Ψυχρός πόλεμος στο χρώμα του χρήματος

Δασμούς στις εισαγωγές προϊόντων αξίας 34 δισεκ. δολαρίων επέβαλαν εκατέρωθεν οι ΗΠΑ και η Κίνα, με το Πεκίνο να κατηγορεί την Ουάσινγκτον ότι ξεκίνησε τον «μεγαλύτερο εμπορικό πόλεμο» που υπήρξε ποτέ. Μουδιασμένη παρακολουθεί τις εξελίξεις η ΕΕ, ενώ την ίδια ώρα η Μόσχα απαντά δυναμικά.

Ο Αμερικανός πρόεδρος, από τις αρχές του 2018 εξαπέλυσε έναν εμπορικό πόλεμο, επιβάλλοντας δασμούς σε καναδικά, ευρωπαϊκά και κινεζικά προϊόντα, κυρίως χάλυβα και αλουμινίου, με την αιτιολογία ότι  υπάρχει μεγάλη ανισορροπία στο διεθνές εμπόριο, που αποβαίνει τελικά σε βάρος των ΗΠΑ. Βλέποντας όμως το ιδιαίτερα αρνητικό ισοζύγιο με το Πεκίνο, προχώρησε στην επιβολή πρόσθετων δασμών 25% σε κινεζικά προϊόντα αξίας 34 δισεκ. δολαρίων, οι οποίοι ενεργοποιήθηκαν το πρωί της Παρασκευής.

Λίγες ώρες μάλιστα πριν την εκπνοή της προθεσμίας, ο Αμερικανός πρόεδρος ανέβασε και άλλο την ένταση, προειδοποιώντας το Πεκίνο ότι οι ΗΠΑ μπορεί τελικά να στοχοποιήσουν κινεζικά προϊόντα που θα υπερβαίνουν σε αξία τα 500 δισεκ. δολάρια ή θα αγγίζουν σχεδόν το συνολικό ποσό των αμερικανικών εισαγωγών από την Κίνα κατά την διάρκεια του 2017.

Ο Τραμπ έχει μπει μήνες τώρα σε μια διαμάχη με όλες τις ισχυρές οικονομίες του πλανήτη, καθώς στο πλαίσιο του προγράμματός του «Πρώτα η Αμερική» επιβάλλει προστατευτικά μέτρα σε βάρος των κανόνων του ελεύθερου εμπορίου. Οι αποφάσεις του για την Κίνα ήταν γνωστές και το Πεκίνο όλο αυτό το διάστημα έπαιρνε τα μέτρα του. Διαμήνυε ωστόσο ότι δεν θα είναι αυτό που θα ρίξει την «πρώτη πιστολιά».

Αυτό επιβεβαίωσε σήμερα από την Σόφια, όπου βρίσκεται για την Σύνοδο με 16 χώρες της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης, ο Κινέζος πρωθυπουργός Λι Κετσιάνγκ τονίζοντας ότι «η Κίνα ποτέ δεν θα ξεκινούσε έναν εμπορικό πόλεμο» αλλά εάν μια πλευρά κατέφευγε σε αυτό θα απαντούσε, όπως και απάντησε.

Η κινέζικη καθυστέρηση

Το υπουργείο Εμπορίου της Κίνας αντέδρασε στην ενεργοποίηση της επιβολής πρόσθετων δασμών που επέβαλαν οι ΗΠΑ, με την επιβολή κινέζικων δασμών σε ισόποσης αξίας αμερικανικά προϊόντα. Υπάρχει ωστόσο μια ποιοτική διαφορά στην κινεζική απάντηση.

