Το ευρώ στη μέγγενη του οικονομικού πολέμου Δύσης-Ρωσίας

Σε ισχυρή πίεση βρίσκεται το ευρώ, καθώς τα προβλήματα της ΕΕ εντείνονται με την πάροδο του χρόνου λόγω του πολέμου στην Ουκρανία και η πίεση στο ευρωπαϊκό νόμισμα αποτυπώνεται σήμερα με την ισοτιμία έναντι του δολαρίου να τείνει στο 1:1 για πρώτη φορά μετά από δύο δεκαετίες.

Σύμφωνα με το πρακτορείο Bloomberg το ευρώ είναι ιδιαίτερα ευάλωτο λόγω του αντίκτυπου από τις συνεχείς αυξήσεις των τιμών του φυσικού αερίου και του πολέμου στην Ουκρανία στην οικονομία της Ευρωζώνης, καθώς και της μεγάλης διαφοράς των επιτοκίων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) με τα επιτόκια της Fed και άλλων κεντρικών τραπεζών, όπως της Βρετανίας, του Καναδά και της Ιαπωνίας. Παράλληλα έχουν ενταθεί οι ανησυχίες για βαθύτερη οικονομική κρίση λόγω της ενεργειακής εξάρτησης από την Ρωσία και του φόβου πλήρους διακοπής της ροής ρωσικού φυσικού αερίου, με αφορμή το κλείσιμο του αγωγού Nord Stream 1 για επισκευή.

Η προοπτική μιας εντονότερης οικονομικής επιβράδυνσης έχει επίσης προκαλέσει αμφιβολίες για το κατά πόσον η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα μπορέσει να διαμορφώσει την πολιτική της εγκαίρως ώστε να συγκρατήσει τον πληθωρισμό που βρίσκεται σε επίπεδα ρεκόρ χωρίς να προκαλέσει, βαρύ οικονομικό αντίκτυπο. Η διοίκηση της ΕΚΤ έχει προαναγγείλει αυξήσεις στο βασικό επιτόκιο, η πρώτη κατά 25 μονάδες βάσης μέσα στον Ιούλιο (0,25%) και η δεύτερη στα τέλη Αυγούστου ή στις αρχές Σεπτεμβρίου, όμως ίσως να μην επαρκούν πλέον υπό το πρίσμα των πιέσεων που δέχεται το ευρώ.

Την περασμένη εβδομάδα, το ευρώ κατέγραψε το μεγαλύτερο επίπεδο συναλλαγών στην αγορά συναλλάγματος, με συνολικά 2,2 δισ. δολάρια σε πονταρίσματα σορταρίσματος, από τον Νοέμβριο του 2021, σύμφωνα με αναλυτές της Scotiabank.

Μέσα σε αυτό το σκηνικό πληθαίνουν και οι εκτιμήσεις ότι η Μόσχα μπορεί να προχωρήσει εν τέλει και σε ενεργειακό σοκ στην ΕΕ, παρατείνοντας το κλείσιμο του Nord Stream 1, κάτι που θα εκτίνασσε την αβεβαιότητα στα ύψη, ή ακόμη χειρότερα να προχωρήσει σε διακοπή χωρίς περιστροφές, εάν η ΕΕ υιοθετήσει νέα πακέτα κυρώσεων, όπως προτείνουν ΗΠΑ και Μεγάλη Βρετανία.

Προετοιμασίες κλιμάκωσης 

Η Μόσχα ετοιμάζεται για κλιμάκωση του οικονομικού πολέμου με τη Δύση, στην περίπτωση που οι ΗΠΑ και οι χώρες της ΕΕ προχωρήσουν σε δήμευση ρωσικών περιουσιακών στοιχείων και την απόδοσή τους στο Κίεβο. Η κυβέρνηση Πούτιν είχε προειδοποιήσει με αντίμετρα, από την έναρξη των κυρώσεων.

Τις τελευταίες ημέρες, μετά την διήμερη διεθνή διάσκεψη που έγινε στην Ελβετία (4-5 Ιουλίου) για την ανασυγκρότηση της Ουκρανίας, η Μόσχα σχεδιάζει νέο πακέτο αντίμετρων. Τα ρωσικά μέσα ενημέρωσης έχουν εκτενείς αναφορές στις συζητήσεις που έγιναν στην διάσκεψη της Ελβετίας και τα σενάρια περί απόδοσης των δεσμευμένων ρωσικών στοιχείων στην ουκρανική κυβέρνηση.

