Απέτυχε σε 30 χώρες, αλλά ο Μητσοτάκης το επιβάλει στην Ελλάδα

“Το δις εξαμαρτείν ουκ ανδρός σοφού” ( Το να κάνει κανείς το ίδιο λάθος δύο φορές, δεν είναι γνώρισμα σοφού άνδρα)

Η επίσημη πρωθυπουργική ανακοίνωση της 22η Ιανουαρίου για μετατροπή της επικουρικής κοινωνικής ασφάλισης από το διανεμητικό σύστημα της αλληλεγγύης των γενεών και της συλλογικής αντιμετώπισης του κινδύνου του γήρατος σε κεφαλαιοποιητικό σύστημα των ατομικών λογαριασμών, συνοδεύεται, μεταξύ των άλλων, από κυβερνητικούς παράγοντες από την ακριβή επανάληψη των λανθασμένων, όπως προκύπτει εκ του αποτελέσματος, επιχειρημάτων που διατυπώθηκαν από το 1981 μέχρι το 2017 από τις 30 χώρες, σε διεθνές και ευρωπαϊκό επίπεδο, που επέλεξαν να κεφαλαιοποιήσουν και να ιδιωτικοποιήσουν την δημόσια υποχρεωτική κοινωνική ασφάλιση.

Στην κατεύθυνση αυτή, τα λανθασμένα επιχειρήματα, όπως αποδεικνύεται εκ του αποτελέσματος, συνοδεύτηκαν από υπεραισιόδοξες υποθέσεις εργασίας για την μελλοντική πορεία της οικονομίας της κάθε χώρας που επέλεξε την κεφαλαιοποίηση της κοινωνικής ασφάλισης, προκειμένου να τεκμηριωθούν τα επιχειρήματα της αύξησης του ποσού της αύξησης των συντάξεων και της χρηματοδότησης του κόστους μετάβασης.

Η παρατήρηση αυτή αναδεικνύεται από την σχετική διεθνή και ευρωπαϊκή βιβλιογραφία, στην οποία αναφέρεται ότι κατά την διάρκεια των τελευταίων τεσσάρων δεκαετιών από την Χιλή (1981) μέχρι την Τσεχία (2013) και την Αρμενία (2014) που επέλεξαν τη συνολική ή την μερική κεφαλαιοποίηση της κοινωνικής ασφάλισης, υποστήριζαν, αυτά που επαναλαμβάνουν σήμερα στην Ελλάδα. Έλεγαν, δηλαδή, ότι η επιλογή της κεφαλαιοποίησης θα αυξήσει το επίπεδο της χορηγούμενης σύνταξης, την εθνική αποταμίευση, την παραγωγικότητα της εργασίας και την ανάπτυξη. Έτσι πίστευαν ότι θα έπειθαν τους ασφαλισμένους να επιλέξουν το κεφαλαιοποιητικό σύστημα έναντι του υπάρχοντος διανεμητικού συστήματος.

Πιο συγκεκριμένα, σήμερα στην Ελλάδα η ακριβής επανάληψη των επιχειρημάτων των 30 εντασσόμενων διανεμητικών συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης, διατυπώνεται με τον ισχυρισμό ότι «μεγάλο μέρος των εισφορών των ασφαλισμένων θα επενδυθεί στην ελληνική οικονομία, με αποτέλεσμα τους ταχύτερους ρυθμούς οικονομικής μεγέθυνσης, περισσότερων θέσεων εργασίας, υψηλότερη παραγωγικότητα, υψηλότερους μισθούς και υψηλότερα έσοδα για τον Κρατικό Προϋπολογισμό».

Όμως, σύμφωνα με σχετικές μελέτες που έχουν εκπονηθεί σε διεθνές και ευρωπαϊκό επίπεδο από το 2000 μέχρι το 2020, δεν έχει αποδειχθεί και υποστηριχθεί τεχνικά και επιστημονικά ότι η μετάβαση από το διανεμητικό σύστημα αλληλεγγύης των γενεών σε κεφαλαιοποιητικό σύστημα των ατομικών λογαριασμών, προκαλεί αύξηση της εθνικής αποταμίευσης και της παραγωγικότητας της εργασίας.

30 χώρες απέτυχαν

Επιπλέον όμως της τεχνικής και επιστημονικής ανάλυσης, η κοινωνικο-ασφαλιστική, δημοσιονομική και οικονομική πραγματικότητα των 30 χωρών σε διεθνές και σε ευρωπαϊκό επίπεδο που επέλεξαν την κεφαλαιοποίηση (μερική ή συνολική) της κοινωνικής ασφάλισης, απέδειξαν στην πράξη την αποτυχία της επιλογής τους, με αποτέλεσμα να επιστρέψουν με υψηλό κόστος στο διανεμητικό σύστημα κοινωνικής ασφάλισης. Με άλλα λόγια, το δίδαγμα από την διεθνή και ευρωπαϊκή αυτή εμπειρία είναι ότι η επανάληψη της αντίστοιχης επιλογής στην χώρα μας (το δις εξαμαρτείν ουκ ανδρός σοφού – Μένανδρος) θα στεφθεί, όπως σε όλες τις χώρες, με αποτυχία και η επιστροφή στο δημόσιο διανεμητικό σύστημα της επικουρικής κεφαλαιοποιητικής ασφάλισης θα συντελεσθεί με αντίστοιχο δημοσιονομικό και κοινωνικο-ασφαλιστικό κόστος.

