που δραστηριοποιούνται στην Αμερική, είναι δεδομένο ότι κατά περίπου ένα 40% δεν θα μπορούν να καλύψουν τις άμεσες υποχρεώσεις τους με αποτέλεσμα σταδιακά να οδηγηθούν σε χρεοκοπία. Το υπόλοιπο 60%, ανεξαρτήτου μεγέθους, θα δυσκολευτούν πολύ να καλύψουν τις άμεσες υποχρεώσεις τους.
Τέλος, παγκοσμίως, οι δεξαμενές αποθήκευσης αργού πετρελαίου, είναι γεμάτες σε ποσοστό που πλησιάζει το 80%. Ο πλανήτης δυνητικά, έχει δυνατότητα αποθήκευσης 7 δισ. βαρελιών αργού πετρελαίου, εκ των οποίων, πάνω από ένα δισ. βρίσκεται φορτωμένο σε πλοία στις θάλασσες με διάφορους προορισμούς. Πράγμα που σημαίνει ότι με τους ρυθμούς αυτούς και την υπερπροσφορά που υπάρχει, σε 40 με 50 μέρες, δεν θα έχουν πού να αποθηκεύσουν το πετρέλαιο. Κι αυτό είναι κάτι πολύ σοβαρό, που ουδείς το συζητά.
Αλυσιδωτές αντιδράσεις
Το 2019 η εκτίμηση των μεγάλων οικονομετρικών οίκων για το ενδεχόμενο παγκόσμιας ύφεσης κυμάνθηκε περίπου 8%-11%. Στις αρχές Φεβρουαρίου 2020 η εκτίμησή τους ανέβηκε στο 24%. Η τελευταία πρόβλεψη για παγκόσμια ύφεση που ανακοινώθηκε την τρίτη εβδομάδα του Μαρτίου ανέβαζε την πιθανότητα στο 54%. Όλα τα παραπάνω, δείχνουν ότι πάμε για το δεύτερο συνεχόμενο τρίμηνο της κρίσης με αποτελέσματα που ήδη περιγράψαμε.
Η ζημιά θα είναι τεράστια και όλα δείχνουν ότι η επαναφορά της οικονομίας σε επίπεδα κανονικότητας που ελπίζουμε να ξεκινήσει το τρίτο και τέταρτο τρίμηνο του έτους δεν θα είναι ικανή να αναστρέψει το μέγεθος της ζημιάς. Και σαφώς το 2020 θα αποτελέσει έτος υφέσεως για την παγκόσμια οικονομία με τις αλυσιδωτές αντιδράσεις που θα φέρουν όλες αυτές οι επιδράσεις.
Το ζήτημα λοιπόν, δεν αφορά το τρέχον έτος, αλλά εάν το 2021, θα μπορεί να αντιστραφεί η οπισθέλκουσα που δημιούργησε όλο αυτό το φαινόμενο. Μια οπισθέλκουσα, την οποία έτσι κι αλλιώς θα την πληρώνει ο πλανήτης αρνητικά ως το 2024 και ίσως και το 2025. Το ζητούμενο πλέον είναι το πόσο αρνητικά θα την πληρώσουμε στην πενταετία που έρχεται.
