“Όπου ακούς πολλά κεράσια, βάστα και μικρό καλάθι”

Ο πληθωρισμός, όπως τον μετράει η Ευρωστατιστική Υπηρεσία (EUROSTAT), υπεχώρησε στην Ελλάδα τον περασμένο μήνα κάτω του 10% (ετησίας αύξησης εφέτος τον Οκτώβριο) αλλά οι τιμές των βασικών καταναλωτικών αγαθών διατηρήθησαν υψηλές και σχεδόν κανένα είδος δεν επέστρεψε στην πρo της προσφάτου ανατιμήσεως του τιμή παρά το “καλάθι του νοικοκυριού”. Αυτό ισχύει ιδίως για τα υγρά και αέρια καύσιμα στα πρατήρια της χώρας (πάνω από δύο ευρώ η βενζίνη όλων των οκτανίων). Αντίθετα στις ΗΠΑ (βάζει ο κοσκινού τον άντρα της με τους πραγματευτάδες) υπεχώρησαν.

Πολλά είναι τα αίτια του πληθωρισμού του ευρώ: Η ευρωπαϊκή ενεργειακή κρίση που δεν εννοεί να υποχωρήσει, παρά τα μητσοτάκια πλαφόν. Τα πετρέλαια και το φυσικό αέριο διατηρούνται σε υψηλές τιμές διεθνώς και λόγω της υποτιμήσεως του ευρώ έναντι του δολαρίου (και του φόρου καυσίμων) δεν επιτρέπουν χαμήλωση της τιμής των υγρών καυσίμων στα πρατήρια. Οι εφοδιαστικές αλυσίδες αντιμετωπίζουν δυσχέρειες και δεν ανεφοδιάζουν άνετα την λιανική προσφορά. Η συνολική ζήτηση, εποχικώς αυξημένη μετά την επάνοδο από το καλοκαίρι ενισχύει τις τιμές. Σχολικά είδη λόγου χάριν πανάκριβα.

Κυρίως τον ευρωπληθωρισμό ενθαρρύνει η καταναλωτική συμπεριφορά του κοινού, με άφθονα μετρητά ανά χείρας, από κρατικές επιχορηγήσεις και ενθαρρυνόμενο ψυχολογικώς από κυβερνητικές προαγγελίες αυξήσεως μισθών και συντάξεων από πρώτης του νέου έτους. Η αποταμίευση, από την άλλη πλευρά, διατηρείται αρνητική και λόγω των μηδενικών επιτοκίων των τραπεζικών καταθέσεων. Άλλο ένα ευρωμειονέκτημα.

Τα ποικιλώνυμα “καρτέλ” εισαγωγής ξένων προϊόντων και τα εγχώρια μονοπώλια που προσφέρουν κυρίως βασικά αγαθά (π.χ. του αερίου και της κινητής τηλεφωνίας), εκμεταλλευόμενα, όπως πάντα, κάθε ευκαιρία να ανεβάσουν τις αξίες ακόμη κι όταν δεν μεταβάλλεται το κόστος. Τα τεράστια περιθώρια κέρδους συνεχίζονται στην εγχώρια αγορά κρεάτων, όπου απουσιάσει ο υγιής ανταγωνισμός.

Θα μείνουμε με το καλάθι

Ουδείς αρμόδιος ασχολείται με τους ισολογισμούς των μεγάλων εταιρειών, από τους οποίους προκύπτει η υπέρμετρη κερδοφορία και η κυβέρνηση κερδίζει ουρανοκατέβατα από τον αναλογικό φόρο επί δύο. Λόγω του ΦΠΑ (24%) και του πληθωρισμού, 20% οι μέσες ανατιμήσεις. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη σκαρφίζεται διάφορες ιδέες για την συγκράτηση των τιμών, όπως η σύσταση στα σούπερ μάρκετ για την παροχή τιμολογιακών εκπτώσεων εις ένα κατάλογο που βαπτίζεται “καλάθι νοικοκυριού”. Το όποιο αποτέλεσμα, όμως, είναι παροδικό.

