Ψηφιακή “πιάτσα” τύπου Cluster – Η νέα εποχή στο εμπόριο

Η μετάθεση της οικονομικής δραστηριότητας από τον φυσικό χώρο στον ψηφιακό, μετασχηματίζοντας το εμπορικό κέντρο σε διαδικτυακό τόπο ή χώρο εργασίας, θα εντείνεται με την πανδημία μέχρι το σημείο ισορροπίας της υβριδικής, εφεξής, αγοράς. Η καθιέρωσή της δεν αλλάζει μόνο τις διαδικασίες προσέγγισής της από τους αγοραστές, οι οποίοι θα παραμείνουν επιφυλακτικοί στην φυσική τους παρουσία, αλλά και αυτή τη χρήση του επαγγελματικού ακινήτου.

Όχι μόνο θα περιοριστεί το εμβαδόν λόγω μικρότερων αναγκών εξυπηρέτησης των πελατών, αλλά και εξαιτίας της εκ περιτροπής απασχόλησης από το σπίτι και το γραφείο το οποίο, μάλλον, θα γίνει κοινό (χώρος/εξοπλισμός) αφού δεn θα συμπίπτουν ταυτόχρονα οι εργαζόμενοι. Ο χώρος εργασίας, δηλαδή, θα συνεχίζει να αποσταθεροποιείται μέσω της ψηφιοποίησης και της αυτοματοποίησης, απαιτώντας καλύτερο μάνατζμεντ με τη βέλτιστη δυνατή επικοινωνία σε ένα απομακρυσμένο κόσμο εργασίας και συνεργάτες ικανούς να διαχειρίζονται έργα και υποθέσεις χωρίς να περιμένουν οδηγίες για οτιδήποτε.

Η τάση αυτή πρέπει να ληφθεί υπόψη από τον ιδιοκτήτη ή τον ενοικιαστή ώστε να βρεθεί η καλύτερη λύση, καθώς, τα λιγότερα μ2 καταστήματος θα αντικατασταθούν από τα περισσότερα μιας φθηνότερης αποθήκης για την κάλυψη των διαδικτυακών πωλήσεων. Η αλλαγή χρήσης θα επηρεάσει το κόστος, αλλά και το τρόπο λειτουργίας τους περιορίζοντάς τη στα πιο απαραίτητα και αποδοτικά.

Η πολυτέλεια της διατήρησης πλεονάζοντος δυναμικού εξαφανίζεται καθώς η ψηφιακή τεχνολογία μεταβάλλεται ταχύτατα απαιτώντας ευελιξία με ευεξία, σταθερότητα ανταπόκρισης με ανθεκτικότητα, αλλά και δυναμικότητα με αξιοπιστία. Ο καινούργιος χώρος είναι ψηφιακός και το κατάστημα μια βιτρίνα εικονικής πραγματικότητας μέσω της οποίας ο δυνητικός πελάτης αναζητά ό,τι επιθυμεί να αγοράσει, εξυπηρετούμενος ωσεί παρών αν όχι και καλύτερα. Χωρίς το πλεονέκτημα της ζωντανής επαφής και της γλώσσας του σώματος, η ιστοσελίδα είναι εκείνη που του “μιλά” κατευθύνοντάς τον το συντομότερο προς την προτεινόμενη λύση.

Η εξάντληση του πελάτη ως τεχνική πώλησης, αντί της διευκόλυνσης επίλυσης του προβλήματος ή ικανοποίησης της ανάγκης του, θα τον στρέφει άμεσα στον ανταγωνισμό. Συνεπώς, η δημιουργία και διατήρησή της χάριν γοήτρου, όχι μόνο δεν επαρκεί αλλά και εκθέτει την επιχείρηση σε βαθμό ικανό να επηρεάσει αρνητικά ακόμη και τις πωλήσεις στο φυσικό κατάστημα.

Ψηφιακά cluster

Το κόστος για το χτίσιμό της βρίσκεται κυρίως στο στελεχιακό δυναμικό με τις αναγκαίες δεξιότητες τεχνολογίας και μάρκετινγκ μέσω του οποίου προσδιορίζονται οι συντεταγμένες της αγοράς, το οπλοστάσιο του ανταγωνισμού και κυρίως, ο πελάτης με τις ανάγκες και την αγοραστική του δύναμη. Σ’ αυτό προστίθεται και ο μηχανισμός ασφαλούς διεκπεραίωσης των συναλλαγών με το κανάλι διανομής, των οποίων η υποστήριξη απαιτεί πόρους έξω από τις δυνατότητες των μικρομεσαίων επιχειρήσεων.

