Στις τράπεζες η ύστατη εθνική μάχη

του Μάκη Ανδρονόπουλου  – 

Πυκνώνουν οι ενδείξεις πως ο ελληνικός λαός και τα κόμματα θα βρεθούν μάλλον σύντομα μπροστά σε κρίσιμες αποφάσεις. Η δραστική μείωση των εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού τον Αύγουστο έχει ανοίξει τρύπα της τάξης του 1,758 δισ. ευρώ. Μπορεί με τον ΕΝΦΙΑ η απόκλιση να περιορισθεί, αλλά η φοροδοτική κόπωση έχει φτάσει πλέον σε οριακές καταστάσεις.

Το αστείο τίμημα για την πώληση της ΤΡΑΙΝΟΣΕ, η υστέρηση των εσόδων από τις ιδιωτικοποιήσεις που φτάνει τα 346 εκατ. ευρώ και οι υποθέσεις της Eldorado και του Ελληνικού δεν προμηνύουν δυναμική επενδύσεων. Σ’ αυτά να προστεθεί και το πολιτικό ζήτημα της υφαρπαγής του κρατικού πλούτου από κρατικούς φορείς των δανειστών (Fraport, Deutsche Telekom, Ferrovie Dello Stato Italiane, Cosco).

Η απαίτηση του ΔΝΤ

Έτσι, η 3^η αξιολόγηση ξεκινάει μέσα σε κλίμα αμφιβολίας, με το ΔΝΤ να ζητάει ως προαπαιτούμενο να διεξαχθούν ποιοτικοί έλεγχοι των στοιχείων του ενεργητικού των τραπεζών (AQRs – asset quality review). Όπως ισχυρίζεται, για να βγει η Ελλάδα του χρόνου τον Αύγουστο από τα μνημόνια πρέπει να έχει βιώσιμο χρέος, αλλά και θωρακισμένες τράπεζες.

Δεδομένου ότι οι τέσσερις συστημικές τράπεζες οφείλουν να σβήσουν περί τα 50 δισ. ευρώ «κόκκινα δάνεια» μέσα στο 2018, θα χρειαστούν –κατά το ΔΝΤ– άμεσα την τέταρτη ανακεφαλαιοποίηση, ύψους τουλάχιστον 10-12 δισ. ευρώ. Αν συνυπολογίσουμε και μια σοβαρή μείωση των αντικειμενικών αξιών των ακινήτων, τότε οι ισολογισμοί θα κλονιστούν από την αντίστοιχη απομείωση της αξίας των υποθηκών.

Στην απαίτηση του ΔΝΤ αντέδρασαν οι πάντες, με πρώτο τον διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννη Στουρνάρα που είπε πως «αν θέλει το ΔΝΤ να φύγει, ας φύγει. Δεν τους χρειαζόμαστε πια». Αυτό σημειωτέον εξυπηρετεί το σχέδιο Σόιμπλε για τη μετατροπή του ESM –χωρίς αλλαγή των υφιστάμενων συνθηκών– σε ένα Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο (ΕΝΤ) που θα αντιμετωπίζει τις χρεοκοπίες κρατών στην ΕΕ και το οποίο θα ελέγχει τους προϋπολογισμούς των κρατών-μελών.

Η ευρωπαϊκή αντίδραση

Σε αυτό απαντούσε ο Μοσκοβισί στην Corriere della Sera όταν είπε ότι ο τρόπος λήψης αποφάσεων σχετικά με το πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής της Ελλάδας ήταν «σκάνδαλο για τις δημοκρατικές διαδικασίες». Και το έκανε για τη Γαλλία και όχι την Ελλάδα.

Αλλά αυτό που έχει σημασία είναι η απάντηση της Κομισιόν στο ΔΝΤ: «οι ελληνικές τράπεζες είναι επαρκώς κεφαλαιοποιημένες και τώρα προτεραιότητα πρέπει να δοθεί στη μείωση του όγκου των μη εξυπηρετούμενων δανείων, κάτι το οποίο, περιγράφεται εκτενώς στο μνημόνιο οικονομικής πολιτικής και τη συμφωνία του περασμένου Ιουνίου με τις ελληνικές αρχές». Είναι αυτό που μεταφράστηκε απλοελληνικά: πάρτε τους τα σπίτια και τις επιχειρήσεις.

Αυτό είναι το Ματζικέρτ της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ και όχι τόσο η συνθηκολόγηση του 2015. Διότι μετά το PSI, τα capital controls, ακολούθησε η τραγική ιδιωτικοποίηση των τραπεζών κατά την τρίτη ανακεφαλαιοποίηση, με την οποία ο Γιάννης Δραγασάκης παρέδωσε τράπεζες με ενεργητικό 340 δισ. ευρώ έναντι συμβολικού τιμήματος 5 δισ. ευρώ σε ξένα funds!

Στο ενεργητικό αυτό δεν είναι μόνο τα σπίτια των ανθρώπων, ή το όποιο παραγωγικό δυναμικό έχει απομείνει στη χώρα. Είναι και η αγροτική γη. Είναι σαφές ότι ετοιμάζεται το τελικό πάρτι αφαίμαξης της χώρας που ενδεχομένως να οδηγήσει σε κοινωνική έκρηξη και σε μία δραματική έξοδο από το ευρώ (Σ.Σ: εδώ έρχεται το ευρω-ΔΝΤ). Άλλωστε, και το 2016 ο Σόιμπλε ήθελε την Ελλάδα εκτός Ευρωζώνης, όπως προ ημερών αποδείχθηκε περίτρανα.

Η τελευταία ευκαιρία

Σ’ όλα αυτά ίσως να υπάρχει και μια ευκαιρία, για την ακρίβεια η τελευταία. Η τέταρτη ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών να γίνει αποκλειστικά από το κράτος ως μία προσωρινή (3ετή-5ετή) soft εθνικοποίηση. Έτσι να αναλάβει ένας κρατικός φορέας τα στεγαστικά, τα αγροτικά και τα καταναλωτικά δάνεια και ίσως και ορισμένα χρέη στρατηγικής σημασίας ιδιωτικών επιχειρήσεων με κοινωνικούς και αναπτυξιακούς όρους.

Απαλλαγμένες από αυτό το βάρος, οι τράπεζες θα μπορέσουν να εστιασθούν στη διευθέτηση των επιχειρηματικών δανείων, στην πλήρη αναδιάρθρωσή τους και στην επιστροφή τους στις αγορές. Η συγχώνευση Εθνικής-Πειραιώς με διατήρηση της πλειοψηφίας από το κράτος και τα ασφαλιστικά ταμεία (που δεν έχουν ανακεφαλαιοποιηθεί) μπορεί να είναι μια λύση μακράς πνοής. Μπορεί να κατοχυρωθεί και συνταγματικά.

Η κοινωνική και ψυχολογική επίπτωση από μια τέτοια τροπή των εξελίξεων θα ήταν εξαιρετικά θετική. Θα άλλαζε άρδην το κλίμα στον κοινωνικό παράγοντα και θα δημιουργούσε το θεμέλιο για την αναπτυξιακή στροφή. Την αντίθετη περίπτωση κανείς δεν θέλει να την σκέφτεται. Ξέρουμε όλοι ότι όσα φέρνει η στιγμή δεν τα φέρνει ο χρόνος όλος…