Τα απόκρυφα της στρατηγικής Τσίπρα για πριν και μετά την έξοδο

Τις τελευταίες ημέρες, όπως προκύπτει από δηλώσεις στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ, η κυβέρνηση Τσίπρα έχει υιοθετήσει με τους δανειστές την διαπραγματευτική τακτική για πλήρη εφαρμογή των συμφωνηθέντων. Δηλαδή, δεν θέτει και ούτε πρόκειται να θέσει ζήτημα μη εφαρμογής της μείωσης των συντάξεων και του αφορολόγητου. Η εμμονή στο γράμμα, παρά στη δυνατότητα ανάπτυξης ισχυρών επιχειρημάτων, είναι τακτική επιλογή. Προκύπτει τόσο από την τραυματική εμπειρία του α΄ εξαμήνου του 2015 που οδήγησε στην συνθηκολόγηση, όσο και από την πρόθεση για επίτευξη του στόχου της καθαρής εξόδου χωρίς πισωγυρίσματα.

Ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας γνωρίζει πολύ καλά ότι η εφαρμογή αυτών των δύο μέτρων ισοδυναμεί με πολιτική αυτοκτονία, διότι τα κοινωνικά στρώματα που τον στήριξαν δεν θα αντέξουν τόσο δραστική λιτότητα μετά από όσα έχουν υποστεί. Εδώ συμβαίνουν δύο κρίσιμες εξελίξεις που καταγράφουν και την ριζική αλλαγή νοοτροπίας στην Ελλάδα:

Πρώτον, ο Αλέξης Τσίπρας υιοθετεί την στρατηγική της συνέπειας στην οικονομική πολιτική. Στην Ελλάδα της μεταπολίτευσης ουσιαστικά δεν εφαρμόστηκαν οικονομικές πολιτικές, με την έννοια της συνέπειας και της συνέχειας, πλην ελαχίστων περιπτώσεων που επιβεβαιώνουν τον κανόνα. Εξαίρεση αποτέλεσε η οκταετία Σημίτη, όπου εφαρμόστηκαν οικονομικές πολιτικές που είχαν κοινή κατεύθυνση τη σύγκλιση των μεγεθών, ώστε να επιτευχθεί η ένταξη στην Ευρωζώνη.

Οι πολιτικές ήταν αποσπασματικές, συγκυριακές και χωρίς κατεύθυνση, όπως καταδεικνύει η πληθώρα των φορολογικών μεταρρυθμίσεων και η κατάληξη της χώρας στη χρεοκοπία, την ώρα που υποτίθεται ότι είχε αέρα στα πανιά της. Η μόνη οικονομική πολιτική που εφαρμόστηκε με συνέπεια ήταν ο κάθε υπουργός Οικονομικών να προεξοφλεί και να φορτώνει κατά το πρώτο τρίμηνο ανάληψης των καθηκόντων του τα ελλείμματα της δικής του διαχείρισης, στον προηγούμενο υπουργό. Ακόμη κι αν ο προηγούμενος υπουργός ήταν του ιδίου κόμματος, έτσι ώστε στο τέλος της χρονιάς να έβγαινε «νικητής» με λογιστικές εγγραφές.

Αποκορύφωμα η περιβόητη «δημοσιονομική απογραφή» Αλογοσκούφη, που φόρτωσε για να είναι εντυπωσιακή και τις αμυντικές δαπάνες στο έλλειμμα. Αυτή ήταν η Ελλάδα! Οι Τσίπρας-Τσακαλώτος δεν το κάνουν αυτό, κάνουν το αντίθετο. «Δεν βγαίνουμε απλά από τα προγράμματα επιτήρησης, αλλά δημιουργούμε τις προϋποθέσεις έτσι ώστε να μην επιστρέψουμε σε αυτά» διαβεβαίωσε ο πρωθυπουργός στις πρόσφατες κοινές δηλώσεις του με τον πρόεδρο της Κομισόν Ζαν Κλοντ Γιούνκερ.

