Το 2019 δείχνει τι θα φέρει το 2020 στην παγκόσμια οικονομία

Η ανατολή ενός νέου έτους είναι πάντα μία πρόκληση για εκτιμήσεις. Οι εκτιμήσεις για το 2020 θα πρέπει, κατ’ αρχάς, να στηριχτούν στις τάσεις των εξελίξεων όπως αυτές έχουν διαμορφωθεί κατά τη διάρκεια του 2019. Συγχρόνως, θα πρέπει να ληφθούν υπόψη οι αλλαγές που είναι πιθανότερο να συμβούν. Αυτές που έχουν ικανά ποιοτικά χαρακτηριστικά ώστε να επιβάλλουν διαφοροποιήσεις στις δεδομένες τάσεις.

Η βασική τάση το 2019 ήταν οι συνεχείς και βαθύτερες ρωγμές σε αυτό που ονομάζουμε παγκοσμιοποίηση. Οι ΗΠΑ με το δόγμα Τραμπ America first έχει πρωτοστατήσει σε αυτή τη διαδικασία. Αντιμετωπίζει στην παγκόσμια σκηνή όλους τους μέχρι πρόσφατα οικονομικούς (και όχι μόνο) εταίρους ως αντιπάλους, από τους οποίους πρέπει να εξασφαλίσει υποχωρήσεις και ανταλλάγματα.

Η Ουάσιγκτον έχει κλιμακώσει τον εμπορικό πόλεμο με την Κίνα και η πρόσφατη συμφωνία για τη μη επέκταση των δασμών ουσιαστικά δεν μπορεί να διαβαστεί παρά ως μια προσωρινή ανακωχή. Πιέζει αφάνταστα τους Ευρωπαίους εταίρους και επικροτεί το Brexit. Η συμπεριφορά της υπερδύναμης –απότοκος της απειλής που νοιώθει από την άνοδο της Κίνας και δευτερευόντως από την ενδυνάμωση της Ρωσίας στο γεωπολιτικό παίγνιο– προκαλεί σεισμικές αλλαγές στο οικοδόμημα των παγκοσμίων σχέσεων ισχύος, όπως αυτές είχαν διαμορφωθεί κυρίως μετά την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης.

Έτσι διαπιστώνονται δια γυμνού οφθαλμού οι εξής τάσεις: Η αναστροφή της διαδικασίας της παγκόσμιας οικονομικής ενοποίησης, ο άτυπος θάνατος του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, οι βαθιές ρωγμές στο ΝΑΤΟ, η συνεχής οικονομική διείσδυση της Κίνας σε όλο τον Πλανήτη και κυρίως στη Νοτιοανατολική Ασία, η μετατροπή της Ρωσίας σε σημαντικό παίκτη στην Ανατολική Μεσόγειο κ.α.

Υποχώρηση αύξησης ΑΠΕ στην Ευρωζώνη

Όλα τα παραπάνω δεν πρόκειται να μεταβληθούν το 2020. Οι προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ το Νοέμβριο του 2020 δύσκολα θα έχουν επίδραση σε αυτό το σκηνικό. Πιθανότερο είναι ο πρόεδρος Τραμπ να οξύνει όχι μόνο τη ρητορική του, αλλά και την πρακτική του με βάση τον αρχικό σχεδιασμό του.

Η παγκόσμια και η ευρωπαϊκή οικονομία βρίσκονται σε φάση σημαντικής επιβράδυνσης, υπό το βάρος των περιοριστικών μέτρων στο διεθνές εμπόριο, του υψηλού δημόσιου και ιδιωτικού χρέους σε πολλές οικονομίες, καθώς και της αβεβαιότητας εξαιτίας γεωπολιτικών κινδύνων. Οι προβλέψεις για μικρή έστω ανάκαμψη στην παγκόσμια οικονομία το 2020 περιβάλλονται από σημαντικούς κινδύνους, τόσο οικονομικούς όσο και γεωπολιτικούς.

Ο ρυθμός αύξησης του παγκόσμιου ΑΕΠ εκτιμάται από το ΔΝΤ ότι υποχώρησε σε 3% το 2019, το χαμηλότερο επίπεδο από την παγκόσμια οικονομική κρίση το 2009, έναντι 3,6% το 2018. Το 2020 προβλέπεται να ανέλθει στο 3,4%. Στη Ευρωζώνη ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ εκτιμάται ότι θα υποχωρήσει σημαντικά για το σύνολο του έτους και θα διαμορφωθεί σε 1,2%, έναντι 1,9% το 2018. Αναμένεται να επιβραδυνθεί ελαφρά περαιτέρω σε 1,1% το 2020, υπό την επίδραση κυρίως της προβλεπόμενης επιβράδυνσης της εγχώριας ζήτησης.

Στην Ελλάδα ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ εκτιμάται ότι θα κινηθεί γύρω από το 2,4% για το 2020 , δηλαδή θα υπερβεί για δεύτερο έτος τον μέσο όρο των χωρών της Ευρωζώνης. Η αύξηση των επενδύσεων εξακολουθεί να αποτελεί τον βασικότερο παράγοντα αβεβαιότητας που θα καθορίσει σε τελική ανάλυση το ύψος της μεγέθυνσης του ΑΕΠ. Παράλληλα, η κλαδική διάρθρωση των επενδύσεων θα δείξει με σαφήνεια αν μπορεί κάτι να μεταβληθεί στο παραγωγικό υπόδειγμα της χώρας.