Θριαμβολογίες και πραγματικότητα – Γερμανία και Γαλλία οι μόνες που ωφελούνται από τη “μοιρασιά”

Μειωμένες κατά περίπου ένα τρίτο είναι τελικά οι επιχορηγήσεις που θα λάβουν η Ελλάδα και η Κύπρος από το ταμείο ανάκαμψης Next Generation EU της ΕΕ. Για την ακρίβεια όλες οι χώρες, πλην της Γερμανίας και της Γαλλίας, έχουν να λαμβάνουν λιγότερα σε επιχορηγήσεις μετά τη συμφωνία της 21ης Ιουλίου, σύμφωνα με τους υπολογισμούς της δεξαμενής σκέψης Bruegel, με έδρα τις Βρυξέλλες.

Ο οικονομολόγος του Bruegel, Ζολτ Ντάρβας, αποπειράται έναν πρώτο υπολογισμό των χρημάτων που θα πάρει κάθε χώρα από το ταμείο ανάκαμψης, λαμβάνοντας υπόψη την αντικατάσταση του κριτηρίου της ανεργίας με την πτώση του ΑΕΠ για το έτος 2023. Ο ίδιος σημειώνει ότι η αρχική πρόταση της Κομισιόν (Μάιος) ήταν πιο ευνοϊκή για τις οικονομικά πιο αδύναμες χώρες-μέλη.

Η έρευνά του λαμβάνει υπόψη τις εκτιμήσεις που εξέδωσε η ίδια η Κομισιόν για τις ευρωπαϊκές οικονομίες, τον περασμένο Μάιο. Σύμφωνα με αυτές, να θυμίσουμε, το ελληνικό ΑΕΠ θα μειωθεί φέτος κατά 9,7%. Έτσι, ο υπολογισμός του Bruegel τοποθετεί τις επιχορηγήσεις για την Ελλάδα στα 16,69 δισ. ευρώ, αντί για 23,21 δισ. της αρχικής πρότασης της Κομισιόν και για την Κύπρο στο 1 δισ. αντί για 1,5 δισ.

Επίσης, κι άλλες χώρες λαμβάνουν λιγότερα σε σχέση με την αρχική πρόταση. Η Ισπανία, για παράδειγμα, “χάνει” 9,5 δισ. ευρώ, η Πολωνία 11,4 δισ., η Πορτογαλία 4,45 δισ. Αντίθετα, η Γερμανία θα λάβει σχεδόν 14 δισ. παραπάνω σε σχέση με την αρχική πρόταση (από 33,8 σε 47,18 δισ.) και η Γαλλία 7,4 δισ. παραπάνω (από 43,24 σε 50,66 δισ.). Τελικά, σύμφωνα πάντα με τα αποτελέσματα της μεθοδολογίας του Bruegel, πάνω από 15 κράτη-μέλη θα εισπράξουν επιχορηγήσεις μειωμένες κατά τουλάχιστον 30%, ενώ τη μεγαλύτερη ποσοστιαία μείωση έχουν η Εσθονία, η Βουλγαρία, η Τσεχία, η Ιρλανδία, η Σλοβενία και η Δανία.

Προφανώς οι απώλειες αυτών των χρημάτων είναι “μικρές” σε σχέση με τα συνολικά ποσά που τα κράτη-μέλη θα πάρουν από το σύνολο των προγραμμάτων και εργαλείων της ΕΕ, που περιλαμβάνουν τα δάνεια, τις αυξημένες επιδοτήσεις του ΕΣΠΑ 2014-2020, τα διάφορα εργαλεία όπως το SURE αλλά κυρίως το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο του κοινοτικού προϋπολογισμού. Ωστόσο οι επιχορηγήσεις αποτελούν το “φιλέτο” του ταμείου ανάκαμψης καθώς είναι απευθείας ρευστό και η καταβολή του συνοδεύεται από τους λιγότερους δυνατούς όρους, σε σχέση με τα υπόλοιπα εργαλεία.

