Τα μυστήρια των Δελφών και το ελληνικό μπαζούκας

Γράφει ο Μάκης Ανδρονόπουλος  – 

Πολλοί οι  χρησμοί που διατυπώθηκαν στο 3ο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών. Η κόντρα που κυριάρχησε ήταν «προληπτική γραμμή στήριξης με 4^ο μνημόνιο» ή «μαξιλάρι 19 δισ. στα ελληνικά ταμεία»; Κι όλα αυτά υπό το κράτος της έντασης, την οποία προκαλεί η Τουρκία. Χωρίς αμφιβολία, οι πιέσεις ορισμένων εκ των δανειστών άρχισαν να δείχνουν τους κεκαλυμμένους πολιτικούς τους στόχους.

Η δημοσιογράφος Αγγελική Παπαμιλτιάδου παρουσίασε στην ιστοσελίδα euro2day την πιο αποκαλυπτική ερμηνεία των χρησμών που μας ήρθαν από τους Δελφούς. Συνόψισε τις προτάσεις για την επόμενη μέρα του μνημονίου και για το χρέος σε μια «υβριδική λύση με πέντε ρήτρες». Πέρα από το λεγόμενο conditionality (δημοσιονομικοί όροι κ.λπ.) και το irreversibility (δεν αλλάζουν οι στόχοι), την σύνδεση του χρέους με την ανάπτυξη (γαλλικό κλειδί), την οικειοποίηση του προγράμματος (ownership), προστέθηκε και μία καινούργια μετά από πιέσεις της ΕΚΤ: το λεγόμενο «review» (αναθεώρηση) μιας πιστοληπτικής γραμμής «υβριδικού τύπου».

Η τελευταία αυτή ρήτρα (clause) της αναθεώρησης σημαίνει πως αν το πρόγραμμα που θα εφαρμόσει η Αθήνα δεν πάει καλά, θα πρέπει να μπορεί να αναπροσαρμοστεί. Κι αυτό για να μην ξαναπέσει η χώρα στον φαύλο κύκλο, δηλαδή, να μπορούν να επιβληθούν  ποινές (sanctions) και διορθωτικά μέτρα.

Αυτά θα μπορούσαν να είναι λογικά και ανεκτά εάν εκ των προτέρων υπήρχε μια ουσιαστική ελάφρυνση του χρέους. Μια δραστική ελάφρυνση που θα πείθει τις αγορές για την επιστροφή στην κανονικότητα της ελληνικής οικονομίας. Χωρίς προκαταβολική διευθέτηση του χρέους, η χώρα θα παραμείνει στο έρμαιο των καταστάσεων, με αμφίβολη την αντοχή της κοινωνίας και με εκποίηση των πάντων.

Εάν η λύση που θα προτείνουν οι δανειστές για το χρέος είναι  υποκριτική και ατελέσφορη, θα είναι κοροϊδία και θα υπάρξει μεγάλο πολιτικό και οικονομικό πρόβλημα στην Ελλάδα και στην Ευρώπη. Εννοείται πως η ατάκα του πρώην επικεφαλής του EuroWorkingGroup Τόμας Βίζερ πως δεν είχε καταλάβει ότι η μείωση του χρέους έπρεπε να γίνει το 2010, δεν είναι παρηγορητική. Ούτε οι συνεχείς βερμπαλισμοί του ΔΝΤ πως χρειάζεται γενναίο κούρεμα του ελληνικού χρέους. Ούτε η πρόσφατη δήλωση του Γερμανού υπουργού Εξωτερικών Ζίγκμαρ Γκάμπριελ πως ήταν λάθος που επιβλήθηκαν οι απόψεις του Σόιμπλε στην Ευρώπη λύνουν κανένα πρόβλημα.

Βιώσιμο κι όχι διαχειρίσιμο χρέος

Σημασία έχει ότι ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας Κλάους Ρέγκλινγκ, που κρατάει το μισό χρέος της Ελλάδας, μάσησε φύλλα και άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο για μέτρα μελλοντικής ελάφρυνσης. Επισήμανε ότι όλοι συμφωνούν πως το χρέος πρέπει να γίνει διαχειρίσιμο. Στην πραγματικότητα, το ελληνικό χρέος πρέπει να γίνει βιώσιμο κι όχι απλώς διαχειρίσιμο. Με δυο λόγια, ο Βίζερ, όπως συνηθίζουν, πέταξε την μπάλα στην κερκίδα για να στείλει τις αποφάσεις καμιά πενταετία αργότερα.

