Τέλος στην ποσοτική χαλάρωση παρά την επιβράδυνση στην Ευρωζώνη

Για τον κίνδυνο επιβράδυνσης του ρυθμού ανάπτυξης στην ευρωζώνη προειδοποίησε ο πρόεδρος της ΕΚΤ, Μάριο Ντράγκι, αναθεωρώντας προς τα κάτω τις προβλέψεις για το 2018 και το 2019. Παρά τις δυσοίωνες αυτές προβλέψεις όμως η ΕΚΤ ανακοίνωσε και επισήμως τον τερματισμό του προγράμματος  επαναγοράς ομολόγων (QE) στο τέλος του έτους.

Σύμφωνα με τον Ντράγκι, η ΕΚΤ βλέπει «σύννεφα» στον ορίζοντα της ανάπτυξης στην ευρωζώνη και για τον λόγο αυτόν αναθεωρεί τις προβλέψεις της για το 2018 και 2019 στο 1,9% και 1,7% αντιστοίχως, από 2% και 1,8% που προέβλεπε τον Σεπτέμβριο.

Ο κεντρικός τραπεζίτης διευκρίνισε επίσης ότι οι αυξημένοι κίνδυνοι, οι οποίοι δεν έχουν διαταράξει για την ώρα την ισορροπία του συστήματος, προέρχονται κυρίως από το εξωτερικό περιβάλλον. Αναφερόταν φυσικά στον εμπορικό πόλεμο ΗΠΑ-Κίνας και στις επιπτώσεις που επιφέρει στην παγκόσμια ανάπτυξη το κύμα  προστατευτισμού, το οποίο έχει την τάση να επικρατήσει στο διεθνές εμπόριο, όπως διαφάνηκε και στην σύνοδο της Ομάδας των 20 (G20) στην Αργεντινή.

Μερίδιο στην επιβράδυνση της ανάπτυξης στην Ευρωζώνη έχουν επίσης τα προβλήματα που παρουσιάζονται στις λεγόμενες αναδυόμενες αγορές, αλλά και η μεγάλη αστάθεια που εμφανίζουν οι χρηματαγορές.

Σταθερή πολιτική επιτοκίων

Ο Ντράγκι δεσμεύτηκε πάντως για άλλη μία φορά ότι η ΕΚΤ θα  διατηρήσει τα επιτόκια στα σημερινά χαμηλά επίπεδα, για όσο διάστημα χρειαστεί, τουλάχιστον μέχρι το καλοκαίρι του 2019. Στόχος της κεντρικής τράπεζας είναι μέσα από αυτήν την πολιτική των χαμηλών επιτοκίων να αντιμετωπιστούν οι αυξημένοι κίνδυνοι που εγκυμονεί το εξωτερικό περιβάλλον της ευρωζώνης για την ανάπτυξη της οικονομίας της.

Με τη σημερινή απόφαση, η ΕΚΤ διατήρησε το επιτόκιο διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων στο -0,40%. Παραλλήλως, το επιτόκιο για πράξεις κύριας αναχρηματοδότησης παρέμεινε αμετάβλητο στο 0,00% και το επιτόκιο διευκόλυνσης οριακής χρηματοδότησης στο 0,25%.

Αποκλίσεις, με βάση τις εκτιμήσεις της κεντρικής τράπεζας, παρουσιάζει και ο πληθωρισμός. Η νεότερη πρόβλεψη τον εμφανίζει να  απομακρύνεται από το στόχο τόσο φέτος όσο και το 2019 και να κινείται με ρυθμό 1,6% έναντι 1,7% που προέβλεπε η ΕΚΤ το φθινόπωρο. Και φέτος όμως, σύμφωνα με την ΕΚΤ προβλέπεται να κλείσει στο 1,7% έναντι 1,8% που ήταν η προηγούμενη πρόβλεψη.

