Το game της εξόδου στις αγορές

Υπεύθυνη οικονομική πολιτική μετά το μνημόνιο, καθώς οι αγορές θα παρακολουθούν «κάθε κίνηση της χώρας με καχυποψία», συνέστησε ο επικεφαλής του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή (ΓΠΚΒ), Φραγκίσκος Κουτεντάκης κατά την παρουσίαση της τριμηνιαίας έκθεσής του. Πρόσθεσε εμφατικά πως «δεν υπάρχει θέμα βιασύνης και τα επόμενα βήματα πρέπει να είναι προσεκτικά και καλοσχεδιασμένα», αφού «έχεις την πολυτέλεια να περιμένεις».

Πρόσφατα είχαμε επισημάνει τη σημασία του momentum για τις αγορές και αυτό ήταν αρχικά μετά το Eurogroup της 4ης αξιολόγησης και αμέσως μετά την 21η Αυγούστου, δηλαδή την έξοδο από το πρόγραμμα. Υπό κανονικές συνθήκες, τέλος Αυγούστου αρχές Σεπτεμβρίου η χώρα θα έπρεπε να βγει στις αγορές για να εκμεταλλευτεί το momentum. Όμως, αυτό δεν μπορεί να γίνει για τρεις λόγους:

1. Πρώτον, γιατί οι αγορές είναι σε αστάθεια λόγω Τουρκίας και όχι μόνο.
2. Δεύτερον, γιατί κάηκε η Αττική με τεράστιες ψυχολογικές συνέπειες στον ελληνικό λαό, ο οποίος δεν θα αντέξει κοινωνικά και πολιτικά μια μη καλή έξοδο στις αγορές.
3. Τρίτον, η κυβέρνηση έχει ένα κεντρικό πολιτικό ζήτημα που δεν μπορεί να γίνει πράξη, την περικοπή των συντάξεων και τη μείωση του αφορολόγητου.

Δεν είναι μόνο ότι δεν υπάρχει περίπτωση να πιάσει πάνω από 15% στις εκλογές αν εφαρμόσει τα δύο μέτρα, αλλά θα υπάρξουν εκθετικές αρνητικές συνέπειες στα ταμεία του δημοσίου και στα «κόκκινα» των τραπεζών με ότι αυτό συνεπάγεται.

Ο Κουτεντάκης σχετικά με το φλέγον αυτό θέμα είπε ότι η περικοπή των συντάξεων δεν είναι απαραίτητη δεδομένου ότι στη βάση της συμφωνίας προβλέπεται η ισόποση εφαρμογή αντίμετρων η οποία θα εξουδετέρωνε τις δημοσιονομικές επιπτώσεις των περικοπών στις συντάξεις, αλλά επεσήμανε ότι «την εφαρμογή της περικοπής την αντιμετωπίζουμε ως ένα μέτρο το οποίο έχει ψηφιστεί και θα εφαρμοστεί κανονικά».

Δεδομένης λοιπόν της βουλιμίας του Βερολίνου για συμμετοχή στο ενεργειακό παιγνίδι της ανατολικής Μεσογείου, των εμμονών του ΔΝΤ και της ρευστότητας των αγορών που άγονται και φέρονται από την καθημερινή διεθνή ειδησεογραφία, η κυβέρνηση αν θέλει να παραμείνει στο πολιτικό παιγνίδι ως μεγάλος παίκτης πρέπει να κερδίσει τις αγορές πείθοντάς τες πως η μη περικοπή των συντάξεων όχι μόνο δεν είναι αθέτηση του προγράμματος, αλλά προϋπόθεση για πολιτική σταθερότητα που είναι πρωτεύουσα για τις επενδύσεις.

