Τα κόκκινα δάνεια, οι θεσμοί και η κλεπτοκρατία

Ένα εκ των μεγαλύτερων προβλημάτων που δημιούργησε το στρεβλό πολιτικό και οικονομικό σύστημα της χώρας κατά την περίοδο της Μεταπολίτευσης είναι τα κόκκινα δάνεια. Από την “άνοιξη” της πιστωτικής ευφορίας μετά την είσοδο της χώρας στο ευρώ, με πρωταγωνιστές το αρπακτικό-τοκογλυφικό τραπεζικό σύστημα, σε συνδυασμό με την έλλειψη επενδυτικής παιδείας του ελληνικού λαού, που οδήγησε σε μεγάλη υπερχρέωσή του, εισήλθαμε στον “βαρύ χειμώνα”, μετά την ουσιαστική πτώχευση της χώρας το 2010.

Προηγουμένως, είχε μειωθεί βιαίως η αγοραστική δύναμη της πλειοψηφίας των Ελλήνων, με την εξτρεμιστική οικονομική πολιτική της εσωτερικής υποτίμησης, που επιλέχθηκε από τους μνημονιακούς κηδεμόνες και υλοποιήθηκε από το ανεπαρκές και ιδιοτελές ελληνικό προσωπικό εξουσίας. Και αυτό γιατί αντίστοιχες καταστάσεις αντιμετώπισαν και άλλες χώρες, από τις ΗΠΑ έως την Ισλανδία και τον ευρωπαϊκό Νότο, εκείνη την περίοδο της μεγάλης καπιταλιστικής κρίσης των τοξικών ομολόγων του 2008.

Καμία όμως από αυτές δεν επέτρεψε το πρόβλημα των κόκκινων δανείων να μετατραπεί σε οικονομική και κοινωνική “γάγγραινα”, που 12 χρόνια μετά την είσοδο της Ελλάδος στον μνημονιακό “ζουρλομανδύα” αποτελεί ένα εν εξελίξει ενεργό οικονομικό και κοινωνικό έγκλημα. Οι ΗΠΑ το 2008, με αστραπιαίες διαδικασίες κρατικοποίησαν μία από τις μεγαλύτερες παγκόσμιες τράπεζες, τη Citibank και, αφού την εκκαθάρισαν από τα τοξικά ομόλογα και δάνειά της, στη συνέχεια, ως γνήσια καπιταλιστική χώρα, την παρέδωσαν στους ιδιώτες, με σημαντικό όφελος, όμως, για την οικονομία και το τραπεζικό σύστημα τους.

Από την άλλη, η Ισλανδία, η οποία πτώχευσε το 2010, εφάρμοσε την ορθολογική, κοινωνική και δίκαιη λύση με σπουδαία αποτελέσματα, αυτή του κουρέματος όλων των ληφθέντων έως τότε δανείων από τους πολίτες (κόκκινων και πράσινων), σε ποσοστό 30% έως 70%, με βάση την πτώση των τιμών των ακινήτων και της οικονομίας γενικότερα, σε συνδυασμό με την ατομική αγοραστική δύναμη των δανειοληπτών. Αυτό είχε ως συνέπεια την παροχή οξυγόνου στην κοινωνία, αλλά και στην οικονομία, η οποία κατάφερε να βγει από τη κρίση και την χρεοκοπία.

Τέλος, η Κύπρος νομοθέτησε την λεγόμενη «ρήτρα προτεραιότητας» του δανειολήπτη έναντι των funds στα οποία οι τράπεζες σκόπευαν να πωλήσουν τα δάνεια, παρέχοντας, έτσι, τη δυνατότητα σε κάθε δανειολήπτη, προσφέροντας αυτός ένα ευρώ παραπάνω από την τιμή με την οποία θα μεταβιβάζονταν στα funds, να αναλάβει ο ίδιος την αποπληρωμή του δανείου.