Ο Τραμπ μετράει συνήθως μόνο τον συνολικό τζίρο, οι Κινέζοι όμως φαίνεται ότι το έψαξαν λίγο περισσότερο. Έτσι ενώ οι αμερικανικοί δασμοί αφορούν μια σειρά προϊόντων, μεταξύ των οποίων αυτοκίνητα, εξαρτήματα αντλιών και εκτυπωτές, οι κινεζικοί εκτείνονται μεν σε εκατοντάδες αμερικανικά προϊόντα περιλαμβάνουν όμως τις βασικές αμερικανικές εξαγωγές. Η σόγια και το βαμβάκι βρίσκονται σε πρώτο πλάνο και απειλούν τα εισοδήματα Αμερικανών αγροτών σε πολιτείες όπως η Αϊόβα και το Τέξας, οι οποίες σημειωτέον στήριξαν σθεναρά τον Τραμπ στις προεδρικές εκλογές του 2016.

Η κινεζική απάντηση όμως δεν είχε στοιχεία αυτοματισμού ούτε ως προς τον χρόνο της εκδήλωσής της. Αν και δεν υπήρχε σχετική εντολή, σε κάποια κινεζικά λιμάνια σημειώθηκαν καθυστερήσεις στη διεκπεραίωση εισαγωγής προϊόντων αμερικανικής προέλευσης, καθώς οι υπηρεσίες ανέμεναν επίσημες οδηγίες. Η επίσημη απάντηση ωστόσο ήρθε τρεις ώρες αργότερα και σε αυτό το τρίωρο υπήρξε μία σύγχυση στις αγορές.

Από την άλλη, παρότι το θέμα απασχολεί τη διεθνή κοινή γνώμη αρκετούς μήνες και τα κινεζικά κρατικά μέσα έχουν επικρίνει έντονα στο παρελθόν την πολιτική προστατευτισμού που επιβάλλει ο Τραμπ, η επιβολή δασμών δεν ήταν στα δημοφιλή θέματα των κινεζικών μέσων κοινωνικής δικτύωσης, το τελευταίο διάστημα. Και σε πολιτικό επίπεδο όμως, τις τελευταίες ημέρες πριν την ενεργοποίηση της επιβολής των δασμών, δεν υπήρχαν ενδείξεις για νέες διαπραγματεύσεις μεταξύ Κινέζων και Αμερικανών, γεγονός που επιβεβαιώνουν επιχειρηματικές πηγές και από τις δύο πλευρές.

Οι πρώτες αποτιμήσεις

Για επίσημη έναρξη του εμπορικού πολέμου ανάμεσα στις δύο μεγαλύτερες οικονομίες του πλανήτη μίλησε ο καθηγητής εφαρμοσμένων οικονομικών στο Κολλέγιο Οικονομικών και Διοίκησης του Πανεπιστημίου Jiaotong της Σανγκάης, Τσεν Φεϊσιάνγκ. Ο ίδιος εκτίμησε ότι αν η αντιπαράθεση σταματήσει εδώ οι επιπτώσεις θα είναι οριακές αν όμως κλιμακωθεί στα 500 δισεκ. δολάρια, όπως ανέφερε ο Τράμπ, «τότε θα έχει μεγάλο αντίκτυπο και στις δύο χώρες».

Για περιορισμένες επιπτώσεις από αυτό το κύμα επιβολής δασμών μίλησε και οικονομολόγος της κινεζικής κεντρικής τράπεζας, Μα Τζουν, εκτιμώντας ότι θα οδηγήσει «σε μια μικρότερη αύξηση του κινεζικού ΑΕΠ κατά 0,2 της ποσοστιαίας μονάδας». Ο ίδιος εξήγησε ότι η έναρξη του «εμπορικού πολέμου», ήταν γνωστή εδώ και δύο μήνες και «η επίπτωσή του στην οικονομία, τη βιομηχανία και τις επιχειρήσεις έχει ήδη αφομοιωθεί». Είπε μάλιστα ότι «κάποια επίπτωση ήταν υπερεκτιμημένη».

«Δεν πρόκειται για οικονομικό Αρμαγεδδώνα. Δεν θα χρειαστούμε να κυνηγήσουμε την τροφή μας με κοντάρια» ανέφερε και ο επικεφαλής οικονομολόγος στην ING, Ρομπ Κάρνελ. Πρόσθεσε ωστόσο ότι η επιβολή των δασμών «βάζει φρένο στην παγκόσμια οικονομία, η οποία έχει μικρότερη διατηρήσιμη δυναμική απ’ ό, τι φαίνεται».