Η παράκαμψη του καταλόγου που αποτελείται κυρίως από φθηνά είδη είναι γνωστή από το παρελθόν: μικρότερες συσκευασίες με ουσιαστικώς αμετάβλητη την πραγματική τιμή των δευτερευούσης ποιότητος καταναλωτικών αγαθών εντός του καταλόγου και εκτός του “καλάθου του νοικοκυριού” τα υψηλής ζητήσεως/αξίας είδη. Το κρέας, τα γαλακτομικά προϊόντα, εποχικά λαχανικά και φρούτα, ως και τα περιζήτητα είδη καλωπισμού (των γυναικών) παραμένουν σε απρόσιτες τιμές για την χαμηλομεσαία κατανάλωση.

Οι τιμές των ιατροθεραπευτικών υπηρεσιών και των φαρμάκων έχουν αναπροσαρμοστεί προς τα πάνω και διατηρούν την τάση ανόδου αμείωτη. Αλλά πρόκειται για ανελαστική ανα-ζήτηση της θεραπείας όταν κάποιος υποφέρει π.χ. από πονόδοντο. Το φυσικό αέριο στα νοικοκυριά διαδέχεται το ηλεκτρικό ρεύμα στις αιφνιδιαστικές ανατιμήσεις, μετά την ανάπαυλα του καλοκαιριού και τα ανταλλακτικά –ιδίως των αυτοκινήτων που εισάγονται– είναι “φωτιά και λάβρα”!

Παλίρροια ανατιμήσεων 

Το καταναλωτικό κοινό “σφίγγει το ζωνάρι”, κόβοντας υπηρεσίες και μη απολύτως απαραίτητα αγαθά στην καθημερινή χρήση. Είναι η πρώτη  φορά λ.χ. που τα συνεργεία αυτοκινήτων διαφημίζουν την διαθεσιμότητα τους, ενώ μέχρι πρότινος έπρεπε να περιμένει κανείς εβδομάδες για ένα σέρβις. Επίσης στα ΚΤΕΟ και στις ιδιωτικές κλινικές υγείας παρατηρείται κάποια χαλάρωση της ζητήσεως. Χειρουργεία που δεν είναι επείγοντα αναβάλλονται και επισκευές πάσης φύσεως μετατίθενται δια το απώτερον μέλλον.

Οι βραδινές έξοδοι των κατοίκων του κλεινού άστεως έχουν περιορισθεί. Καθώς η εκτεταμένη τουριστική περίοδος έχει παρέλθει και τα ξενοδοχεία και τα καταστήματα εστίασης στα νησιά και στις υπόλοιπες τουριστικές περιοχές, εν μέρει και στην Πλάκα, “κατεβάζουν ρολά” για να αναπαυθούν, οι εξουθενωμένοι εποχικώς εργαζόμενοι βρίσκουν δικαιολογία να πάνε στο Ταμείο Ανεργίας.

Ο υπουργός Ανάπτυξης ευδοκιμεί κι αυτός με την υπερκινητικότητα στις λαϊκές αγορές της πρωτευούσης και στα μαγαζιά ευρείας καταναλώσεως (τηλελληνιστί σούπερ μάρκετ), προσπαθώντας φιλοτίμως να συγκρατήσει τις τιμές με εξορκισμούς, απειλές και “καλάθια νοικοκυριού”. Θα έχει, όμως, την τύχη του  βασιλιά των Σαξώνων Κανύτ που δεν σταμάτησε την πλήμη του χειμερίου κύματος της θαλάσσης παρά τις συστάσεις των αυλοκολάκων του. Οι προσφορές, πάντως, στις λαϊκές αγορές με χαμηλές τιμές κατά την λήξη της ημερησίας λειτουργίας, είναι πράγματι εντυπωσιακές όπερ αποδεικνύει τα τεράστια περιθώρια κέρδους του εμπορίου εις βάρος του παραγωγού.

Κλείνουμε το άρθρο με τη σοφή λαϊκή παροιμία που ταιριάζει στην περίπτωση: “Όπου ακούς πολλά κεράσια, βάστα και μικρό καλάθι“.