Θα μας βγάλει το λάδι η ακρίβεια…

Καλπάζει και στο μεσοκαλόκαιρο ο πληθωρισμός σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ και είναι πλέον βέβαιο ότι θα έχουμε νέες μεγάλες αυξήσεις στις τιμές των καταναλωτικών αγαθών από Σεπτέμβρη. Παράλληλα, στην άναρχη ελληνική αγορά προστίθεται επιβαρυντικά η μεγάλη διεθνής ζήτηση λαδιού, λόγω της μειωμένης παραγωγής Ισπανίας και Ιταλίας, αλλά και της απαγόρευσης εξαγωγών από την Τουρκία. Αυτή η ζήτηση συμβάλλει στο να αυξηθεί κατά 100% η τιμή αυτού του απαραίτητου αγαθού, σε σύγκριση με τον περσινό Αύγουστο. Τότε πωλείτο στη χονδρική 4,50-4,70 ευρώ, ενώ φέτος έφθασε (σε δημοπρασία) να πωληθεί σε Ιταλούς ελαιόλαδο στην τιμή των 8,30 ευρώ, ενώ άλλο λάδι πουλήθηκε σε αυτούς προς 11,36 ευρώ το κιλό (περίπου ένα λίτρο).

Τα περσινά 4,5-5 ευρώ μετακυλήθηκαν στα 6-10 ευρώ στον καταναλωτή. Οπότε λογικά αναμενόμενο είναι να μετακυληθεί και η τωρινή τιμή, με συνέπεια το λίτρο να φτάσει τα 12 ή και 13 ευρώ στη λιανική, ενώ κάποια ήδη πολύ ακριβά λάδια θα φτάσουν τα 15 έως 17 ευρώ. Οι ανατιμήσεις ήδη άρχισαν και στα σουπερμάρκετ εμφανίστηκαν (και μάλλον θα κυριαρχήσουν) οι τρίλιτρες και τετράλιτρες συσκευασίες, αντί για τους μεγάλους τενεκέδες.

Οι τετράλιτρες ουσιαστικά θα πουλιούνται στην ίδια τιμή στην οποία μέχρι πρόσφατα ο καταναλωτής αγόραζε τις πεντάλιτρες συσκευασίες. Να τονίσουμε πως όταν αυξάνεται η τιμή ενός προϊόντος που έχει μεγάλη ζήτηση, αρχίζει και η νοθεία και ο καταναλωτής πρέπει να έχει το νου του. Όμως δεν είναι μόνον το λάδι που θορυβεί τους πολίτες.

Όσον αφορά εν γένει τον πληθωρισμό στην Ελλάδα μέχρι στιγμής σκαρφάλωσε στο 2,5% τον Ιούλιο, με μεγαλύτερες αυξήσεις, αναλυτικά, κατά 19,4% στα φρούτα, κατά 15,5% στα λαχανικά, κατά 14,4% στα γαλακτοκομικά και τα αυγά και κατά 10,9% στα κρέατα. Όσον αφορά στο λάδι, ήδη τα σουπερμάρκετ παίρνουν τιμές αυξημένες κατά 27% έως 32%.

Οι μετρήσεις της ΕΛΣΤΑΤ

Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, μέσα σε ένα χρόνο η τιμή των τροφίμων αυξήθηκε μόνον κατά 12,3% και αναφέρει αυξήσεις σε ψωμί, κρέατα, ψάρια, γαλακτοκομικά και αυγά, έλαια και λίπη, φρούτα, λαχανικά, ζάχαρη, σοκολάτες, γλυκά, παγωτά, καφέ, μεταλλικό νερό και αναψυκτικά. Όμως στην πράξη τα αναψυκτικά π.χ. δεν πήγαν από το 1,5 ευρώ στο 1,62 όπως θεωρεί η ΕΛΣΤΑΤ, αλλά πουλιούνται προς 1,80 και 1,90 ευρώ. Η φραντζόλα του ψωμιού δεν πήγε από τα 0,70 ευρώ στα 0,78 όπως βγάζει πλασματικό μέσο όρο η ΕΛΣΤΑΤ με το 12,3%, αλλά πήγε στα 0,85 και στα 0,90 ευρώ.