Στη σέντρα οι μικροϊδιοκτήτες

Τίποτα από αυτά δεν έγινε στη χώρα μας. Αντίθετα, διαπράχθηκαν διαρκή οικονομικά εγκλήματα, αφενός, με τις ανακεφαλαιοποιήσεις των τραπεζών με χρήματα των φορολογούμενων, που συσσωρεύθηκαν ως δημόσιο χρέος, χωρίς κανένα, μάλιστα, αποτέλεσμα, αφού τα χρήματα αυτά έχουν “κάνει φτερά”, οι δε τράπεζες συνεχίζουν να παραμένουν έως σήμερα οικονομικά “παράσιτα” και, αφετέρου, με την συντελεσθείσα μαζική πώληση των κόκκινων δανείων “αντί πινακίου φακής”, σε ξένα και ντόπια funds και τους μαζικούς ηλεκτρονικούς πλειστηριασμούς ακόμα και της πρώτης κατοικίας.

Το φαινόμενο αυτό είναι απλώς ένα οικονομικό ζήτημα, αλλά αγγίζει έναν από τους πιο βασικούς πυλώνες της ελληνικής κοινωνίας, που είναι η ιδιοκατοίκηση, η οποία ανήρχετο σε ποσοστό 70% περίπου, όταν στις χώρες της Δυτικής Ευρώπης, το αντίστοιχο ποσοστό είναι στο 25%. Εκτός της οικονομικής διαστάσεως υπάρχουν και άλλες σοβαρές παράμετροι, που αφορούν την εσωτερική συνοχή και την συγκρότηση της ελληνικής κοινωνίας και του δημοκρατικού πολιτεύματος στη χώρα.

Η Ελλάδα, από τη συγκρότησή της ως νεότερο Κράτος, μετά την Επανάσταση του 1821, λόγω ιδιαιτεροτήτων συγκροτήθηκε σε μεγάλο βαθμό με βάση την μικροϊδιοκτητική μορφή παραγωγής, αποτελώντας αυτή βασική κοινωνική δομή στην οποία θεμελιώθηκε η παραγωγή του πρωτογενούς τομέα, η βιοτεχνία και το εμπόριο, το ελεύθερο επάγγελμα και η αυτοαπασχόληση.

Ο χαρακτήρας αυτός, προσδιορίστηκε από τον μεγάλο ιστορικό Νίκο Σβορώνο, ο οποίος εύστοχα αναφέρει, ότι μια από τις κεντρικές κατευθυντήριες γραμμές της εξέλιξης του Νέου Ελληνισμού, είναι η απουσία των καθαρών γραμμών στην διάρθρωση των κοινωνικών και πολιτικών δομών. Βασικός πυρήνας αυτής της ρευστότητας των κοινωνικών και πολιτικών δομών είναι αναμφισβήτητα η διάσπαρτη, μικροϊδιοκτησία, η οποία έχει μεν κάποιες αρνητικές συνέπειες σε ό,τι αφορά την ορθολογική ανάπτυξη, πλην όμως, αποτελεί βάση της δημοκρατικής και κοινωνικής συνείδησης και της αυτονομίας των πολιτών απέναντι σε κάθε μορφή εξουσίας.

Η βίαιη διάλυση αυτών των κοινωνικών χαρακτηριστικών υπήρξε βασική πρόνοια, των δανειστών μέσω των μνημονιακών προγραμμάτων, τα οποία έχουν μετατρέψει την ελληνική οικονομία σε τυμπανιαίο “πτώμα”. Στόχος, δε, των μαζικών πλειστηριασμών είναι η σάρωση της μικροϊδιοκτησίας, διογκώνοντας έτσι την προλεταριοποίηση των διευρυμένων μικροαστικών στρωμάτων, με τελικό στόχο την πλήρη κυριαρχία του διεθνούς πολυεθνικού χρηματιστικού κεφαλαίου. Ήδη, με την τελευταία ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, υπήρξε ο πλήρης αφελληνισμός του εγχώριου τραπεζικού συστήματος.

Και παρέμβαση υπέρ των funds

Και ενώ πραγματοποιήθηκαν τα παραπάνω οικονομικά εγκλήματα στο ζήτημα των κόκκινων δανείων, όχι μόνο δεν υπάρχει η οποιαδήποτε συναίσθηση και συνείδηση των τεράστιων αυτών ευθυνών απέναντι στην ελληνική κοινωνία, η κοινωνική ισορροπία της οποίας είναι κρίσιμος παράγοντας απέναντι τους εθνικούς κινδύνους, που προέρχονται από τους νεο-οθωμανικούς τραμπουκισμούς, αλλά αντίθετα με θρασύτητα και χωρίς κανέναν ηθικό, νομικό και πολιτικό έλεγχο επιχειρούνται σήμερα νέες πρωτοφανείς αντιδημοκρατικές και αντισυνταγματικές ενέργειες σε βάρος των χιλιάδων ανυπεράσπιστων δανειοληπτών.