Την ίδια ώρα πάντως το πρακτορείο Νέα Κίνα, με άκρως επιθετική φρασεολογία έναντι των ΗΠΑ, κάνει λόγο για «ένα νέο είδος “Ψυχρού Πολέμου” που πλησιάζει», καθώς, όπως αναφέρει οι ΗΠΑ μετατρέπουν την οικονομική και εμπορική τους ισχύ σε όπλο. Χαρακτηρίζει επίσης «εμπορική τρομοκρατία», αλλά και «βλακώδη» την απόφαση των ΗΠΑ, προεξοφλώντας την αποτυχία της.

Δυναμική απάντηση της Μόσχας

Σύμφωνα με το κινεζικό υπουργείο Εμπορίου η Κίνα κατέθεσε προσφυγή κατά των ΗΠΑ στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου (ΠΟΕ), εκεί όπου έχει προσφύγει και η Ρωσία από τα τέλη Ιουνίου, διαμαρτυρόμενη για τους αμερικανικούς δασμούς στις εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου.

Σήμερα ωστόσο η Μόσχα απάντησε πιο δυναμικά, καθώς ο  πρωθυπουργός Ντμίτρι Μεντβέντεφ υπέγραψε διάταγμα, με το οποίο και η Ρωσία επιβάλλει πρόσθετους δασμούς 25 έως 40% σε αμερικανικά προϊόντα, ανάλογα με εκείνα που παράγουν και οι Ρώσοι. Εξειδικεύοντας τα μέτρα, ο υπουργός Οικονομίας Μαξίμ Ορέσκιν, ανέφερε ότι οι δασμοί αφορούν εισαγωγές οπτικών ινών και εξοπλισμών για έργα οδοποιίας, εξόρυξη πετρελαίου και φυσικού αερίου, καθώς και για επεξεργασία μετάλλων. Πρόσθεσε επίσης ότι οι αμερικανικοί δασμοί στα ρωσικά προϊόντα κοστίζουν στην χώρα 537,6 εκατ. δολάρια, συμπλήρωσε ωστόσο ότι το  όφελος της Ρωσίας από τους δασμούς σε αμερικανικά προϊόντα υπολογίζεται σε πρώτη φάση στα 87,6 εκατομμύρια δολάρια.

Το στίγμα της ρωσικής αντίδρασης είχε δώσει νωρίτερα ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Νμτίτρι Πεσκόφ, δηλώνοντας ότι η Ρωσία θα υπερασπισθεί τα συμφέροντά της μετά τους δασμούς που επέβαλαν  στο μεταξύ τους εμπόριο οι ΗΠΑ και η Κίνα.

Στόχο το κέτσαπ βάζει η ΕΕ

Η ΕΕ φαίνεται να δείχνει περισσότερο συγκρατημένη, καθώς περιμένει τις αποφάσεις του Τραμπ την επόμενη εβδομάδα για τα ευρωπαϊκά αυτοκίνητα . Η Επίτροπος Εμπόριο, Σεσίλια Μάλμστρομ, ανέφερε πάντως μέσω Twitter ότι η κλιμάκωση των δασμών μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας είναι «ανησυχητική» και «επιζήμια για την παγκόσμια οικονομία».

Μάλιστα, σύμφωνα με τους Financial Times, που επικαλούνται το δίκτυο CNBC, στα «σκληρά» ευρωπαϊκά αντίμετρα, στην περίπτωση που ο Τραμπ απειλήσει τα ευρωπαϊκά αυτοκίνητα περιλαμβάνεται και η επιβολή δασμών στο αμερικανικό …κέτσαπ. Άλλα προϊόντα που αναφέρονται στην λίστα είναι τα κατεψυγμένα ψάρια και οι σταφίδες.