Ο τρόπος που μετρά η ΕΛΣΤΑΤ τις αυξήσεις είναι κάπως μυστηριώδης, διότι καταγράφει μόλις 6,2% αύξηση στις ενοικιάσεις καταλυμάτων και στην εστίαση συνολικά, ενώ πέρσι τον Ιούλιο έβρισκε κάποιος δωμάτιο σε νησί με 70-80 ευρώ, ενώ φέτος δεν υπάρχει φθηνότερο από 100-120 ευρώ. Επίσης πέρσι ήταν φθηνότερα και τα αλκοολούχα και οι καφέδες στην εστίαση, αλλά και το φαγητό στα εστιατόρια.

Η ΕΛΣΤΑΤ παράλληλα διαπιστώνει μείωση (!) και μάλιστα της τάξης του 11,8% στο κόστος της στέγασης, την οποία αποδίδει στη μείωση των τιμών ηλεκτρικού, φυσικού αερίου και πετρελαίου θέρμανσης και εκτιμά ότι η μείωση θα ήταν ακόμη πιο εντυπωσιακή, αν δεν αυξάνονταν τα ενοίκια και αν δεν υπήρχαν κόστη συντήρησης κατοικιών.

Επίσης η ΕΛΣΤΑΤ διαπιστώνει αύξηση μόνον 6,4% στην ομάδα “Διαρκή αγαθά-Είδη νοικοκυριού και υπηρεσίες”, και την αποδίδει στην αύξηση κυρίως των τιμών των οικιακών συσκευών, των επισκευών, των σκευών και των οικιακών υπηρεσιών. Όμως αυτό που στοίχιζε ως επισκευή ή συσκευή 200 ευρώ πέρσι δεν “πήγε” στα 212, αλλά στα 230 και 250 ευρώ, δηλαδή όλα ανατιμήθηκαν περισσότερο από 6,4%. Επίσης η ΕΛΣΤΑΤ βλέπει αύξηση 3,5% στο κόστος κατοικιδίων, ενώ οι τροφές τους πήγαν στις μικρές συσκευασίες από 0,27 ευρώ στα 0,37 και όχι στα 0,29, όπως θα πήγαιναν αν η αύξηση ήταν όντως μόνον 3,5%.

Η εξέλιξη των τιμών

Σήμερα ο καταναλωτής στο σουπερμάρκετ βρίσκει το ένα λίτρο παρθένου ελαιολάδου από 7,60 έως 10 ευρώ, ενώ υπάρχουν και πολύ ακριβότερα λάδια.  Να θυμίσουμε ότι το 2019 οι παραγωγοί το πουλούσαν 2,50 ευρώ και έφτανε στο σουπερμάρκετ τα 4,50-5.50 ευρώ το λίτρο, ενώ το 2020 το πουλούσαν 3,00-3,30 ευρώ και στο σουπερμάρκετ έφθανε και ξεπερνούσε πλέον τα 5,5 ευρώ.

Προ ημερών σε δημοπρασία στη Λακωνία, ενώ το κιλό ήταν ήδη στα 7,50 ευρώ, έφτασε να πουληθεί σε Ιταλούς εμπόρους βυτίο 20 τόνων έξτρα παρθένου ελαιολάδου προς 8,30 ευρώ. Να διευκρινίσουμε εδώ ότι οι παραγωγοί πωλούν σε κιλά, ενώ τα σουπερμάρκετ αγοράζουν σε λίτρα και ένα λίτρο ελαιόλαδο ισοδυναμεί με 915 γραμμάρια.

