Ρίχτερ στην οικονομία από τις κυρώσεις – Ο λογαριασμός και σε Δυτικούς

Η αγορά ενέργειας είναι δύσκολη και πολυσύνθετη αγορά. Όποιος την αναλύει με χρηματιστηριακούς όρους ή με όρους άλλων αγορών, συνήθως αποτυγχάνει. Στην Ελλάδα αναπαράγουμε αναλύσεις ξένων ΜΜΕ και εμπιστευόμαστε πολιτικούς μεγάλων κρατών, θεωρώντας ότι αυτοί γνωρίζουν παραπάνω. Η διπλή κρίση του κορονοϊού και της Ουκρανίας, όμως, απέδειξε ότι με τις πράξεις του προκαλούν ρίχτερ στην οικονομία.

Για να αναλύσεις την αγορά ενέργειας χρειάζεσαι τρία πράγματα: Πρώτον δεδομένα, δεύτερον δεδομένα και τρίτον δεδομένα! Δυστυχώς, κανείς δεν λαμβάνει σοβαρά υπόψιν τα πραγματικά δεδομένα. Είτε γιατί η πρόσβαση σε πολλά από αυτά είναι από δύσκολη έως αδύνατη είτε γιατί δεν κάνουν τον κόπο να τα ψάξουν και μελετήσουν. Ανεξάρτητα αν κάποιος υποστηρίζει τον Πούτιν ή τον Μπάϊντεν, η παγκόσμια αγορά σήμερα λειτουργεί κάτω από ένα πλέγμα κανόνων, που ισχύουν εδώ και 35-40 χρόνια.

Η σύγχρονη τεχνολογία δεν άλλαξε τους κανόνες. Απλά, επιτάχυνε τις διαδικασίες και εκμηδένισε τους χρόνους που διαδίδονται οι ειδήσεις. Η κανονιστική διαδικασία, όμως, δεν άλλαξε, όσο παράξενο κι αν φαίνεται. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η κρίση της Ουκρανίας και η πολυχρησιμοποιημένη λέξη “κυρώσεις”! Θα επιβάλουμε κυρώσεις στον Πούτιν, λέει ο Μπάϊντεν! Θα πετάξουμε εκτός swift την Ρωσία! Θα μπλοκάρουμε όσες επιχειρήσεις συνεργάζονται με τις ρωσικές ενεργειακές εταιρίες!

Ακούγοντάς τα ο απλός πολίτης παντού νομίζει ότι πρόκειται για όπλο, το οποίο θα συντρίψει τον Πούτιν. Πρώτον, λέγοντας “θα” δεν απειλούμε, αυτομάτως ενεργοποιούμε τις κυρώσεις. Δεύτερον, ποιος πλήττεται από τις κυρώσεις; Προφανώς πλήττεται η Ρωσία, αλλά μήπως πλήττονται και μεγάλες δυτικές εταιρίες που έχουν συναλλαγές με τη Ρωσία; Με άλλα λόγια, το κόστος θα το πληρώσει και η ευρωπαϊκή οικονομία και εν μέρει η αμερικανική.

Ρίχτερ στην οικονομία

Ας πάμε στο ζουμί. Στις 24 Φεβρουαρίου είχε είδη ξεκινήσει η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και οι Δυτικοί ηγέτες απείλησαν με πρόσθετες κυρώσεις την Ρωσία. Ακούγοντας την απειλή οι τραπεζίτες, όπως ήταν φυσικό, ξεκίνησαν διαδικασίες προστασίας των κεφαλαίων τους. Όταν κάποια εταιρία θέλει να προμηθευτεί το προϊόν μιας άλλης, χρειάζεται εγγυητική επιστολή τράπεζας.

Δηλαδή, ανάμεσα στον αγοραστή και στον πωλητή, μπαίνει ενδιάμεσος η τράπεζα και εγγυάται ότι η πληρωμή του αγοραστή θα ληφθεί από τον πωλητή «εγκαίρως και εις το ακέραιον». Όταν υπάρχει απειλή κυρώσεων κατά εταιριών που συναλλάσσονται με την Ρωσία, οι τράπεζες δεν υποστηρίζουν τέτοιες συναλλαγές, διότι εκ των πραγμάτων δεν μπορούν να εγγυηθούν ότι θα φτάσουν τα χρήματα στην ώρα τους στον πωλητή.

Έτσι, στις 24 Φεβρουαρίου δυτικές τράπεζες αρνήθηκαν να χορηγήσουν εγγυητικές επιστολές σε μεγάλες δυτικές εταιρίες που ήθελαν να αγοράσουν ρωσικό πετρέλαιο. Και ενώ αυτό μοιάζει σαν τιμωρία της Ρωσίας, ισχύει και το αντίστροφο. Αν και δεν είναι γνωστό πόσες ήταν οι εμποδισμένες συναλλαγές και τί ποσά αφορούσαν, προφανώς αφορούσαν τεράστια ποσά και μεγάλες δυτικές εταιρίες πετρελαίου, όπως η Total, η BP (κατέχει το 19,75% της Rosneft), η Shell και οι αμερικανικές ExxonMobil και Chevron. Επίσης, μεγάλοι εμπορικοί οίκοι όπως η ολλανδική Vitol και η σιγκαπουριανή Trafigura συνεργάζονται με ρωσικές εταιρίες. Ειδικά η Trafigura έχει μεγάλη παρουσία στην Ελλάδα, όπου απασχολεί 200 υπαλλήλους και θεωρείται κορυφαία στην αγορά πετρελαίου.

Η αγορά ενέργειας

Οι κυρώσεις δεν αφορούν μόνο πετρελαϊκές εταιρίες, αλλά και τους πολλούς που εισάγουν-εξάγουν αγροτικά προϊόντα στη Ρωσία. Οι τράπεζες, δεν μπορούν να υποστηρίζουν τις συναλλαγές και όσο κι αν ο Μπάϊντεν λέει ότι δεν θα εμποδιστούν οι συναλλαγές για ενέργεια, αυτό αποτελεί κενό γράμμα, διότι τις εμποδίζει ήδη η αγορά. Οι τράπεζες φοβούνται ότι θα χάσουν τα λεφτά τους και δεν καλύπτουν εταιρίες για συναλλαγές με την Ρωσία!

Ο Πούτιν γνωρίζει ότι τον περασμένο Νοέμβριο, οι ΗΠΑ προμηθεύτηκαν 18.000.000 βαρέλια ρωσικού αργού πετρελαίου. Ο Μπάϊντεν που θέλει να ρίξει τις τιμές των καυσίμων το γνωρίζει άραγε; Η Ρωσία εξάγει καθημερινά 8.000.000 βαρέλια πετρελαίου. Γνωρίζει άραγε ο Μπάϊντεν ότι η δυσλειτουργία αυτή που παρουσιάστηκε με τις τραπεζικές εγγυητικές επιστολές στις 24 Φεβρουαρίου, χτυπά σχεδόν το 10% της παγκόσμιας ημερήσιας κατανάλωσης πετρελαίου; Τι σημαίνει αυτό πρακτικά; Αν δεν βρεθεί τρόπος να σταματήσουν οι κυρώσεις, η επόμενη στάση της τιμής του πετρελαίου Brent θα είναι τα 125 $/βαρέλι, με αποτέλεσμα ρίχτερ στην οικονομία.

Σε προηγούμενο άρθρο  είχαμε καταδείξει ότι η ΕΕ δεν μπορεί να κρατήσει τα φώτα ανοιχτά χωρίς τον Πούτιν, με αποτέλεσμα και οι ΗΠΑ να κινδυνεύουν να συμπαρασυρθούν σε σπιράλ ύφεσης. Σήμερα, με τα ρίχτερ στην οικονομία που προκάλεσε η πανδημία, οι κυρώσεις ενδέχεται να οδηγήσουν τη διεθνή οικονομία σε μεγάλη κρίση σαν του 1929. Κι αυτό, επειδή δεν πλήττεται μόνο η αγορά πετρελαίου και φυσικού αερίου, αλλά και όλες οι δομές της 4ης βιομηχανικής επαναστάσεως. Ας δούμε το γιατί:

Ο χαλκός

H Ρωσία παράγει σχεδόν 950.000 τόνους χαλκού, το 4% της παγκόσμιας παραγωγής. Οι κυρώσεις αφορούν πρωτίστως την ρωσική Nornickel που παράγει πάνω από 400.000 τόνους χαλκού. Aλλά και την Ural Mining και την RussianCopper. Ο χαλκός σήμερα χαρακτηρίζεται το “πετρέλαιο της 4ης βιομηχανικής επανάστασης” μιας και αποτελεί βασικό υλικό για laptops, PCs, tablets, κινητά, ηλεκτρικά αυτοκίνητα, αεροσκάφη, drones, πλοία και ΑΠΕ.

Η “πράσινη μετάβαση” απαιτεί ηλεκτροκίνητα αμάξια, τα οποία χρησιμοποιούν 4-5 φορές περισσότερο χαλκό απ’ όσο τα παραδοσιακά. Και μόνο εξ αυτού, η ζήτηση σε χαλκό, που σήμερα δεν ξεπερνά τους 185.000 τόνους για το σύνολο των αυτοκινήτων, σε 5 έτη αναμένεται να φτάσει τους 1.740.000 τόνους! Πόσο θα πάει ο τόνος του χαλκού, που σήμερα πωλείται περίπου 10.500 $, εάν αποσυρθεί ο ρωσικός χαλκός από την αγορά;

Έτσι προκύπτουν τα ρίχτερ στην οικονομία.  Το ζήτημα του χαλκού είναι που κάνει τον Elon Musk της Tesla να στρέφεται κατά του Μπάϊντεν. Η “πράσινη μετάβαση” που εξαγγέλλει ο Μπάϊντεν, λόγω της αυξημένης ζήτησης χαλκού και για ηλιακά και αιολικά πάρκα, οδηγεί σε αύξηση της ζήτησης του χαλκού ως και 600%. Το 2030 εκτιμάται ότι θα χρειαζόμαστε 5.500.000 τόνους χαλκού ετησίως!

Αλουμίνιο και κοβάλτιο

Οι κυρώσεις στην Ρωσία καταστρέφουν και την αγορά αλουμινίου μιας και το 6% της παγκόσμιας παραγωγής γίνεται από ρωσικές εταιρίες. Από τους 68.000.000 μετρικούς τόνους αλουμινίου που παρήχθησαν το 2021, οι 4.000.000 παρήχθησαν από ρωσικές εταιρίες, ενώ η Κίνα παρήγαγε 39.000.000 τόνους. Η τιμή του αλουμινίου λόγω έλλειψης κινείται ανοδικά τα τελευταία χρόνια και μόνο το τελευταίο δίμηνο έχει αυξηθεί κατά 16%. Αντιλαμβάνεται αλήθεια ο Μπάϊντεν που θα πάει το αλουμίνιο αν αποσυρθεί η ρωσική παραγωγή, για να μην πούμε για την κινεζική;

Βασικό συστατικό της 4ης βιομηχανικής επανάστασης αποτελεί και το κοβάλτιο, κυρίως λόγω της χρήσης του σε μπαταρίες. Το σπάσιμο της εφοδιαστικής αλυσίδας το 2021, είχε ως αποτέλεσμα να ανέβουν οι τιμές του σχεδόν 95% πέρυσι και όλοι περίμεναν φέτος ότι θα ξεκινήσει η πτώση της τιμής του. Ο Μπάϊντεν φαίνεται ότι δεν έχει διαβάσει τις αναφορές του αμερικανικού γεωλογικού ινστιτούτου (USGS), το οποίο ανέφερε το 2021 ότι φέτος περιμένουμε πτώση της τιμής του κοβαλτίου, λόγω της αύξησης της παραγωγής στην Ρωσία, η οποία παράγει το 5% της παγκόσμιας ποσότητας. Και ενώ χαλάρωνε το πρόβλημα στην εφοδιαστική αλυσίδα κοβαλτίου και αναμέναμε πτώση της τιμής κατά 10% φέτος, έρχονται οι κυρώσεις για να αντιστρέψουν την τάση και σ’ αυτήν την αγορά.

Όλα αυτά, αν τα συγκρίνουμε με ένα σεισμό, θα μιλούσαμε για 10 ρίχτερ στην παγκόσμια οικονομία! Γι’ αυτό και επιβάλλεται άλλη διαχείριση της κρίσης στην Ουκρανία κατά τα πρότυπα της διαχείρισης που έγινε στην κρίση της Κούβας το 1962. Με δεδομένο ότι η Ρωσία αποτελεί γίγαντα στην αγορά πετρελαίου και φυσικού αερίου, όπως το έχουμε περιγράψει στο προηγούμενο άρθρο μας, εγείρεται το ερώτημα: Μήπως επιβάλλοντας κυρώσεις στη Ρωσία, η Δύση τις επιβάλλει και στον εαυτό της; Είναι δεδομένο οι κυρώσεις να αυξήσουν κατακόρυφα τις τιμές πρώτων υλών και συνεπώς των παραγόμενων αγαθών και υπηρεσιών. Αυτό σημαίνει ότι τον λογαριασμό δεν θα τον πληρώσουν μόνο οι Ρώσοι, αλλά και πρωτίστως εμείς οι Ευρωπαίοι! Για να ξέρουμε πού πρέπει να κάνουμε παράπονα για το κύμα ακρίβειας που θα ακολουθήσει.