Τα πήλινα πόδια του ελληνικού τουρισμού

του Μάκη Ανδρονόπουλου  – 

Αν δεν θέλουμε να κρυβόμαστε πίσω από το δάκτυλό μας, η εντυπωσιακή άνοδος του ελληνικού τουρισμού στα χρόνια της κρίσης ήταν αποτέλεσμα της “Αραβικής Άνοιξης” και της τρομοκρατίας που σάρωσε την Τουρκία. Αυτές είναι οι αιτίες που έβγαλαν εκτός αγοράς μεγάλους μεσογειακούς προορισμούς. Έπαιξε ρόλο και η δραστική συγκράτηση των τιμών, λόγω της έλευσης των αεροπορικών εταιρειών χαμηλού κόστους.

Το 2018 προβλέπεται νέο ρεκόρ επισκέψεων με τις εκτιμήσεις να τις ανεβάζουν στα 32,5 εκατ. επισκέπτες, από τα 30 που αναμένεται να φθάσουν εφέτος. 28 εκατ. ήταν οι επισκέψεις το 2016. Οι εισπράξεις εκτιμάται ότι εκτινάσσονται στα 14,5 δισ. ευρώ για το 2017, ήτοι 1,3 δισ. ευρώ πάνω από πέρσι.

Την ειδυλλιακή αυτή εικόνα της τουριστικής μας βιομηχανίας χάλασε τις προάλλες η έρευνα για τον βαθμό ικανοποίησης των ξένων τουριστών στην Αθήνα. Η βαθμολογία μας έπεσε φέτος στο 7,7 (με άριστα το 10) από 7,9 το 2016. Η έλλειψη πινακίδων, η χαλαρή αποκομιδή σκουπιδιών, η κακή συντήρηση των δρόμων, η ηχορύπανση κ.ά. ταλαιπωρούν τους τουρίστες.

Αν αυτή η εξέλιξη είναι καμπανάκι, είναι καμπάνα η πτώση του ποσοστού των τουριστών που θα σύστηναν την Αθήνα ως προορισμό έπεσε από το 96% στο 91%. Τα αντίστοιχα προφανώς θα ισχύουν και για τα νησιά. Το ότι το Clumsies και το Baba au rum είναι στη λίστα των 50 καλύτερων bar του κόσμου δεν πρέπει να μας καθησυχάζει.

Πολιτικές χωρίς όραμα

Αυτά που πρέπει να γίνουν στην τουριστική μας βιομηχανία είναι πάρα πολλά και δυστυχώς, οι προσεγγίσεις που γίνονται από την Πολιτεία είναι αποσπασματικές και εμβαλωματικές, χωρίς στρατηγική. Θέλουμε ξένες επενδύσεις, αλλά τελικά οι ξένοι αγοράζουν τα υπαρκτά ξενοδοχεία. Κανείς πολιτικός δεν έχει αποτολμήσει να κάνει λόγο για τον ραγδαίο αφελληνισμό του τουρισμού μας, ο οποίος υποτίθεται είναι και η βαριά μας βιομηχανία.

Χωρίς αμφιβολία, η ενεργοποίηση της επένδυσης της Fraport στα 14 περιφερειακά αεροδρόμια είναι μια θετική εξέλιξη, αφού μάλιστα συνοδεύεται από τον στόχο της αύξησης της επιβατικής κίνησης κατά 5% για το 2018. Θετικό είναι κυρίως η αναθεώρηση της επένδυσης από τα 330 στα 415 εκατ. ευρώ. Στα θετικά, να προσθέσουμε το επικείμενο κλείσιμο της επένδυσης στην Αφάντου (1.615 στρεμ. 42,1 εκατ. ευρώ για το κράτος), της πολυθρύλητης επένδυσης του Ελληνικού, την εξαγορά του King George από την Λάμψα, την επικείμενη λειτουργία του Αστέρα Βουλιαγμένης ως Four Seasons, αλλά και τα πεντάστερα που ετοιμάζουν οι Κινέζοι στον ΟΛΠ, καθώς και άλλες επενδύσεις που ετοιμάζονται στην Αθήνα.

Η αναγκαία αύξηση του δυναμικού είναι αυτονόητη, αλλά δεν λύνει τα διαρθρωτικά προβλήματα της ελληνικής τουριστικής βιομηχανίας. Αυτά είναι οι χαμηλές τιμές λόγω ανεπαρκών υποδομών, το κακό περιβάλλον και κυρίως η μικρή τουριστική σεζόν. Σε πρώτη φάση πρέπει να επιδιωχθεί η επιμήκυνσή της στο διάστημα Απριλίου-Νοεμβρίου.

Λίφτινγκ στη χώρα

Η κρίση ανέδειξε και μια άλλη μεγάλη αδυναμία. Η ξενοδοχεία οφείλει κάθε πέντε χρόνια να κάνει λίφτινγκ στις μονάδες της και κάθε οκτώ ριζική ανακαίνιση. Στα χρόνια της ευμάρειας και κυρίως λόγω των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004 αυτό έγινε. Άφησε, όμως, χρέη που «κοκκίνισαν» και κατέστησαν προβληματικές πολλές εταιρείες. Εδώ, σε συνδυασμό με την αδυναμία των τραπεζών να χρηματοδοτήσουν οτιδήποτε, ελλοχεύει ο κίνδυνος του αφελληνισμού.

Η ανάγκη νέων χρηματοδοτικών εργαλείων και κινήτρων για την προσέλκυση πολύ μεγάλων επενδύσεων είναι μαζί με την οριστική επίλυση του χωροταξικού στον τουρισμό, τα μεγάλα ζητήματα που πρέπει να λύσει η Πολιτεία. Εννοείται ότι πρέπει να καθαρίσουν οι δρόμοι, πρέπει να μαζευτούν οι κουκουλοφόροι, να διευρυνθούν τα ωράρια στους αρχαιολογικούς χώρους ως τις 20.00 και να υπάρξουν όλες εκείνες οι υποδομές, μικρές και μεγάλες που χρειάζονται για να ανέβουν οι τιμές και να αλλάξει κατηγορία ο ελληνικός τουρισμός.