Εν τω μεταξύ ήδη, πέραν της διεθνώς μειωμένης παραγωγής, ούτε στην Ελλάδα  έχουμε μεγάλες ποσότητες, οπότε η επόμενη ελαιοκομική περίοδος θα είναι χειρότερη από τη φετινή ως προς τις τιμές. Πολλοί παραγωγοί θα έχουν μόνον το 40% της φετινής παραγωγής τους. Οι εξαγωγές ελαιολάδου κατέγραψαν πέρυσι αύξηση 232,4% έναντι του 2021 και αποτελούν βασικό προϊόν ως εξαγωγές για το ΑΕΠ της χώρας. Όμως με τη νέα παραγωγή θα αλλάξει αυτό.

Η Τουρκία που έχει παρόμοιο πρόβλημα, βλέποντας ότι οι εξαγωγές εκτοξεύουν τις τιμές στη λιανική και καθιστούν δυσπρόσιτο το λάδι για τον λαό της, σε πρώτη φάση έβαλε έναν επιπλέον φόρο, ώστε να αποθαρρύνει τις μεγάλες εξαγωγές. Επειδή το τέλος αυτό δεν απέφερε καρπούς, η τουρκική κυβέρνηση αποφάσισε την περασμένη εβδομάδα να απαγορεύσει εντελώς τις εξαγωγές χύμα ελαιόλαδο για τρεις μήνες.

Οι αυξήσεις στα τρόφιμα

Επανερχόμενοι στα της Ελλάδας, στις αυξήσεις μικρό ρόλο έπαιξαν και οι κλιματολογικές αλλαγές, οι φωτιές που έπληξαν σοδειές, όπως και η έλλειψη εργατικών χεριών, όμως η βασική αιτία είναι το ουκρανικό ζήτημα και οι κυβερνητικοί χειρισμοί, καθώς οι φυσικές καταστροφές ήταν ένα υπαρκτό πρόβλημα και πριν την κλιματική αλλαγή. Στην υπόλοιπη Ευρώπη δε, που επίσης πλήττεται ενεργειακά λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, κανένα κράτος δεν αντιμετωπίζει τόσο δυσανάλογη αύξηση τιμών σε βασικά αγαθά και ενέργεια.

Από την άλλη, η Ελλάδα είναι εξαρτώμενη από εισαγωγές σε σιτηρά, γαλακτοκομικά και πολλά πρώτες ύλες, γεγονός που την καθιστά ευάλωτη και αυτό το γεγονός χρησιμοποιείται παγίως ως δικαιολογία για την αχαλίνωτο πληθωρισμό. Εντούτοις, ενώ υπάρχουν τρόφιμα που αυξήθηκε η τιμή τους κατά 40% μέσα σε ένα χρόνο, κανενός εισαγόμενου αυτοκινήτου ή κλιματιστικού ή tablet ή κινητού η τιμή δεν αυξήθηκε κατά 100%. Κι όμως η ζήτηση ήταν από σταθερή έως αυξημένη και σε αυτά.

Ο ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία έχει την θέση ότι το πρόβλημα δεν μπορεί να λυθεί «χωρίς εφαρμογή ορίων κέρδους, χωρίς εντατικούς ελέγχους στην αγορά και χωρίς μείωση των έμμεσων φόρων (ΦΠΑ και ΕΦΚ). Η ακρίβεια θα συνεχίσει να ροκανίζει το εισόδημα της μεγάλης κοινωνικής πλειοψηφίας και θα θέτει υπό αμφισβήτηση πλέον και τη βιωσιμότητα της ελληνικής οικονομίας», ανέφερε ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του κόμματος.

