Το ενεργειακό παίγνιο στην Ανατολική Μεσόγειο

Την Τετάρτη, 10 Ιανουαρίου, συναντήθηκαν στην Ρώμη, για την 4η Σύνοδο των Νότιων Χωρών της ΕΕ, οι ηγέτες του λεγόμενου Club Med, δηλαδή της Κύπρου, Γαλλίας, Ελλάδας, Ιταλίας, Μάλτας, Πορτογαλίας και Ισπανίας. Εκεί, ο πρόεδρος της Κύπρου, Νίκος Αναστασιάδης, φέρεται να συζήτησε για θέματα ενέργειας με τον Γάλλο πρόεδρο Εμμανουέλ Μακρόν και τον Ιταλό πρωθυπουργό Πάολο Τζεντιλόνι.

Αυτή τη στιγμή, η ιταλική ΕΝΙ, από τις σημαντικότερες εταιρείες ενέργειας, και η γαλλική Total, διενεργούν γεωτρήσεις για φυσικό αέριο στην αποκλειστική οικονομική ζώνη (ΑΟΖ) της Κύπρου. Στην Ρώμη, επίσης, ο Έλληνας πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας φέρεται να συνομίλησε με τον Ιταλό ομόλογό του Πάολο Τζεντιλόνι για τη συνεργασία σε θέματα ενέργειας. Η Ελλάδα και η Ιταλία συνεργάζονται για να φέρουν το αέριο της Κασπίας στην Ευρώπη, μέσω του Διαδριατικού Αγωγού Φυσικού Αερίου (TAP).

Συνδεόμενος στα ελληνοτουρκικά σύνορα με τον Διανατολικό Αγωγό Φυσικού Αερίου (TANAP), ο ΤΑΡ θα διασχίζει την βόρειο Ελλάδα, την Αλβανία και την Αδριατική θάλασσα, πριν φτάσει στις ακτές της νοτίου Ιταλίας και συνδεθεί με το ιταλικό δίκτυο φυσικού αερίου.

Ο παράγοντας της εξωτερικής πολιτικής

Με αφορμή την σύνοδο κορυφής στην Ρώμη, ο πρόεδρος του Ινστιτούτου Ενέργειας Νοτιοανατολικής Ευρώπης (ΙΕΝΕ) Κωστής Σταμπολής έδωσε συνέντευξη στην εφημερίδα New Europe, τονίζοντας ότι «το κυρίαρχο θέμα είναι ο ΤΑΡ, ποια πρόοδος έχει γίνει και πώς θα φθάσει το αέριο στο ιταλικό δίκτυο».

Η Ελλάδα και η Ιταλία θα γίνουν ενεργειακοί συνέταιροι, αν το ρωσικό μονοπώλιο Gazprom προχωρήσει τα σχέδια για την κατασκευή του δεύτερου κλάδου του τουρκικού αγωγού Stream Gas στην Ευρώπη. Ο κ. Σταμπολής όμως δεν φαίνεται τόσο αισιόδοξος προς το παρόν, επισημαίνοντας τα εμπόδια που προέρχονται από το πεδίο της εξωτερικής πολιτικής.

«Είναι πολύ νωρίς να μιλάμε για μεταφορά ποσοτήτων αερίου στην Ευρώπη μέσω Ελλάδας, όσο οι Ηνωμένες Πολιτείες σκληραίνουν την στάση τους για επιπλέον κυρώσεις εναντίον της Ρωσίας. Και ένα από τα πρώτα σχέδια που επηρεάζονται είναι ο νέοι αγωγοί που θα φέρνουν αέριο από την Ρωσία στην Ιταλία μέσω Ελλάδας», δήλωσε χαρακτηριστικά ο πρόεδρος του ΙΕΝΕ.

Κύπρος Ισραήλ και άλλες εναλλακτικές

Ο κύριος Σταμπολής φάνηκε εξίσου απαισιόδοξος και για το θέμα της συμμετοχής της Κύπρου στην εκμετάλλευση και διανομή του φυσικού αερίου. Σχετικά με τα σχέδια για μεταφορά αερίου από τα οικόπεδα της Ανατολικής Μεσογείου στην Ευρώπη και την ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας της Ε.Ε, ο πρόεδρος του ΙΕΝΕ είπε: «Έχει γίνει πολύ μικρή πρόοδος τους τελευταίους μήνες σε αυτά τα θέματα. Η εντύπωση που έχω είναι ότι πολλά λέγονται αλλά λίγα γίνονται. Δεν έχει υπογραφεί καμιά συμφωνία ούτε έχουμε συγκεκριμένα σχέδια από πλευράς Κύπρου για το πώς θα μεταφέρει το αέριο στην ενδοχώρα της και πώς θα το χρησιμοποιήσει».

Σχετικά με τα σχέδια για την κατασκευή του αγωγού Ανατολικής Μεσογείου (EastMed), ο κύριος Σταμπολής τόνισε τον κρίσιμο ρόλο του Ισραήλ. «Κάποιος πρέπει να ‘σπάσει τα αυγά’ κι αυτός είναι το Ισραήλ. Το Ισραήλ πρέπει να κάνει κάποια συγκεκριμένα βήματα και να αποφασίσει τι θα κάνει με το κοίτασμα Λεβιάθαν, που βρίσκεται στην ΑΟΖ του» , είπε χαρακτηριστικά και συμπλήρωσε: «όσο αυτό το ζήτημα παραμένει ανοικτό, επηρεάζει και όλα τα άλλα ζητήματα, ειδικά αυτό της Κύπρου».

Τι εναλλακτικές λύσεις υπάρχουν για την Κύπρο; Σύμφωνα με τον κύριο Σταμπολή, αρκετές. «Μια εναλλακτική είναι να πάει η Κύπρος το αέριο στην Αίγυπτο. Μια άλλη να το πάει στο Ισραήλ, γιατί δεν είναι μακριά. Τα κοιτάσματα δεν απέχουν πολύ το ένα από το άλλο. Και έχουν γίνει και συγκεκριμένες προτάσεις από εταιρίες που δραστηριοποιούνται στο Ισραήλ για να πάρουν φυσικό αέριο από την Κύπρο». Κλείνοντας ο πρόεδρος του ΙΕΝΕ τόνισε ότι σχετικά με τη εκμετάλλευση των κοιτασμάτων της Ανατολικής Μεσογείου, όλα τα ενδεχόμενα είναι ακόμα ανοικτά.