Πολλές απ’ αυτές βρήκαν διέξοδο για τις διαδικτυακές τους συναλλαγές ως φιλοξενούμενες σε ψηφιακές πλατφόρμες-“πιάτσες”, καταβάλλοντας “διόδια” (pay per click) διέλευσης του επισκέπτη προσδοκώντας κάποια πώληση (με κριτήριο την τιμή) από την οποία παίρνει κάποιο ποσοστό και ο… οικοδεσπότης μαζί –πιθανώς– με τον έλεγχο των προσωπικών του δεδομένων.

Δοθέντος ότι «όποιος δεν έχει διανομή, ούτε προϊόν έχει ούτε και επιχείρηση», η συγκέντρωση ισχύος σε μερικούς… ξενιστές οδηγεί σε ένα ολιγοπώλιο/ολιγοψώνιο το οποίο, εκτός του ότι προσθέτει κόστος στη δημιουργία και συντήρηση ιστοσελίδας, είναι και σε θέση να ελέγχει το κύκλωμα παραγωγής/διάθεσης. Από την άλλη πλευρά, διατρέχοντας τους όρους που επιβάλλουν οι υφιστάμενες ψηφιακές πλατφόρμες, που κι αυτές περιέρχονται στον έλεγχο των “μεγάλων”, καθίσταται ορατός ο κίνδυνος εξαφάνισης της φιλοξενούμενης επιχείρησης σε περίπτωση αθέτησής τους.

Η δυσμενής συγκυρία ευνοεί τη συγκέντρωση της αγοράς σε μεγαλύτερους σχηματισμούς οι οποίοι και εύκολα θα περιέλθουν στην ιδιοκτησία των ξένων που τελικά, θα ελέγχουν πλήρως την ελληνική αγορά μέσω της εφοδιαστικής αλυσίδας. Ο επιχειρηματικός αυτός κίνδυνος επιβάλλει τη δημιουργία ψηφιακών cluster (κλαδικού ή γεωγραφικού) με εταίρους όσους έχουν αντιληφθεί ότι το μέλλον ανήκει στους δικτυωμένους και όχι μόνο στους ενωμένους.

Κοτζαμπάσηδες και κολλήγοι

Παρότι δεν είναι ενθαρρυντική η μέχρι τώρα εμπειρία από τους συνεταιρισμούς ή και τα φυσικά cluster των αρχών της χιλιετίας των οικείων ευρωπαϊκών προγραμμάτων, εντούτοις, η εμφάνισή τους στο ίντερνετ μπορεί να θέσει σε τροχιά υγιούς πορείας τους προετοιμασμένους επιχειρηματίες. Ένα κρίσιμο εγχείρημα βιωσιμότητας, το κόστος ίδρυσης του οποίου επιμερίζεται σε πολλούς ενώ της λειτουργίας διασφαλίζεται από ένα αποτελεσματικό μάνατζμεντ, καθώς θα στενεύει το μέλλον της αυτόνομης δράσης τους σε μια οικονομία franchising, δηλαδή, των δικαιοπάροχων-“κοτζαμπάσηδων” και δικαιοδόχων-“κολλήγων”.

Θέτοντάς το κατηγορηματικότερα, προκειμένου να επιβιώσουν στο τοξικό περιβάλλον που έντεχνα διατηρείται από το υποτελές σύστημα εξουσίας, οι επιχειρηματίες το οφείλουν στον εαυτό τους και στην κοινωνία να διερευνήσουν τη δυνατότητα δημιουργίας ψηφιακής πλατφόρμας-cluster, όπως π.χ. σαν Κοινωνικός Συνεταιρισμός Περιορισμένης Ευθύνης (Κοι.Σ.Π.Ε) στο πλαίσιο του ν.4430/2016. Να καταρτιστεί, με τη συνδρομή συμβούλων, μια πρόταση αρχών, με προϋπολογισμό και χρονοδιάγραμμα εφαρμογής, προς κάθε ενδιαφερόμενο.

Μια πρόταση αξίας σαφής ως προς τις υποχρεώσεις και τα οφέλη της συμμετοχής (σε ρευστό ή και είδος) με άμεσα αυτά της φιλοξενίας και της τεχνικής υποστήριξης συναλλαγών, του ψηφιακού/social media/mobile μάρκετινγκ κλπ., της δημιουργίας και παρακολούθησης των ιστοσελίδων τους (έναντι μικρότερου τιμήματος), αλλά και τα έμμεσα, όπως η διανομή μερίσματος. Αναγκαία συνθήκη, κάθε μέλος με μία ψήφο και δικαίωμα εκλέγειν και εκλέγεσθαι στο Δ.Σ. το οποίο επιλέγει τον ικανό μάνατζερ που θα στήσει την ομάδα διοίκησης της νέας εταιρίας με κριτήριο τις δεξιότητες κι όχι τις κομματικές ταυτότητες.