Το ΠΑΣΟΚ αντίστοιχα ζητεί «να μειωθεί ο ΦΠΑ στα τρόφιμα, ο Ειδικός Φόρος Κατανάλωσης στα καύσιμα, να φορολογηθούν τα υπερκέρδη και να παταχθεί με ουσιαστικούς ελέγχους η αισχροκέρδεια». Το ΚΚΕ έχει τη θέση ότι «η μόνη λύση είναι η κατάργηση των ειδικών φόρων κατανάλωσης στα καύσιμα και στην ενέργεια, και η κατάργηση του ΦΠΑ στα βασικά είδη λαϊκής κατανάλωσης».

Συγκρίσεις

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, η Ελλάδα εμφανίζει πανευρωπαϊκά τη μεγαλύτερη αύξηση στις τιμές βασικών αγαθών διατροφής. Στα φυτικά έλαια και λίπη, σε ετήσια βάση, οι τιμές αυξήθηκαν κατά 14,3%, ενώ στην ΕΕ ο μέσος όρος είναι 5,5%. Η τιμή του χοιρινού κρέατος κατέγραψε τον Ιούνιο αύξηση κατά 14,8% (έναντι 11,1% στην ΕΕ) και στο βούτυρο η ετήσια αύξηση ήταν 7,7% ενώ στην ΕΕ ο μέσος όρος μειώθηκε κατά 2,5%. Η Ελλάδα όσον αφορά στη βενζίνη είναι μεταξύ των πέντε ακριβότερων χωρών στην Ευρώπη. Και δεν φταίνε οι εισαγωγές, ούτε το Λουξεμβούργο ή το Βέλγιο έχουν πετρελαιοπηγές ή φυσικό αέριο!

Σημειωτέον, παρεμπιπτόντως, ότι ο βασικός μισθός στην Ελλάδα είναι ίσος με το επίδομα ανεργίας άλλων ευρωπαϊκών χωρών, ο δε μέσος μισθός στη χώρα μας είναι κυριολεκτικά το ένα τρίτο του μέσου μισθού χωρών που πουλάνε το γάλα, όσο πωλείται και στα ελληνικά σουπερμάρκετ. Η κυβέρνηση απαντά μέσω του υπουργού Ανάπτυξης Κώστα Σκρέκα ότι έχει «ζητήσει στοιχεία από αλευροβιομηχανίες και εμπόρους οπωροκηπευτικών προϊόντων για τις ανατιμήσεις» και ο ίδιος αναφέρει:

«Έχουμε ήδη έχουμε επιβάλει πρόστιμο πριν δέκα μέρες περίπου, 24.000 ευρώ, σε μεγάλη ελληνική αλευροβιομηχανία». Όμως στην πράξη αποδεικνύεται ότι κανένα από τα μέτρα που φέρονται να λαμβάνονται από πέρσι δεν αποδίδει ικανοποιητικά. Παράλληλα, αίφνης αυξήθηκε διεθνώς η τιμή του σιταριού κατά 1,6%, κυρίως λόγω της αβεβαιότητας σχετικά με τις εξαγωγές της Ουκρανίας. Οπότε θα αυξηθούν τα άλευρα και θα σημειωθεί νέα αύξηση ακόμα και στην τιμή του ψωμιού, το οποίο για μια τετραμελή οικογένεια “μεταφράζεται” ήδη σε 60-80 ευρώ το μήνα.

Το δε market pass, που για τις περισσότερες οικογένειες είναι μόλις 22 έως 42 ευρώ το μήνα, αναμένεται τον Οκτώβρη για το τρίμηνο Αυγούστου, Σεπτεμβρίου Οκτωβρίου. Εν τω μεταξύ, παράλληλα με τα τρόφιμα, την ανιούσα έχουν πάρει και τα έξοδα για άλλα αγαθά και υπηρεσίες, οι οποίες δεν ελέγχονται από κανένα pass, όπως τα ενοίκια, η βενζίνη, οι επισκέψεις σε γιατρούς, η επισκευή ενός υπολογιστή, τα αναλώσιμα, ένα καινούργιο κινητό, οι επισκευές σε συνεργεία αυτοκινήτων κ.λπ.