Ο πρόεδρος της Ελβετίας Ιγκνάσιο Κασσίς είχε χαρακτηρίσει το μέτρο αυτό «ιδανικό για την ανασυγκρότηση της Ουκρανίας», καθώς δεν θα πρέπει να βάλουν βαθιά το χέρι στη τσέπη οι δωρήτριες χώρες (στη διάσκεψη συμμετείχαν 58 χώρες) όμως, έσπευσε να υπογραμμίσει, μία τέτοια κίνηση θα «συνιστούσε κακό προηγούμενο» καθώς δημιουργούνται σοβαρά νομικά και πολιτικά ζητήματα. Δεν είπε τίποτε βεβαίως για το πρόβλημα της Ελβετίας εάν προχωρούσε σε κατάσχεση καταθέσεων και θυρίδων Ρώσων για λογαριασμό της Ουκρανίας και τις τεράστιες συνέπειες στο ελβετικό τραπεζικό σύστημα.

Deuxième journée de la #URC2022 : j’ai annoncé le renforcement du soutien de la Suisse envers l’Ukraine 🇺🇦 Nous allons doubler notre contribution financière pour la coopération bilatérale – en mettant l'accent sur la transformation numérique 🤝 💻
👉 https://t.co/FH0zT3VXB6 pic.twitter.com/uT64RYd1w7

— Ignazio Cassis (@ignaziocassis) July 5, 2022

Το δυσκολότερο πρόβλημα το έχει η ΕΕ. Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν εμφανίστηκε θετική έναντι της ιδέας για κατασχέσεις ρωσικών περιουσιακών στοιχείων υπέρ της Ουκρανίας, λέγοντας ότι είναι μία «δίκαιη πράξη», όμως, παραδέχθηκε ότι υπάρχουν σοβαρά νομικά και πολιτικά προβλήματα. Η ΕΕ έχει παγώσει περιουσιακά στοιχεία συνολικού ύψους περίπου 23 δισ. ευρώ της Κεντρικής Τράπεζας της Ρωσίας και άλλα 10 δισ. ευρώ εταιρειών και προσώπων. Η Μόσχα, σύμφωνα με ανεπίσημες αναφορές εκτιμά τα στοιχεία που έχουν παγώσει σε όλες τις δυτικές χώρες είναι περίπου 500 δισ. δολάρια.

Οι κατασχέσεις πάντως αφορούν υποδιαιρέσεις των στοιχείων που έχουν παγώσει. Σύμφωνα με το ρωσικό πρακτορείο RIA Novosti, στη Γερμανία έχουν κατασχεθεί τρία δεξαμενόπλοια LNG της γερμανικής θυγατρικής της Gazprom, το Amur, το Ob River και το Clean Energy, ενώ στο Μόναχο έχουν δημευτεί τρία διαμερίσματα που ανήκουν στην οικογένεια βουλευτής της ρωσικής Βουλής (Δούμα).

Στη Ρωσία, όπως αναφέρει το RIA, εκτιμάται ότι τα ξένα περιουσιακά στοιχεία ανέρχονται συνολικά σε 100 δισ. δολάρια και φυσικά εάν υπάρξει κίνηση δημεύσεων από την Δύση, αυτή θα είναι και η πρώτη αντίδραση της Ρωσίας, όμως επισημαίνεται ότι «η Δύση θα πρέπει να γνωρίζει τις ανεπανόρθωτες συνέπειες – όπως είναι η άμεση διακοπή του ενεργειακού εφοδιασμού και του εφοδιασμού τροφίμων, καθώς και το μπλοκάρισμα οδών μεταφοράς αγαθών στην Ευρώπη». Η προειδοποίηση αυτή διατυπώνεται από ειδικό που διατηρεί την ανωνυμία του ενώ άλλοι ειδικοί που μιλούν επωνύμως, νομικοί και οικονομολόγοι, κάνουν λόγο για «ανοιχτό οικονομικό πόλεμο με όλα τα όπλα» και το όπλο της ενέργειας δείχνει να είναι το πιο ισχυρό.