Τέλος στην επαναγορά ομολόγων

Οι αναθεωρημένες επί τα χείρω προβλέψεις της ΕΚΤ, ΣΕ συνδυασμό με τις δηλώσεις Ντράγκι, προκάλεσαν πιέσεις στο ευρώ το οποίο υποχώρησε στα 1,1332 δολ. Παρόλα αυτά η ΕΚΤ ανακοίνωσε και επισήμως τον αναμενόμενο τερματισμό του προγράμματος επαναγοράς ομολόγων (QE) στο τέλος του έτους.

Με την απόφαση αυτή η κεντρική τράπεζα βάζει τέλος σε μία ιδιαίτερα σημαντική πολιτική που είχε ως στόχο την τόνωση της ευρωπαϊκής οικονομίας. Πρόκειται για ένα πρόγραμμα, το οποίο προέβλεπε την αγορά ομολόγων ύψους 2,6 τρισ. Ευρώ.

Ο τερματισμός του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης έχει επιπτώσεις για την Ελλάδα. Και αυτό γιατί μπορεί να παραμένουν μεν τα περιθώρια για ένταξη του ελληνικού χρέους στο πρόγραμμα αγορών, στενεύουν όμως δραματικά. Η Φρανκφούρτη άλλωστε έχει καταστήσει σαφές ότι δεν θα επενδύσει σε ελληνικούς τίτλους, αν δεν συμφωνηθεί προηγουμένως αξιόπιστη ρύθμιση για τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους.

Ο Ντράγκι έχει επίσης ξεκαθαρίσει, ήδη από το καλοκαίρι, ότι το καθεστώς της ενισχυμένης εποπτείας, στο οποίο έχει υπαχθεί η Ελλάδα μετά τη λήξη του τρίτου προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής, δεν εγγυάται τη συνέχιση του waiver (την αποδοχή, δηλαδή, των ελληνικών ομολόγων ως ενέχυρων). Είχε θέσει μάλιστα ως προϋπόθεση την θετική αξιολόγηση της  βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους από την ΕΚΤ, μια αξιολόγηση που αναμένεται να γίνει ξεχωριστά από τις αξιολογήσεις άλλων θεσμών για την πορεία της ελληνικής οικονομίας στην μεταμνημονιακή εποχή.

Η ΕΚΤ ανακοίνωσε ωστόσο ότι θα συνεχίσει να επανενενδύει τα κεφάλαια από ομόλογα που ωριμάζουν, για μεγάλο διάστημα, μετά την πρώτη αύξηση των επιτοκίων της. «Το ΔΣ σκοπεύει να συνεχίσει να επανεπενδύει, πλήρως, τα ποσά από την εξόφληση τίτλων αποκτηθέντων στο πλαίσιο του προγράμματος APP κατά τη λήξη τους για παρατεταμένη χρονική περίοδο μετά την ημερομηνία κατά την οποία θα αρχίσει να αυξάνει τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ και πάντως για όσο χρονικό διάστημα κρίνεται αναγκαίο», ανέφερε η ΕΚΤ.

Τέλος, μειώνεται και άλλο, κατά 900 εκατ. ευρώ, το ανώτατο όριο δανεισμού των ελληνικών τραπεζών από το Μηχανισμό Έκτακτης Ρευστότητας (ELA). Όπως ανακοίνωσε η Τράπεζα της Ελλάδος, το ΔΣ  της ΕΚΤ δεν διατύπωσε αντίρρηση στον καθορισμό του ανώτατου ορίου του ELA προς τις ελληνικές τράπεζες στο ποσό των 4,0 δισ. ευρώ έως και την Πέμπτη 24 Ιανουαρίου 2019, μετά από αίτημα της. Η μείωση αυτή, σύμφωνα με την ΤτΕ, αντανακλά τη βελτίωση της ρευστότητας των ελληνικών τραπεζών, εξαιτίας της αύξησης των καταθέσεων του  ιδιωτικού τομέα και της πρόσβασής τους στις χρηματοπιστωτικές αγορές.