Στην Ελλάδα το πιο πολύπλοκο φορολογικό σύστημα – Πώς να γίνει λιτό και δίκαιο

Βάσει πρόσφατης μελέτης της Παγκόσμιας Τράπεζας, η Ελλάδα διαθέτει, μετά την Αλβανία, το πλέον πολύπλοκο φορολογικό σύστημα. Στην μελέτη/ανάλυσή του, ένα κρίσιμο μέγεθος είναι ο χρόνος (εργατοώρες) που απαιτείται σε μια μικρομεσαία επιχείρηση για να καταβάλει τις φορολογικές υποχρεώσεις της. Καταδεικνύει, για πολλοστή φορά, ότι το ελληνικό φορολογικό σύστημα είναι από τα λιγότερο ανταγωνιστικά στον αναπτυγμένο κόσμο!

Σε 110 δισεκατομμύρια ανήλθε το ληξιπρόθεσμο υπόλοιπο φορολογικών υποχρεώσεων, τον Φεβρουάριο. Εξ αυτών, ποσοστό της τάξεως του 24% κρίνεται ως μη εισπράξιμο, ενώ ακόμη 20% είναι πολύ δύσκολο να εισπραχθεί. Ο αριθμός των φορολογουμένων με ληξιπρόθεσμα χρέη ανέρχεται σε 4,2 εκατομμύρια, δηλαδή περίπου το 50% του συνόλου. Μόνον 8,6% του χρέους είναι σε καθεστώς ρυθμίσεως με δόσεις.

Ανεξαρτήτως κυβερνήσεων, την τελευταία 10ετία τα χρέη συσσωρεύονται και οι συνεχείς ρυθμίσεις αδυνατούν να λύσουν το πρόβλημα, ακριβώς επειδή έχουν σχεδιασθεί “μέσα στο κουτί”. Η πλειοψηφία επαγγελματιών και επιχειρήσεων δεν διαθέτει φορολογική ενημερότητα, γεγονός που εμποδίζει τη νόμιμη οικονομική δραστηριότητα και γιγαντώνει την παραοικονομία.

Η γραφειοκρατική και στενοκέφαλη λογική των ρυθμίσεων παρέχει μόνο κίνητρα μη υπαγωγής σε αυτές!!! Το αποτέλεσμα είναι, πλέον, προφανές: η φοροδιαφυγή και η παραοικονομία (λαθρεμπόριο και αδήλωτες δραστηριότητες) έχουν καταστεί κανόνας και όχι εξαίρεση. Ουσιαστικώς, το φορολογικό μας σύστημα έχει καταρρεύσει! Το σύστημα αυτό δεν βελτιώνεται ούτε εξωραΐζεται, μόνον καταργείται.

Νέο Φορολογικό Σύστημα

Πρώτον: Βασική αρχή ενός νέου, δίκαιου, λιτού και διαφανούς φορολογικού συστήματος είναι η Καθολική Αναγνώριση των Δαπανών και Πλήρης Έκπτωσή τους από το Εισόδημα. “Ό,τι δαπανώ εγώ είναι εισόδημα γι’ αυτόν που το εισπράττει”. Η ρύθμιση αυτή ευνοεί την κατανάλωση, η αύξηση της οποίας ενισχύει την οικονομική δραστηριότητα και αυξάνει την απόδοση του ΦΠΑ. Όμως, πρωτίστως, το μέτρο αυτό καταπολεμά την φοροδιαφυγή, αφού δίνει κίνητρο λήψεως αποδείξεων για κάθε δαπάνη.

Η εφαρμογή του καθιστά άνευ περιεχομένου τη συζήτηση περί αφορολόγητου ορίου. Η παρακολούθηση είναι απολύτως εφικτή μέσω μιας ηλεκτρονικής (φορο)κάρτας καταγραφής των συναλλαγών μας, συνδεόμενη σε πραγματικό χρόνο με το σύστημα TAXIS. Πλέον της αυξήσεως των εσόδων, της καταπολεμήσεως φοροδιαφυγής και φοροκλοπής, το σύστημα αυτό δίνει στο Υπουργείο Οικονομικών τη δυνατότητα παρακολουθήσεως των εσόδων από την έμμεση φορολογία σε πραγματικό χρόνο, άρα και την ανάλογη δυνατότητα ταμειακού προγραμματισμού. Ο ταμειακός προγραμματισμός θα έχει, αυτονοήτως, ευεργετικές επιπτώσεις στο πεδίο του κρατικού δανεισμού ενώ η αξιοπιστία των φορολογικών στοιχείων θα συντελέσει στην πτώση των επιτοκίων του.