Από την άποψη αυτή, αξίζει να σημειωθεί ότι οι βασικοί παράμετροι (Ortiz, Valverde, Urban, Wodsak, Yu, WP No 63, ILO 2018) που έχουν οδηγήσει όλες τις χώρες στην αποτυχία και την επιστροφή της κεφαλαιοποιητικής ασφάλισης στο δημόσιο διανεμητικό σύστημα κοινωνικής ασφάλισης, είναι ακριβώς αντίθετες, όπως προκύπτει εκ του αποτελέσματος, από τις υποσχέσεις και τα επιχειρήματα των κυβερνητικών παραγόντων των χωρών, όπως συμβαίνει σήμερα στην Ελλάδα, που αποφάσισαν την κεφαλαιοποίηση της κοινωνικής τους ασφάλισης.

Πιο συγκεκριμένα, η κεφαλαιοποίηση των διανεμητικών συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης προκάλεσε: α) χαμηλούς συντελεστές αναπλήρωσης, β) μεγάλη μείωση του μέσου επιπέδου των κεφαλαιοποιητικών συντάξεων, γ) ανισότητες μεταξύ του συνταξιοδοτικού εισοδήματος των φύλων, δ) υψηλό κόστος μετάβασης (62 δις ευρώ για την περίπτωση της Ελλάδας) και σημαντικού επιπέδου δημοσιονομικές πιέσεις, ε) υψηλά κόστη διαχείρισης, στ) μεγάλη συγκέντρωση της ιδιωτικής ασφαλιστικής αγοράς, ζ) περιορισμένη επίδραση στις κεφαλαιαγορές και χρηματαγορές και η) μεταφορά του δημογραφικού και του χρηματοοικονομικού κινδύνου στους ασφαλισμένους και τους συνταξιούχους.

Όμως, είναι ενδιαφέρον να σημειωθεί ότι οι αρνητικοί αυτοί παράμετροι που προκάλεσε η κεφαλαιοποίηση της διανεμητικής κοινωνικής ασφάλισης, ουσιαστικά θεωρήθηκαν και αποτέλεσαν τους κινδύνους, την ευθύνη των οποίων επιφορτίσθηκαν οι χώρες, οι ασφαλισμένοι και οι συνταξιούχοι του κεφαλαιοποιητικού συστήματος, δεδομένου ότι υπέστησαν το δημοσιονομικό κόστος και την μείωση του συνταξιοδοτικού τους εισοδήματος αντίστοιχα.

Τι βλέπει η Κομισιόν και όχι το Μαξίμου

Από την άποψη αυτή αξίζει να σημειωθεί ότι η Κομισιόν στην πρόσφατη (24 Φεβρουαρίου 2021) Έκθεση της ένατης αξιολόγησης της ελληνικής οικονομίας συστήνει, μεταξύ των άλλων, στην χώρα μας, την υλοποίηση μίας συνετής μεσοπρόθεσμης δημοσιονομικής πολιτικής, λαμβάνοντας υπόψη την βιωσιμότητα του χρέους και την ενίσχυση των επενδύσεων.

Κι΄αυτό γιατί παρά την πρόβλεψη για αύξηση 3,5% του ΑΕΠ το 2021 στην Ελλάδα, η Κομισιόν δεν παραβλέπει σημαντικούς δημοσιονομικούς κινδύνους που σχετίζονται τόσο με την εξέλιξη της υγειονομικής κρίσης, όσο και με την παράταση της ενίσχυσης μέτρων στήριξης(11,6 δισ. ευρώ το 2021 από 7,5 δισ. ευρώ που είχαν προϋπολογιστεί) που θα συμβάλλουν στην περαιτέρω αύξηση του ελλείμματος και του δημοσίου χρέους. Αυτό σημαίνει ότι προσεγγίζοντας το δημόσιο χρέος το 2020 το επίπεδο του 208% του ΑΕΠ, σημείωσε, σύμφωνα με το Διεθνές Χρηματοπιστωτικό Ινστιτούτο, την τρίτη μεγαλύτερη αύξηση διεθνώς στο συνολικό χρέος προς ΑΕΠ.

Έτσι, ακόμη και στην αισιόδοξη προοπτική παράτασης της δημοσιονομικής χαλάρωσης και το 2022 στην Ελλάδα, η υλοποίηση της εξαγγελίας κεφαλαιοποίησης της επικουρικής κοινωνικής ασφάλισης και, μεταξύ των άλλων, το υψηλό κόστος(62 δισ. ευρώ) μετάβασης, θα απειλήσει σοβαρά την βιωσιμότητα του χρέους, με ό,τι αυτό αρνητικά συνεπάγεται για την επιστροφή πολιτικών δημοσιονομικής πειθαρχίας και την πορεία της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας.