Το δολάριο ως αποθεματικό νόμισμα και διεθνές μέσο συναλλαγών
24/06/2025
Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), ο φορέας που είναι υπεύθυνος για την παρακολούθηση του διεθνούς νομισματικού συστήματος, αναγνωρίζει οκτώ κύρια αποθεματικά νομίσματα: Tο αυστραλιανό δολάριο, τη βρετανική λίρα στερλίνα, το καναδικό δολάριο, το κινεζικό γουάν, το ευρώ, το ιαπωνικό γεν, το ελβετικό φράγκο και το δολάριο ΗΠΑ.
Το δολάριο ΗΠΑ είναι το πιο διαδεδομένο, αποτελώντας το 59% των παγκόσμιων συναλλαγματικών αποθεμάτων. Στο Γράφημα 1 παρουσιάζονται τα βασικά αποθεματικά νομίσματα ως ποσοστό των παγκόσμιων συναλλαγματικών αποθεμάτων την περίοδο 1995- 2024. Το αμερικανικό δολάριο αποτελεί μκράν το πρώτο αποθεματικό νόμισμα, ενώ το δεύτερο είναι το ευρώ.
Το ποσοστό του αμερικανικού νομίσματος, το 1995, βρίσκεται στο 58,96. Το 2001 βρίσκεται στην κορύφωσή του με 71,52%. Το 2024 το % ανέρχεται σε 57,8. Το ποσοστό του ευρώ το έτος εμφάνισής του ανέρχεται σε 17,9. Σημειώνω ότι το % των δύο αποθεματικών νομισμάτων από τα οποία προήλθε το ευρώ, το 1995, ήταν συνολικά 18,2 και τα επιμέρους ποσοστά ήταν γερμανικό μάρκο 15,8 %, και γαλλικό φράγκο 2,4% .
Το ποσοστό του ευρώ φτάνει στο υψηλότερο σημείο του το 2009, 27,7, κυρίως λόγω ότι η Ρωσία από το 2008 εγκατέλειψε το δολάριο ως αποθεματικό νόμισμα – προφανώς για πολιτικούς λόγους – και στράφηκε στο ευρώ. Ακολουθεί σταδιακή μείωση των % και το 2024 βρίσκεται στο 19,83. Προφανώς το ευρώ ως αποθεματικό νόμισμα δείχνει μια σταθερότητα, αλλά επ’ ουδενί δεν καρπούται τις όποιες απώλειες του δολαρίου.
Τα νομίσματα που κερδίζουν από τις απώλειες των % του αμερικανικού νομίσματος είναι τα λοιπά μη παραδοσιακά νομίσματα (non traditional reserves currencies) όπως φαίνεται στο Γράφημα 2.
Στο Γράφημα 3 απεικονίζεται ο ρόλος του δολαρίου στην παγκόσμια οικονομία σε έξι διαστάσεις – συναλλαγματικά αποθέματα, διεθνές χρέος, διεθνή δάνεια, διεθνείς πληρωμές, εμπορικά τιμολόγια και αγορές συναλλάγματος – σε σύγκριση με τους κύριους ανταγωνιστές του: το ευρώ, τη βρετανική λίρα, το ιαπωνικό γεν και το κινεζικό γουάν.
Με απλά λόγια και για τα επόμενα χρόνια το αμερικανικό νόμισμα θα εξακολουθεί να είναι κυρίαρχο στον πλανήτη. Τα υπόλοιπα νομίσματα απέχουν πολύ από την κορυφή και δεν έχουν τη δυναμική να απειλήσουν το δολάριο όσο οι ΗΠΑ εξακολουθούν να είναι η πρώτη παγκόσμια δύναμη, έστω και σε διαδικασία σχετικής σύμπτυξης.
