Ψάχνοντας το μονοπάτι για βιώσιμη ανάπτυξη

Η ανάγκη αντιμετώπισης της οικονομικής ύφεσης που προκλήθηκε από την πανδημία του COVID-19, οδήγησε την ΕΕ στην εκπόνηση ενός πρωτοφανούς προγράμματος μεταφοράς πόρων στην πραγματική οικονομία των χωρών-μελών της. Σκοπός του προγράμματος είναι η ταχεία δημιουργία θέσεων απασχόλησης σε ένα πλαίσιο βιώσιμης ανάκαμψης των εθνικών οικονομιών, που θα επιτρέψει την επιτάχυνση του πράσινου μετασχηματισμού τους, ώστε να καταστεί δυνατή η αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών και κλιματικών απειλών.

Ο επείγων χαρακτήρας του προγράμματος επιβάλλει την εκπόνηση και υλοποίηση βιώσιμων επενδυτικών σχεδίων, στα ασφυκτικά χρονικά περιθώρια της παρούσας τριετίας 2020-23. Μία διαδικασία, η επιτυχής ολοκλήρωση της οποίας εξαρτάται από την αντιμετώπιση εγγενών προβλημάτων που σχετίζονται με τις υφιστάμενες γραφειοκρατικές αγκυλώσεις και τα πάσης φύσεως εμπόδια συμπεριφοράς των τοπικών κοινωνιών στην αποδοχή καινοτόμων επενδυτικών προτάσεων.

Εξαρτάται επιπλέον, από την έλλειψη τεχνογνωσίας στην αναγκαία κλίμακα ανθρώπινου δυναμικού για την υλοποίηση καινοτόμων επενδυτικών προγραμμάτων και τέλος από το υφιστάμενο έλλειμμα ενημέρωσης που επικρατεί στην ελληνική επιχειρηματική κοινότητα, για καινοτόμες τεχνολογίες. Η εκπόνηση και υλοποίηση ενός σχεδίου βιώσιμης ανάκαμψης στη κλίμακα των σχεδιαζόμενων επενδύσεων, αποτελεί από τη φύση της μία πρωτόγνωρη πρόκληση.

Μία πρόκληση που απαιτεί τον επιτελικό σχεδιασμό και τον γενικό συντονισμό από το αρμόδιο Υπουργείο Ανάπτυξης, των άλλων συναρμόδιων Υπουργείων και συναφών οργανισμών και κυρίως των εκπροσώπων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης (που εγκαίρως πρέπει να αποκτήσουν τα αναγκαία πολιτικά εργαλεία για την εκπλήρωση των νέων καθηκόντων τους).

Απαιτείται η συνεργασία όλων

Καθώς το κύριο χαρακτηριστικό των σχεδίων βιώσιμης ανάκαμψης είναι η εντατική χωρική εκμετάλλευση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και η ανάπτυξη συνεργειών σε τοπική κλίμακα, η αποδοχή επενδυτικών σχεδίων από τοπικές κοινωνίες και η συμμετοχή τοπικών οικονομικών παικτών σε αυτά αποτελεί “sine qua non” όρο υλοποίησης τους. Η χώρα έχει την ευκαιρία να αποκτήσει ένα προγραμματικό και ιεραρχημένο σχέδιο μετασχηματισμού της οικονομίας της σε αυτής των μηδενικών εκπομπών, μέχρι το 2050, σύμφωνα με τις εξαγγελίες του πρωθυπουργού και τις πολιτικές της ΕΕ.

Καθώς ο χρόνος και οι ανάγκες της οικονομίας πιέζουν ασφυκτικά, ο επιτελικός σχεδιασμός της υπό εκκόλαψη βιώσιμης αναπτυξιακής προσπάθειας από το Υπουργείο Ανάπτυξης επείγει. Υπάρχουν σχέδια και προτάσεις που πρέπει να επεξεργασθούν τα συναρμόδια Υπουργεία και κυρίως να υλοποιήσουν οι Περιφέρειες με τους Δήμους και τις τοπικές κοινωνίες.

Προτάσεις που σχετίζονται με την ανάπτυξη υπεράκτιων αιολικών πάρκων, την ηλεκτροκίνηση οχηματαγωγών μικρών διαδρομών, την επέκταση δικτύων φυσικού αερίου, εγκαταστάσεων συμπιεσμένου φυσικού αερίου, τις εγκαταστάσεις μικρής κλίμακας υγροποιημένου φυσικού αερίου και την εισαγωγή του ως καυσίμου στη ποντοπόρο ναυτιλία.

Άλλες προτάσεις σχετίζονται με την αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας, των ευφυών κτιρίων μηδενικής ενεργειακής κατανάλωσης, την ανάπτυξη μικρών υδροηλεκτρικών μονάδων, την εκμετάλλευση πεδίων γεωθερμίας, την ανάπτυξη μονάδων παραγωγής βιοαερίου και βιοκαυσίμων και σειράς άλλων συναφών πράσινων εφαρμογών, που μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο πολιτικής.

Μία ευκαιρία που δεν πρέπει να χαθεί

Η συγκρότηση και λειτουργία αυτών των Δομημένων Πολιτικών Διαλόγων από την Περιφερειακή και Τοπική Αυτοδιοίκηση, θα επιτρέψει τη συστηματική και σταδιακή εμπλοκή των ενδιαφερομένων παικτών της αγοράς, σε συνεργασία με τις τοπικές κοινωνίες, στην εκπόνηση και την υλοποίηση τραπεζικά υποστηριζόμενων “πράσινων” επενδυτικών προτάσεων. Επιπλέον, θα επιτρέψει και την πρόσβαση στα “ευφυή” χρηματοδοτικά εργαλεία των πολυμερών ευρωπαϊκών τραπεζών.

Το ΚΕΠΑ, με την διπλή ιδιότητα του συντονιστή του Δικτύου για την Πράσινη Ενέργεια του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας των χωρών του Εύξεινου Πόντου (ΟΣΕΠ) και του διεθνούς ακαδημαϊκού κόμβου για τον έβδομο στόχο Βιώσιμης Ανάπτυξης, που αφορά την καθαρή ενέργεια, προωθεί μία δέσμη πράσινων επενδυτικών πρωτοβουλιών τα τελευταία χρόνια (ιδιαίτερα μέσα από τις διαδικασίες του ετήσιου διεθνούς συμποσίου για τις πράσινες επενδύσεις, που εκτός των άλλων προωθεί και την εξωστρέφεια της ελληνικής οικονομίας).

Τέλος, στο πλαίσιο πρόσφατων τηλεδιαβουλεύσεων με διευθυντές Περιφερειακών Ενοτήτων και Δημάρχων της Κεντρικής και Δυτικής Ελλάδος, είχε την ευκαιρία ανταλλαγής απόψεων για τα προαναφερθέντα θέματα, με στόχο την ανίχνευση των δυνατοτήτων συγκρότησης των προαναφερθέντων διαδικασιών Δομημένου Πολιτικού Διαλόγου.

Πέρα από γενικόλογες διατυπώσεις, τις ανούσιες διακηρύξεις και τις αδιέξοδες πρακτικές, η χώρα μας έχει μία μοναδική αναπτυξιακή ευκαιρία που θα της επιτρέψει να αντιμετωπίσει με επιτυχία τις αναδυόμενες προκλήσεις του 21ου αιώνα. Αυτή η ευκαιρία δεν πρέπει να χαθεί. Ίδωμεν!