Δράσεις υψηλής πολιτικής

Συνεπώς, μια επιτυχής έξοδος στις αγορές σε συνδυασμό με τη ματαίωση της περικοπής των συντάξεων ες αεί και όχι μόνο για ένα χρόνο, απαιτεί μια δέσμη πολιτικών, διπλωματικών και δημοκρατικών δράσεων που θα συνιστούν ένα είδος υψηλής πολιτικής. Οι συντεταγμένες μιας τέτοιας πολιτικής για να κερδηθεί το game των αγορών θα μπορούσαν να είναι:

1. Ένα στιβαρό πολιτικο-οικονομικό αμπαλάζ των μέτρων για την αντιμετώπιση της τραγωδίας στο Μάτι και των φυσικών καταστροφών γενικά. Τα μέτρα για τους πληγέντες, η ανάθεση της προεδρίας της ανεξάρτητης επιτροπής για τη διερεύνηση των αιτιών των φονικών πυρκαγιών στον καθηγητή Οικολογίας των Πυρκαγιών στο Ινστιτούτο Μαξ Πλανκ και επικεφαλής του Παγκόσμιου Κέντρου Παρακολούθησης Πυρκαγιών των Ηνωμένων Εθνών, Γιόχαν Γκέοργκ Γκόλνταμερ. Επίσης αναγκαία είναι η -μετά από 35 χρόνια- εφαρμογή του Νόμου Τρίτση για τα αυθαίρετα.

Οι κατεδαφίσεις, η ίδρυση αυτοτελούς Εθνικής Υπηρεσίας Διαχείρισης Εκτάκτων Αναγκών, που θα ενσωματώσει όλες τις υπηρεσίες, τα ερευνητικά ινστιτούτα και τις εθελοντικές ομάδες που εμπίπτουν στη διαχείριση των καταστάσεων εκτάκτων αναγκών. Όλα αυτά αποτελούν τεκμήρια ορθολογικής αντίδρασης και πολιτικής αποφασιστικότητας, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη το πολιτικό κόστος. Αυτό στις Βρυξέλλες και στις αγορές μπορεί να εκταμιευτεί ως σημαντική πολιτική αξία.

2. Είναι σαφές πως εκτός από τα μεγέθη που τεκμηριώνουν τη μη αναγκαιότητα της περικοπής των συντάξεων και τα δημοσιονομικά ισοδύναμα, η κυβέρνηση πρέπει να πείσει τις αγορές για το μεταρρυθμιστικό της σφρίγος. Aυτό θα γίνει ανακοινώνοντας μερικές δομικές αλλαγές στη γραφειοκρατία, ίσως μερικά εντυπωσιακά μέτρα από την εργαλειοθήκη του ΟΟΣΑ, και μερικές άλλες αλλαγές στις αγορές που θα πείθουν πως δεν υπάρχει στρατηγική κατάργησης των μνημονιακών μεταρρυθμίσεων, ούτε μεταρρυθμιστική κόπωση. Θα μπορούσε το δημοσιονομικό ισοδύναμο να σχετιστεί με μία λειτουργική μείωση του δημοσίου. Η σαγήνευση των αγορών απαιτεί επιτηδειότητα. Εννοείται πως η ματαίωση της περικοπής πρέπει να στηριχθεί πολιτικά και επικοινωνιακά από το Eurogroup και την Κομισιόν.

3. Σε ότι αφορά το Βερολίνο και τις απαράδεκτες και κυνικές αντιρρήσεις του, πρέπει εγκαίρως να γίνει κατανοητό ότι εάν ωθήσει τις καταστάσεις σε πνιγμό, η ελληνική αντίδραση θα είναι αποφασιστική, τόσο σε γερμανικό επίπεδο, όσο και σε ευρωπαϊκό. Τα αρχεία της Βέρμαχτ που έχουν περιέλθει σε ελληνική ιδιοκτησία, η απαίτηση σε νατοϊκό επίπεδο να υπογραφτεί συνθήκη ειρήνης μεταξύ Γερμανίας και Ελλάδας και ίσως η εγγραφή στον προϋπολογισμό των απαιτήσεων για το κατοχικό δάνειο μπορούν να είναι κάποια πρώτα βήματα.

Οι αγορές από την πλευρά τους οφείλουν να κατανοήσουν υπό ποιες συνθήκες διασφαλίζεται η πολιτική σταθερότητα στην Ελλάδα που αναδεικνύεται στρατηγικής γεωπολιτικής και γεωοικονομικής σημασίας για τα δυτικά και τα ευρωπαϊκά συμφέροντα. Η Ελλάδα πρέπει να «πουληθεί» στις αγορές ως το blue chip μακράς πνοής.