Πρόκειται για την αναγγελθείσα τροπολογία του Υπουργείου Οικονομικών, προκειμένου να νομιμοποιήσει αντισυνταγματικά αναδρομικά τους διαχειριστές των funds (Intrum, doValue κλπ) μετά την έκδοση της υπ’ αρ. 822/2022 απόφασης του Αρείου Πάγου (Α2 Τμήμα), που έκρινε ορθώς ότι οι εταιρείες αυτές δεν έχουν την ενεργητική νομιμοποίηση να επισπεύδουν πλειστηριασμούς και γενικά να πράττουν πράξεις αναγκαστικής εκτέλεσης για λογαριασμό των ξένων funds, στα οποία οι ελληνικές τράπεζες έχουν πουλήσει τα δάνεια των Ελλήνων πολιτών σε εξευτελιστικές τιμές.

Το θέμα αυτό προέκυψε διότι το μεγαλύτερο μέρος των τιτλοποιήσεων και της πώλησης των δανείων έγιναν με το νόμο 3156/2003 και όχι με το νόμο 4354/2015 που αφορούσε αμιγώς τα κόκκινα δάνεια και έδινε δυνατότητα εκπροσώπησης των εταιρειών διαχείρισης σε ενέργειες αναγκαστικής εκτέλεσης. Ο λόγος που ακολούθησαν οι τράπεζες το παλιό νομικό πλαίσιο ήταν για να αποφύγουν τη στοιχειώδη υποχρέωση που προέβλεπε ο νόμος 4354/2015, να στείλουν δηλαδή εξώδικη πρόσκληση στο δανειολήπτη πριν την πώληση του δανείου του στο ξένο fund, απλώς για να διακανονίσει την οφειλή του (και όχι να αγοράσει ο ίδιος το δάνειο σε αντίστοιχη τιμή), που συμφώνησε να πωληθεί σε fund.

Ακόμα και αυτήν την ελάχιστη προϋπόθεση οι ελληνικές τράπεζες και το συνολικά διαπλεκόμενο σύστημα funds–εταιρειών διαχείρισης αποφάσισαν να μην το τηρήσουν και για αυτό κατέφυγαν στον προηγούμενο νόμο, που δεν είχαν υποχρέωση για εξώδικη πρόσκληση, αλλά ταυτόχρονα δεν έδινε και δικαίωμα διενέργειας δικαστικών πράξεων.

Και τώρα που ο Άρειος Πάγος έκρινε ορθώς ότι δεν υπάρχει δυνατότητα εκπροσώπησης, αφού οι νόμοι είναι σαφείς και δόθηκε μια αχτίδα φωτός για την προστασία των δανειοληπτών από τους μαζικούς πλειστηριασμούς, η μεν κυβέρνηση της ΝΔ έντρομη δήλωσε ότι θα καταθέσει “ντροπολογία” για να σώσει τα κερδοσκοπικά ξένα funds (ούτε καν τις ελληνικές τράπεζες), ο δε Άρειος Πάγος διέπραξε το ατόπημα να υπαναχωρήσει από την ορθή νομολογία, την οποία παρήγαγε, αφού σε νέα αντίστοιχη υπόθεση, οι ίδιοι δικαστές (!) έκριναν ότι είναι νόμιμη η εκπροσώπηση των εταιρειών διαχείρισης!

Πρόκειται πραγματικά για την τελευταία πράξη ενός εθνικού εγκλήματος του ελληνικού πολιτικού συστήματος όσον αφορά τα κόκκινα δάνεια και τους δανειολήπτες, αφού η επιχειρούμενη ανατροπή της απόφασης του Αρείου Πάγου θα αποτελέσει αφενός ευθεία παρέμβαση της εκτελεστικής εξουσίας για να θεραπεύσει παρανομίες, που δεν θεραπεύονται, και αφετέρου θα δώσει το τελικό χτύπημα στους δανειολήπτες, κατεδαφίζοντας πλήρως κάθε έννοια δικαίου με αποτέλεσμα ούτε κατ’ επίφαση να μπορεί να ισχυριστεί κανείς ότι υπάρχει ασφάλεια και κράτος Δικαίου.