Δεύτερον: Οι Φορολογικοί Συντελεστές πρέπει να είναι χαμηλοί ώστε να μην υπάρχει κίνητρο φοροδιαφυγής. Ο ΦΠΑ, σε πρώτη φάση, να ΜΗΝ υπερβαίνει το 18% με την προοπτική να μειωθεί, εάν η πορεία των δημοσίων εσόδων το επιτρέψει, μέχρι και το 12%. Όμως, η εφαρμογή του πρέπει να είναι καθολική, άνευ ειδικών κατηγοριών μειωμένων συντελεστών. Δεν νοείται δραστηριότητα άνευ προστιθεμένης αξίας, ούτε είναι ηθικό και δίκαιο να πριμοδοτούνται κάποιες δραστηριότητες μέσω απαλλαγής.

Ο φόρος εισοδήματος φυσικών προσώπων πρέπει να ξεκινήσει από 35% με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα κλιμακώσεως προς τα κάτω και ρήτρα αποδόσεως: όσο μεγαλώνουν τα φορολογικά έσοδα τόσο θα μειώνονται οι συντελεστές μέχρι και το 15%. Η φορολογία των ΑΕ και ΕΠΕ πρέπει να είναι αυτοτελής και χαμηλή για ένα σημαντικό χρονικό διάστημα, ώστε να υπάρξουν άμεσα κίνητρα ανάκαμψης της επιχειρηματικής δραστηριότητος.

Ένας συντελεστής της τάξεως του 15%, σταθερός για 10 έτη, θα αποτελέσει εξαιρετικό κίνητρο επενδύσεων & προσελκύσεως κεφαλαίων. Μετά το πέρας της 10ετίας, και αναλόγως των οικονομικών εξελίξεων, μπορούμε να τον αυξήσουμε, αν αυτό δεν πλήξει την οικονομική ανάπτυξη. 

Εισόδημα   

Τρίτον: Φορολογείται μόνο το εισόδημα. Τα ακίνητα επιβαρύνονται μόνο με δημοτικά τέλη. Τα κλειστά επαγγελματικά ακίνητα πρέπει να καταβάλλουν υψηλότερο τέλος, ώστε να δημιουργείται κίνητρο για την χρήση τους. Επίσης, μη χρησιμοποιούμενα αστικά ακίνητα, επιβαρύνονται με διπλάσιο τέλος. Πλήρης φορολογική ουδετερότητα για εταιρείες κεφαλαιακών συμμετοχών ώστε να υπάρχουν κίνητρα επενδύσεων στην πραγματική οικονομία.

Λοιπά περιουσιακά στοιχεία όπως αυτοκίνητα, σκάφη αναψυχής κλπ. φορολογούνται μόνον κατά την αγορά τους ενώ επιβαρύνονται μόνον με ετήσια τέλη. Επίσης, θεωρούνται τεκμήριο μόνο κατά τη διαδικασία του πόθεν έσχες και όχι για τη φορολογία εισοδήματος. Ιδίως τα σκάφη αναψυχής, πρέπει να θεωρούνται σημαντικός παράγοντας οικονομικής ανάπτυξης για μια χώρα όπως η Ελλάδα με τόσο εκτεταμένες ακτές και αριθμό νησιών. Η απαλλαγή τους από πρόσθετη φορολογία θα τονώσει την βιομηχανία κατασκευής τους, θα φέρει έσοδα νηολογήσεως τα οποία τώρα νέμονται ξένες σημαίες και θα υποβοηθήσει τον κλάδο ενοικιάσεως σκαφών, στον οποίο σήμερα πλειοψηφούν οι ξένες εταιρείες.

Τέταρτον:  Άμεση κατάργηση όλων των φόρων και τελών υπέρ τρίτων, οι οποίοι έχουν κόστος συλλογής μεγαλύτερο από το αποτέλεσμά τους, επιβαρύνουν υπέρμετρα την οικονομία, και τις επιχειρήσεις. Η κατάργησή τους θα ενισχύσει την οικονομική διαφάνεια και θα απαλλάξει την οικονομία από μια σημαντική πηγή στρεβλώσεων και νοθεύσεως του ανταγωνισμού. Εξαιρέσεις που αφορούν πολύ ειδικές περιπτώσεις πρέπει να εξετάζονται από μηδενική βάση και, κατά προτίμηση, να επιβαρύνουν τον κοινωνικό προϋπολογισμό γιατί οι αυτοματισμοί του φορολογικού συστήματος μετατρέπουν τέτοιες εξαιρέσεις σε επικίνδυνη στρέβλωση.