Η τελευταία παρτίδα του παιγνίου

Δεύτερον, θα έλεγε κανείς πως αυτή η επίσκεψη Γιούνκερ, του “πραγματικού φίλου” της Ελλάδας, έγινε για να επιβεβαιωθεί σε πολιτικό επίπεδο ο τρόπος εξόδου. Κι όταν ο πρωθυπουργός είπε πως η υπεραπόδοση της ελληνικής οικονομίας είναι το διαβατήριο εξόδου, αλλά και διασφάλισης των στόχων της περιόδου 2018-2019, ξεκαθάρισε μπροστά στον Γιούνκερ ότι ίσως είναι σκόπιμο να αφαιρεθούν κάποια μέτρα ούτως ώστε να βοηθηθεί η ανάπτυξη.

Είναι προφανές ότι ο Γιούνκερ συμφωνεί για δεκάδες λόγους. Το ίδιο άλλωστε και ο Ντράγκι, ο οποίος θέλει να κλείσει το μέτωπο Ελλάδα, ώστε να περιορίσει την δυνατότητα ενός ατυχήματος που θα τίναζε της Ιταλία στον αέρα και μαζί με αυτή ολόκληρη την Ευρωζώνη. Οι πραγματιστές στην Ευρώπη το ξέρουν καλά αυτό, με εξαίρεση τους ιδεοληπτικούς του Βερολίνου.

Ο Τσίπρας γνωρίζει ότι η τελευταία παρτίδα του πολιτικού παιγνίου θα παιχτεί το 2019. Στην πολιτική, όπως ο ίδιος έχει ομολογήσει, αν χρειαστεί πας και με τον διάβολο, εάν είναι ο σίγουρος τρόπος να πετύχεις τον στόχο σου. Και ο Τσίπρας είναι στοχοπροσηλωμένος. Θα κάνει την καθαρή έξοδο και τον Σεπτέμβριο στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης θα εξαγγείλει μια σειρά μεταρρυθμίσεων που θα ενθουσιάσουν τις αγορές.

Έπονται οι διορθωτικές κινήσεις

Αφού διασφαλίσει την στήριξη των αγορών θα προχωρήσει σε διορθωτικές κινήσεις την άνοιξη του 2019, που θα εγγυώνται την επιβίωση στα μεσαία στρώματα και τους συνταξιούχους τόσο μέσω της νέας φορολογικής μεταρρύθμισης, όσο και άλλων πολιτικών. Εκεί λοιπόν, μετά τη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης, θα συνδυάσει το μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα με την συνταγματική αναθεώρηση.

Τώρα, εάν σε αυτή την πορεία προτείνει τον Γιώργο Παπανδρέου για Επίτροπο και κάνει ανοίγματα προς το κέντρο, καλά θα κάνει, εάν αυτό εξυπηρετεί την διεύρυνση προς το κέντρο και τη συμπαράταξη των αγορών. Υπάρχουν πολλά πρόσωπα στο χώρο που θα προσελκυστούν από μια τέτοια σημειολογική σύμπραξη, έστω κι αν όλοι ξέρουν τα λάθη και το ρόλο του Γιώργου Παπανδρέου, όπως και τις αδυναμίες και τις γκάφες του ΣΥΡΙΖΑ.

Δεν είναι πάντως τυχαίο που το Ποτάμι έμεινε με το όπλο παρά πόδας. Η Γεννηματά ή θα ρυμουλκηθεί στο προοδευτικό μέτωπο, ή θα μείνει με τον Ευάγγελο Βενιζέλο έρμαιο της Δεξιάς. Είναι πιθανό και η παρένθεση Λεβέντη να κλείσει υπό την πίεση της νέας δυναμικής που θα αναπτυχθεί. Ο Τσίπρας είναι υπομονετικός, μελετάει πολύ τις κινήσεις του και έχει πάντα εναλλακτικές.