Σκηνές από μάχες παρασκηνίου για τις τράπεζες

του Μάκη Ανδρονόπουλου  – 

Ο Σεπτέμβριος έκλεισε χρηματιστηριακά με εντυπωσιακές απώλειες 22,38% για τον τραπεζικό κλάδο. Η απαίτηση του ΔΝΤ να διεξαχθούν ποιοτικοί έλεγχοι στα χαρτοφυλάκια των τραπεζών (Asset Quality Review – AQR) διέλυσε τις προσδοκίες και αποδόμησε το “κόκκινο success story”.

Κι αυτό ήταν λογικό να συμβεί, αφού οι ποιοτικοί έλεγχοι θα αποκάλυπταν ό,τι κρύβεται κάτω από το χαλί. Η πραγματική αξία των εμπράγματων εξασφαλίσεων (ακίνητα ιδιωτών και επιχειρήσεων κλπ) έχει καταρρεύσει στο 50% κι αυτό θα φανεί ως ένα βαθμό με την επικείμενη προσαρμογή  των αντικειμενικών τιμών των ακινήτων στο επίπεδο της αγοράς. Παρόλα αυτά, τις τελευταίες ημέρες, ο όγκος των συναλλαγών των τραπεζικών μετοχών τριπλασιάστηκε και σε σύγκριση με τον Αύγουστο σχεδόν τετραπλασιάστηκε!

Έξι γεγονότα

Αυτές τις τελευταίες ημέρες συνέβησαν έξι σημαντικά πράγματα:
Πρώτον, η Τράπεζα Ελλάδος αποκάλυψε ένα σκάνδαλο στελεχών της Πειραιώς.
Δεύτερον, οι Anonymous Greece  επιτέθηκαν στην ιστοσελίδα της Τραπέζης Ελλάδος και στην ιστοσελίδα των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών. Διεμήνυσαν, μάλιστα, ότι θα δημοσιοποιήσουν τραπεζικά απόρρητα μεγέθους 10 GB.
Τρίτον, κυκλοφόρησαν πληροφορίες ότι η Citibank (που έφυγε από την Ελλάδα κλείνοντας τα υποκαταστήματά της) είναι μέσα στο παιγνίδι της αγοράς τραπεζικών μετοχών.
Τέταρτον, επισημοποιείται η πρόσκληση Τραμπ προς τον Αλέξη Τσίπρα, ο οποίος πάει στην Ουάσιγκτον στα μέσα Οκτωβρίου.
Πέμπτον, ήλθε με τυμπανοκρουσίες ο πρόεδρος του Eurogroup Γερούν Ντάιζελμπλουμ και είδε Τσίπρα και Τσακαλώτο.
Έκτον, ξαφνικά το ΔΝΤ έκανε πίσω και ανακοινώθηκε ότι τα βρήκε με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς για τις ελληνικές τράπεζες καθώς θα γίνουν τα “κανονικά” stress test.

Το παιχνίδι της υποτέλειας

Δεν υπάρχει αμφιβολία, πως πολλά εντός και εκτός παίζονται στο μέτωπο των τραπεζών. Γίνεται δε όλο και πιο ξεκάθαρο πως ενόψει της λήξης του ελληνικού προγράμματος τον Αύγουστο του 2018, όλο το παιγνίδι της υποτέλειας θα παιχτεί στον τραπεζικό τομέα. Αυτός, άλλωστε, ελέγχει όλη την ακίνητη περιουσία της χώρας και όλο τον παραγωγό ιστό (καλλιέργειες, βιομηχανία, ξενοδοχεία κλπ).

Το εθνικό έγκλημα της κυβέρνησης Τσίπρα είναι η παράδοση των τραπεζών με ενεργητικό 320 δισ. ευρώ έναντι 6 δισ. κατά την 3^η ανακεφαλαιοποίηση. Φαίνεται ότι τώρα επιχειρείται να διορθωθεί με πολιτικούς ενδεχομένως όρους. Οι επενδυτές της 3^ης ανακεφαλαιοποίησης έχασαν τα λεφτά τους και τώρα κάποιοι γενναίοι αγοράζουν τα “σαπάκια”. Γιατί άραγε; Προφανώς, θα έχουν τους λόγους τους.

Αιτία είναι η γεωπολιτική κόντρα ΗΠΑ-Γερμανίας;  Είναι “υπηρεσιακά” funds που εκτελούν πολιτικές εντολές; Είναι συνεννοημένοι με την ελληνική κυβέρνηση Έλληνες κεφαλαιούχοι της Ελβετίας και των φορολογικών παραδείσων που φέρνουν χρήμα μέσα; Τα ερμηνευτικά σενάρια μπορούν να συνεχιστούν, αφού σε αυτή την πατρίδα όλα είναι δυνατά. Λίγοι ξέρουν, ελάχιστοι καταλαβαίνουν. Το σίγουρο είναι πως όλοι πιέζουν να μειωθούν τα “κόκκινα δάνεια”, δηλαδή να πουληθούν στα distress funds μπιρ παρά και να αλλάξουν ιδιοκτησία οι εγγυήσεις.

Η συνάντηση με την Λαγκάρντ

Την εβδομάδα που πέρασε, ο πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών Νίκος Καραμούζης και τα ανώτατα στελέχη της Εθνικής, της Eurobank, της Alpha Bank και της Πειραιώς συναντήθηκαν για 90΄ με τη γενική διευθύντρια του ΔΝΤ Κριστίν Λαγκάρντ. Της εξήγησαν πως θα προχωρήσουν στη μείωση των “κόκκινων δανείων” κατά 37 δισ. ευρώ! Έριξαν ευθύνες, μάλιστα, στο ΔΝΤ για την κατάρρευση των τραπεζικών μετοχών στο χρηματιστήριο.

Σημειωτέον ότι πολλά πράγματα γίνονται στο παρασκήνιο. Ήδη διεξάγονται έλεγχοι των προβληματικών δανείων TAR (Troubled Asset Review), ενώ το 2018  οι ελληνικές τράπεζες θα εφαρμόσουν το λογιστικό πρότυπο IFRS9. Έτσι, θα σχηματίσουν προβλέψεις για το σύνολο της ζωής ενός δανείου. Εξ ου και η αφόρητη πίεση των τραπεζών προς τους ιδιώτες δανειολήπτες. Συνεπώς, όσα ανησυχούν το ΔΝΤ θα ελεγχθούν με άλλο τρόπο. Τέλος πάντων, μετά το α’ εξάμηνο του 2018 θα ξέρουμε τι κεφάλαια χρειάζονται οι τράπεζες και ποιοι θα τα βάλουν.

Βέβαια, τα τεχνικά ζητήματα υπηρετούν πάντα πολιτικές σκοπιμότητες και οι εξελίξεις στη γερμανική πολιτική σκηνή έρχονται να δημιουργήσουν νέες αβεβαιότητες για την ελληνική υπόθεση, αλλά και για το όλον ευρωζωνικό αφήγημα. Στο Ταλίν καταγράφτηκαν οι διαφορές και οι δυναμικές αναδιάταξης της Ευρώπης. Το ευρωπαϊκό παιγνίδι σκληραίνει.

Πέρα από αυτά, όμως, όπως πρόσφατα επισημάναμε, ο έλεγχος των ελληνικών τραπεζών είναι στην ουσία έλεγχος της ελληνικής οικονομίας. Γι’ αυτό και προτείναμε μια soft 5ετή εθνικοποίηση του τραπεζικού συστήματος με στόχο την αποδέσμευση των εμπράγματων εγγυήσεων από τον ξένο έλεγχο. Εκεί, ίσως, δοθεί και η έσχατη εθνική μάχη.

Από τα παραπάνω πάντως προκύπτει ότι οι παίκτες έχουν συνείδηση όλων των πτυχών του ζητήματος και γι’ αυτό η μάχη των τραπεζών προσλαμβάνει εσχατολογικό χαρακτήρα. Γι’ αυτό και οι πολιτικές εξελίξεις θα εξαρτηθούν περισσότερο από τις τραπεζικές και λιγότερο από τις δημοσιονομικές.