Συνέπειες φοροδιαφυγής

Πέμπτον: Αυστηρές οικονομικές συνέπειες για όσους συλληφθούν να φοροδιαφεύγουν. Τα πρόστιμα πρέπει να είναι υψηλά ώστε –σε συνδυασμό με τους χαμηλούς συντελεστές– να είναι αποτρεπτικά. Επίσης, πρέπει να καταδεικνύεται ότι η φοροδιαφυγή αποτελεί αδίκημα εις βάρος του κοινωνικού συνόλου, αφού όποιος δεν πληρώνει τους φόρους που –ευλόγως και δικαίως– του αναλογούν, μετακυλύει το βάρος στους υπολοίπους. Δεν υπάρχει αιτιολογία φοροδιαφυγής και φοροκλοπής σε ένα τόσο φιλικό σύστημα χαμηλών συντελεστών.

Για κάθε φορολογούμενο –νομικό ή φυσικό πρόσωπο– θα τηρείται ατομικό μητρώο, στο οποίο θα καταγράφεται η φορολογική του συμπεριφορά. Τις δύο πρώτες φορές που θα υποπέσει σε φορολογικό αδίκημα, τα πρόστιμα θα είναι υψηλά χρηματικά ποσά. Την τρίτη φορά πρέπει να του απαγορεύεται η άσκηση επαγγελματικής ή επιχειρηματικής δραστηριότητος. Ως φορολογικά αδικήματα δεν θεωρούνται τα απλά/τυπικά παραπτώματα, για τα οποία επιβάλλονται διοικητικά πρόστιμα. Βεβαίως, και τα πρόστιμα πρέπει να κλιμακώνονται αυξητικώς σε περίπτωση επαναλήψεως του αδικήματος.

Όποιος καταδικασθεί 3 φορές για φοροδιαφυγή να μην μπορεί να εργασθεί παρά μόνον ως μισθωτός ή αγρότης και όχι στο δημόσιο. Τα φορολογικά δικαστήρια πρέπει να εκδικάζουν εντός χρονικού διαστήματος 6 μηνών, ώστε το σύστημα να είναι αξιόπιστο. Επί ένα έτος από την έναρξη εφαρμογής του νέου συστήματος, οι ποινές θα είναι ενδεικτικές: θα επιβάλλονται αλλά, δεν θα εκτελούνται ώστε, όλοι να έχουν χρόνο εξοικειώσεως με το νέο σύστημα. Κάθε άλλη ειδική ποινική διάταξη σχετική με τη φορολογία καταργείται, πλην υπεξαιρέσεως ΦΠΑ.

Αύξηση φορολογητέας ύλης

Δεν είναι δύσκολο να αντιληφθούμε την θετική επίπτωση που θα έχει στο ΑΕΠ η υλοποίηση μιας τέτοιας προτάσεως. Θεωρώ ασφαλή την πρόβλεψη ότι ένα τέτοιο φορολογικό σύστημα θα εκτινάξει την οικονομική δραστηριότητα με συνέπεια η αύξηση της φορολογητέας ύλης να εξισορροπήσει, ίσως και να υπερβεί, τις “ζημίες” από την μείωση των συντελεστών. Βεβαίως, την απτή απόδειξη μπορεί να παράσχει μια προσομοίωση των φορολογικών εσόδων υπό ένα τέτοιο σύστημα. Δυστυχώς, δεν έχω αυτή τη δυνατότητα, αλλά –και κυρίως– τις απαραίτητες πληροφορίες ώστε να δώσω συγκεκριμένες αριθμητικές προβλέψεις.

Όμως, οι γνωστές -δια του τύπου- μετρήσεις και μελέτες τις τελευταίας 20ετίας μας πείθουν ότι ένα σύστημα χαμηλών συντελεστών και θετικών αυτοματισμών (όπως η πλήρης και καθολική έκπτωση των δαπανών από το εισόδημα) θα αυξήσει καθέτως τα φορολογικά έσοδα, λόγω αυξήσεως της φορολογητέας ύλης, ενώ θα μειώσει στο ελάχιστο το –ακόμη πολύ υψηλό– κόστος του φορολογικού μηχανισμού, ο οποίος είναι σχεδιασμένος σε αστυνομική/κατασταλτική βάση.

Τέλος, για να είναι εφικτή η εφαρμογή ενός τέτοιου συστήματος, πρέπει να υπάρξει πλήρης αποκοπή από το παρελθόν. Αυτό σημαίνει ότι είναι απολύτως απαραίτητη μια γενναία και δίκαιη Φορολογική Σεισάχθεια, η οποία θα κόψει τον γόρδιο δεσμό των συσσωρευμένων φορολογικών χρεών με μια ριζική και οριστική τους ρύθμιση. Τι ακριβώς σημαίνει αυτό και πως μπορεί να εφαρμοσθεί θα το δούμε στο επόμενο άρθρο.