Δυστυχώς, τα πολλά ανοιχτά μέτωπα δεν επιτρέπουν απότομες κινήσεις. Αυτό δεν σημαίνει ότι η Ελλάδα πρέπει να υποταχθεί στο πνεύμα Σόιμπλε που ως γνωστόν καταστρέφει χώρες και οδηγεί στα άκρα, όπως φάνηκε και στην Ιταλία. Ο Αλέξης Τσίπρας, πάντως, διαθέτει το –κατά Γκρίνσπαν– μπαζούκας για να αμυνθεί. Μπορεί οι δανειστές να κάλυψαν  τις τράπεζές τους από την ελληνική χρεοκοπία. Αυτό δεν σημαίνει πως μια αιφνίδια ελληνική χρεοκοπία δεν θα τινάξει την Ιταλία και τα ομόλογα στο αέρα, ειδικά εάν συνοδευτεί από επίσημες καταγγελίες για εξαπάτηση της Ελλάδας από τους πάτρωνες του Eurogroup.

Δεν είναι τυχαίο που τις προηγούμενες ημέρες στις Βρυξέλλες, ανώτερος αξιωματούχος της Ευρωζώνης δήλωσε ότι η αποστολή στην Αθήνα των επικεφαλής των θεσμών πήγε «αρκετά καλά». Στόχος είναι να ολοκληρωθεί η 4η και τελευταία αξιολόγηση, η οποία περιλαμβάνει 88 προαπαιτούμενα τον Μάιο.

Η έξοδος από το μνημόνιο πρέπει να γίνει αισθητή στα μικρομεσαία στρώματα αμέσως, από το 2019. Αλλιώς τα κόκκινα δάνεια και οι ληξιπρόθεσμες οφειλές θα εκτιναχθούν με απρόβλεπτους ρυθμούς. Αυτό σημαίνει ότι θα χρειασθεί να ακυρωθούν κάποιες περικοπές των συντάξεων, να υπάρξουν αισθητές φοροελαφρύνσεις σε μισθωτούς και συνταξιούχους, οφθαλμοφανή στήριξη του κοινωνικού κράτους, επαναφορά συλλογικών διαπραγματεύσεων  και επιστροφή του κατώτατου μισθού στα 750 ευρώ.

Ο φοβικός κύριος Σημίτης

Άλλωστε, όσο οι αγορές ξέρουν ότι υπάρχει προληπτική γραμμή στήριξης θα δανείζουν με επιτόκιο υψηλής κερδοφορίας, όπως το 3,5%. Στην περίπτωση του «μαξιλαριού ρευστότητας», όπου υπάρχει ρίσκο, θα είναι πιο συγκρατημένες και λογικές. Θα ξέρουν πως αν στηρίξουν με σωστά επιτόκια την Ελλάδα, τα 19 δισ. ευρώ του «μαξιλαριού» σταδιακά θα απελευθερωθούν και θα πάνε στην ανάπτυξη. Αυτό σημαίνει ότι τα ομόλογά τους θα πάρουν αξία. Αυτό λέει η λογική.

Στους Δελφούς, ο πρώην πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης είπε ότι αν βγούμε στις αγορές θα πάψουμε να δανειζόμαστε με 1-2% από τους ευρωπαϊκούς οργανισμούς. Δηλαδή τί θέλει; Να παραμείνουμε εσαεί με κολοβή εθνική κυριαρχία, αποικία χρέους του Βερολίνου; Δεν είπε, πότε και πώς πρέπει να βγούμε στις αγορές. Δεν είπε, πότε θα πάψει να είναι αναγκαία η πιστοληπτική γραμμή στήριξης.

Είπε μόνο ότι αν φτάσουν πάλι τα επιτόκια στο 6% θα καταστραφούμε, ότι η έξοδος του Αυγούστου είναι παραμύθι και ότι θα είμαστε υπό επιτροπεία μέχρι να εξοφλήσουμε το 75% του χρέους. Μίλησε σαν Πόντιος Πιλάτος και επιχείρησε να καταρρακώσει, το οποίο φρόνημα έχει απομείνει στον ελληνικό λαό. Ξέχασε το πανάκριβο swap που έκανε ως πρωθυπουργός, ξέχασε τη λάθος ισοτιμία εισόδου της Ελλάδας στην Ευρωζώνη, ξέχασε ότι δεν προετοίμασε την ελληνική οικονομία, ώστε να αποφευχθεί η έκρηξη των τιμών.

Έκανε λάθος πολιτική (και λάθος Σύνταγμα) την τετραετία 2000-04, παρέδωσε βιαστικά την σκυτάλη στον Κώστα Καραμανλή που προσάραξε την Ελλάδα στα βράχια. Η προληπτική γραμμή θα είναι μια ακόμη ήττα του ευρωπαϊσμού, της επιστημονικότητας, του Eurogroup και των ευρωπαϊκών θεσμών. Θα είναι μία επιλογή που θα δημιουργήσει και άλλες «Ιταλίες».