Το Brexit θα σπρώξει την ΕΕ πιο βαθιά στην ύφεση

Οι πρόσφατες εξελίξεις που συντελούνται στο βρετανικό Κοινοβούλιο και αυτές που διαγράφονται κατά το άμεσο μέλλον στη βρετανική οικονομία και κοινωνία, επιβεβαιώνουν τις προβλέψεις της οριστικής αποχώρησης, με ή χωρίς συμφωνία, του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ μέχρι τις αρχές του 2021. Στην προοπτική αυτή, η ΕΕ θα κληθεί, σε συνθήκες οικονομικής επιβράδυνσης και κοινωνικής αποσύνθεσης, να διαχειρισθεί το Βrexit, με δεδομένες τις αρνητικές συνέπειες τόσο για το Ηνωμένο Βασίλειο, όσο και για την ΕΕ.

Από την άποψη αυτή, καταρχήν σε γεωπολιτικό επίπεδο, είναι προφανές ότι θα αποδιαρθρωθούν οι σχέσεις των κρατών-μελών, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την αποτελεσματική λειτουργία των ευρωπαϊκών οργάνων σχεδιασμού των ευρωπαϊκών πολιτικών, λήψης και απρόσκοπτης υλοποίησης των σχετικών αποφάσεων. Κι΄αυτό θα συντελεσθεί παράλληλα με την εμφάνιση στοιχείων στη διεθνή οικονομία, η οποία, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις αναλυτών και εμπειρογνωμόνων, βρίσκεται στην απαρχή μίας νέας οικονομικής κρίσης και ύφεσης.

Πιο συγκεκριμένα, η προοπτική αυτή διαγράφεται εξαιτίας των εξελίξεων στην αγορά ομολόγων στις ΗΠΑ, του εμπορικού πολέμου ΗΠΑ-Κίνας και της επιβολής των δασμών στις ευρωπαϊκές εξαγωγές, με την έννοια ότι οι διεθνείς επενδυτές, στις συνθήκες αυτές, προσανατολίζουν τις επιλογές τους προς τον χρυσό, το πετρέλαιο και γενικότερα την ενέργεια.

Έτσι, εγκαταλείπουν τις επενδυτικές τους επιλογές, μεταξύ των άλλων, σε ευρωπαϊκούς εξαγωγικούς κλάδους οικονομικής δραστηριότητας προς τις ΗΠΑ (π.χ. αυτοκινητοβιομηχανία, βιομηχανικό εξοπλισμό, κ.λ.π.), με αποτέλεσμα την μείωση των εξαγωγών και του ΑΕΠ (0,1% σε τριμηνιαία βάση) της Γερμανίας και της βιομηχανικής παραγωγής και γενικότερα της οικονομικής δραστηριότητας της Ευρωζώνης.

Στις συνθήκες αυτές, η Ευρωζώνη κατά το 2019 έχει εισέλθει σε πορεία επιβράδυνσης, με τον ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ να υποχωρεί στο 0,2% κατά το δεύτερο τρίμηνο του 2019, από 0,4% κατά το πρώτο τρίμηνο και με επίπεδο πληθωρισμού 1% (Ιούλιος 2019), το χαμηλότερο από το 2016, παρά τον στόχο του 2% που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) για το 2019 προβλέπει ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ 0,7% για τη Γερμανία, 1,3% για τη Γαλλία και 0,1% για την Ιταλία.

Από την άποψη αυτή, η προβλεπόμενη διεθνής οικονομική κρίση (74% των οικονομολόγων προβλέπουν την ύφεση στις ΗΠΑ στα τέλη του 2021), σε συνδυασμό με το αναμενόμενο Brexit, σε μία εποχή των “πολλαπλών μεταβάσεων” στην Ευρώπη, εκτιμάται ότι θα μεταμορφώσει τις συνθήκες της σημερινής επιβράδυνσης σε οικονομική κρίση και ύφεση.

Εποχή “πολλαπλών μεταβάσεων” για ΕΕ

Πιο συγκεκριμένα, στην εποχή των “πολλαπλών μεταβάσεων”, η οικονομική κρίση στην ΕΕ θα επηρεασθεί από την μετάβαση της στην μετά το Brexit εποχή καθώς και από την αλλαγή του συσχετισμού των πολιτικών δυνάμεων, με την ανάδειξη και την διεύρυνση της επιρροής εθνοτικών και εθνικιστικών πολιτικών συμπεριφορών απέναντι στα πολιτικά και κοινωνικο-οικονομικά προβλήματα της ΕΕ.

Επιπλέον, η οικονομική κρίση στην ΕΕ, θα επηρεασθεί κατά τη σημερινή περίοδο μετάβαση της από το βιομηχανικό υπόδειγμα (τρίτη βιομηχανική επανάσταση) σε ένα τεχνο-οικονομικό παράδειγμα (τέταρτη βιομηχανική επανάσταση), στο οποίο δεσπόζει η εισαγωγή και η αλληλεπίδραση των τεχνολογικών συστημάτων παραγωγής, του αυτοματισμού, της ψηφιακής τεχνολογίας, της ρομποτικής, της τεχνητής νοημοσύνης, της νανοτεχνολογίας, κ.λ.π. στην παραγωγική διαδικασία, την μείωση της απασχόλησης και γενικότερα τις εργασιακές σχέσεις.

Τέλος, η οικονομική κρίση και ύφεση στην ΕΕ θα επηρεασθεί από τη συντελούμενη αποδιάρθρωση και ελαχιστοποίηση των κοινωνικών διαστάσεων του κοινωνικού κράτους, περιορίζοντας, μεταξύ των άλλων, τον ρόλο του ως «παραγωγού αξίας» και ως αναπαραγωγική συνιστώσα της ευρωπαϊκής οικονομίας, με τη συρρίκνωση της αξιοποίησης των βασικών αναπτυξιακών εξωτερικών οικονομιών κλίμακας του κράτους-πρόνοιας (εκπαίδευση, υγεία, έρευνα, γνώση, εξειδίκευση, κοινωνική συνοχή κ.λ.π.).

Με άλλα λόγια, τα δεδομένα αυτά συνηγορούν ότι η σημερινή επιβράδυνση της ευρωπαϊκής οικονομίας θα μετεξελιχθεί σε βαθύτερη οικονομική κρίση και ύφεση εκτός και εάν ο εμπορικός πόλεμος και το Βrexit δώσουν, μεταξύ των άλλων, την θέση τους σε αντίστοιχες συμφωνίες που θα προωθήσουν τις ευρωπαϊκές εξαγωγές, θα αυξήσουν την ευρωπαϊκή βιομηχανική παραγωγή, τον ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ, της σταθερής απασχόλησης και των εισοδημάτων, σε συνδυασμό με την αποτελεσματική διαχείριση της ρευστότητας της διεθνούς και ευρωπαϊκής οικονομίας από τις κεντρικές τράπεζες.