Επιχορηγήσεις ανά κράτος μέλος από το ταμείο ανάκαμψης Next Generation EU (σε δισ. ευρώ) / Bruegel
	Πρόταση Κομισιόν 27ης Μαΐου	Συμφωνία 21ης Ιουλίου
Ιταλία	85.88	84.86
Ισπανία	80.85	71.28
Γαλλία	43.24	50.66
Γερμανία	33.80	47.18
Πολωνία	38.19	26.82
Ελλάδα	23.21	16.69
Ρουμανία	20.14	13.67
Πορτογαλία	15.99	11.54
Ολλανδία	8.85	6.43
Ουγγαρία	8.52	6.09
Βουλγαρία	9.32	5.91
Τσεχία	8.91	5.69
Σλοβακία	8.05	5.52
Κροατία	7.48	5.22
Βέλγιο	7.58	4.99
Σουηδία	5.53	3.95
Αυστρία	4.79	3.17
Λιθουανία	3.93	2.63
Φινλανδία	3.94	2.40
Λεττονία	2.93	1.96
Δανία	2.76	1.79
Σλοβενία	2.67	1.73
Ιρλανδία	2.37	1.53
Εσθονία	1.91	1.13
Κύπρος	1.50	1.00
Μάλτα	0.37	0.30
Λουξεμβούργο	0.29	0.26
ΣΥΝΟΛΟ	433.01	384.40

Αλλαγή στα κριτήρια κατανομής

Ο λόγος που συνέβη αυτό είναι διπλός. Πρώτον, με βάση τη συμφωνία, όπως έγινε γνωστό, διατίθενται περίπου 58 δισ. λιγότερα σε επιχορηγήσεις σε σχέση με την αρχική πρόταση Μισέλ, ενώ οι εγγυήσεις από τα διάφορα εργαλεία του ταμείου εξανεμίστηκαν από τα 61 δισ. ευρώ σε μόλις 5,6 δισ. Σε συνδυασμό με τα μικρότερα ποσά, λοιπόν, «η αλλαγή στο μηχανισμό κατανομής» των χρημάτων του λεγόμενου Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «ωφελεί τις μεγαλύτερες χώρες και εκείνες που υπέστησαν τις μεγαλύτερες απώλειες στο ΑΕΠ λόγω της πανδημίας».

Επίσης η Γερμανία «ωφελείται περαιτέρω από την αλλαγή στο κριτήριο κατανομής [σ.σ. η αντικατάσταση της ανεργίας με την πρώτη του ΑΕΠ], επειδή είχε πολύ χαμηλή ανεργία την περίοδο 2015-2019. Η Γαλλία επίσης ωφελείται, πέραν του μεγέθους της, επειδή, παρά την υψηλότερη ανεργία που είχε σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, υπόκειτο σε όριο συντελεστή 0,75 που εφαρμόζεται για τις οικονομικά εύρωστες χώρες-μέλη».

Με δυο λόγια, η αλλαγή των κριτηρίων τα έφερε έτσι ώστε η Γερμανία και η Γαλλία να ωφεληθούν περισσότερο, αξιοποιώντας το μέγεθός τους. Και η μόνη, ουσιαστικά, χώρα που, σε σχέση με την αρχική πρόταση του Σαρλ Μισέλ, κρατά σχεδόν ανέπαφο το ποσό που δικαιούται είναι η Ιταλία, που “χάνει” μόλις ένα δισ. σε επιχορηγήσεις, πέφτοντας από τα 85,88 στα 84,86 δισεκατομμύρια ευρώ.

Τελικώς, λόγω του πλήθους των εργαλείων και των πηγών χρηματοδότησης, των διαφορετικών τύπων κονδυλίων (δάνεια, επιχορηγήσεις, επιδοτήσεις, εγγυήσεις κ.λπ.) διαμορφώθηκε ένα πολυδαίδαλο πακέτο, ώστε στο τέλος οι δύο μεγάλοι, Γαλλία και Γερμανία, “έκρυψαν” επιμελώς ότι χάρη στις αντιρρήσεις των “φειδωλών”, βγήκαν οι μόνες κερδισμένες, μαζί με την Ιταλία.