SVB: To παρασκήνιο μιας μη αναπόφευκτης κατάρρευσης

Στην 14η ταινία του James Bond (Κινούμενος Στόχος / A View to a Kill), ο παρανοϊκός Μαξ Ζόριν, τον οποίο υποδυόταν ο εξαιρετικός Christopher Walken, στήνει ολόκληρη επιχείρηση ενεργοποιήσεως του ρήγματος του Αγίου Ανδρέα, ώστε να βουλιάξει η Silicon Valley και να καταστραφεί η παγκόσμιος –τότε, το 1985– βιομηχανία ημιαγωγών! Που να ήξερε ο ευφάνταστος σεναριογράφος πόσο πιο εύκολος θα ήταν ο στόχος του Μαξ Ζόριν αν είχε εξασφαλίσει την συνεργασία της Goldman Sachs, αλλά και των στελεχών της SVB (Silicon Valley Bank)!

Η ανάλαφρη εισαγωγή δεν είναι τυχαία. Απηχεί την απίστευτη ελαφρότητα των στελεχών της τραπέζης, αλλά και της Goldman Sachs, η οποία ενεργούσε ως σύμβουλος της SVB. Όμως, ας πάρουμε την ιστορία από την αρχή. Η SVB είναι μια εμπορική, όχι επενδυτική τράπεζα, αλλά με ειδικά χαρακτηριστικά. Την καταθετική της βάση αποτελούν κυρίως νεοφυείς εταιρείες (start-ups) του οικοσυστήματος της Silicon Valley, οι διευθυντές και τα στελέχη των εταιρειών αυτών καθώς και εταιρείες κεφαλαιακών συμμετοχών (venture capitals), οι οποίες χρηματοδοτούν το κεφάλαιο των επιχειρήσεων αυτών.

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι περισσότεροι εξ αυτών είχαν πολύ υψηλότερες καταθέσεις από το ποσόν των 250.000 δολαρίων, ανά καταθέτη, που καλύπτει το Federal Deposit Insurance Corp (FDIC), ανάλογο του δικού μας Ταμείου Εγγυήσεως Καταθέσεων & Επενδύσεων. Η SVB είχε τοποθετήσει σημαντικό μέρος του ενεργητικού της σε ομόλογα (κυρίως Us Treasury Bonds), η μεσοσταθμική απόδοση των οποίων ήταν περί 1,9%.

Τα ομόλογα αυτά δεν είχαν εγγραφεί στις οικονομικές της καταστάσεις ως διακρατούμενα έως την λήξη τους (hold to maturity). Στην περίπτωση αυτή, η αξία τους δεν θα ήταν υποκείμενη στις αυξήσεις επιτοκίων. Όμως, αφού επρόκειτο για αξιόγραφα, τα οποία μπορούσαν –ανά πάσα στιγμή– να ρευστοποιηθούν για να καλύψουν την ρευστότητα της τραπέζης, η αποτίμησή τους μειώνονταν σε κάθε αύξηση των επιτοκίων.

H αύξηση των επιτοκίων 

Η αύξηση των επιτοκίων, όμως, δεν πίεσε μόνον τις αποτιμήσεις των ομολόγων. Οδήγησε και σε αύξηση των δαπανών των εταιρειών τεχνολογίας –βασικών καταθετών της SVB– με αποτέλεσμα να αρχίσουν να τραβούν κεφάλαια από τις καταθέσεις τους. Συνεπώς, η τράπεζα έπρεπε αφ’ ενός να ρευστοποιήσει τα ομόλογά της, προκειμένου να καλύψει τις αναλήψεις καταθέσεων, αφ’ ετέρου να αποκαταστήσει την κεφαλαιακή τηw επάρκεια, η οποία επλήγη από τις ζημίες που δημιουργούσε η πώληση των ομολόγων.

Όντως, με την βοήθεια της Goldman Sachs, η SVB είχε καταλήξει σε συμφωνία με θεσμικό επενδυτή, δηλαδή κάποιο fund –πιθανόν κάποιο εκ των μεγάλων καταθετών της– να καλύψει την αύξηση κεφαλαίου. Επίσης, είχε προγραμματίσει την ταυτόχρονη έκδοση ομολόγου μετατρέψιμου σε μετοχές, με σκοπό να το αγοράσουν οι καταθέτες της. Ένα τέτοιο δάνειο εξισούται με κεφάλαιο. Άρα, με τις δύο αυτές κινήσεις η SVB θα αποκαθιστούσε τα ίδια κεφάλαιά της και δεν θα υπήρχε πρόβλημα.

Το μοιραίο λάθος

Το μοιραίο λάθος της SVB, αλλά κυρίως του συμβούλου της, της Goldman Sachs, ήταν ότι δεν δημοσιοποίησαν την συμφωνία αυξήσεως κεφαλαίου αμέσως μόλις επετεύχθη, αλλά το ανέβαλλαν για την επομένη. Οποιοσδήποτε ειδικός διαχειρίσεως κρίσεων θα μπορούσε να επισημάνει το μοιραίο λάθος: Ο χρόνος που μεσολάβησε, λίγες μόνον ώρες, ήταν αρκετός για να διαδοθούν φήμες περί καταρρεύσεως της τραπέζης, να λειτουργήσουν ως αυτοεπαληθευόμενη προφητεία και να συμβεί το bank-run! Τα υπόλοιπα είναι γνωστά…

Πρόκειται για την πρώτη χρεωκοπία τραπέζης που προκλήθηκε από την αύξηση των επιτοκίων. Είναι νωρίς να προβλέψουμε αν η κρίση θα γενικευθεί. Πιστεύω πως θα υπάρξουν και άλλες παρόμοιες περιπτώσεις, αλλά –όπως δείχνει και το παρασκήνιο της SVB– ο χειρισμός κάθε περιπτώσεως είναι πολύ σημαντικός. Ακόμη σημαντικότερο είναι ότι πλέον το σύστημα είναι σε επιφυλακή και είναι μάλλον αναμενόμενο να δούμε δήλωση του προέδρου της FED ανάλογη του «whatever it takes» του Μάριο Ντράγκι το 2012!