Tο οικονομικό θρίλερ της Apple βήμα προς βήμα

της Νεφέλης Λυγερού  – 

Η  Apple  είναι η πρώτη αμερικανική εταιρεία με αξία που ξεπέρασε τα 800 δισ. δολάρια. Η μετοχή της εταιρείας έκλεισε κοντά στα 154 δολάρια στη Νέα Υόρκη, σημειώνοντας αύξηση κατά 33% από την αρχή του έτους. Βοηθήθηκε από ένα πρόγραμμα επαναγοράς μέσω του οποίου ο διευθύνων σύμβουλος της Apple Tim Cook διέθεσε το προηγούμενο διάστημα συνολικά 210 δισ. δολάρια, περισσότερα από τα 175 δισ. δολάρια που είχε διαθέσει πέρυσι.

Η άνοδος της Apple στην κορυφή της μεγαλύτερης αγοράς μετοχών παγκοσμίως προέκυψε από το γεγονός ότι η διοίκηση της Apple –επί Στηβ Τζομπς και αργότερα– έχτισε ένα νέο επιχειρηματικό μοντέλο. Δεν επαναπαύθηκε ποτέ στην επιτυχία της. Στο κέντρο των προσπαθειών της ήταν πάντα ο συνδυασμός της τεχνολογικής καινοτομίας και της υψηλής αισθητικής.

Η Apple απέδειξε πώς με τα δύο αυτά όπλα είναι εφικτό μία εταιρεία αυτού του είδους να κατακτάει τις αγορές και να πετυχαίνει εντυπωσιακή ανάπτυξη. Το Μacintosh έφερε την επανάσταση στην αγορά των ηλεκτρονικών υπολογιστών, το iΡhone ταρακούνησε την κινητή τηλεφωνία και το iΡod τη μουσική.

Ο εκ των ιδρυτών και ουσιαστικά “πατέρας” της εταιρείας μακαρίτης πια Στήβ Τζόμπς κατάφερε μέσα σε ελάχιστα χρόνια να εκτοξεύσει τη χρηματιστηριακή αξία της εταιρείας από τα 5 δισ. στα 330 δισ. δολάρια. Μετά απ’ αυτό πώς τα περιοδικά Fortune και Time να μην τον τοποθετήσουν στην κορυφή της λίστας με τους πιο επιτυχημένους μάνατζερ του αιώνα;

Αρχή με 1.300 δολάρια

Η πορεία της Apple, όμως, δεν ήταν πάντα σπαρμένη από ροδοπέταλα. Τουναντίον είναι ένα επιχειρηματικό θρίλερ που έχει γίνει και ταινία. Το 1976 ιδρύεται από τους Στηβ Τζόμπς, Στηβ Βόζνιακ και Ρόναλντ Γέιν. Ο Τζόμπς πουλάει το Volkswagen φορτηγάκι του, ο Βόζνιακ το Hewlett-Packard επιστημονικό κομπιούτερ του και ο Γέιν ζητάει χρήματα από τους γονείς του. Οι τρεις νεαροί συγκεντρώνουν 1.300 δολάρια. Ο θρύλος θέλει η Apple να πήρε αυτό το όνομα, λόγω ενός καλοκαιριού που ο Τζόμπς πέρασε, μαζεύοντας ως εργάτης μήλα στο Όρεγκον. Το Apple I κυκλοφορεί με τιμή 666,66 δολάρια.

Το 1977, ο Μάϊκ Μαρκούλα επενδύει 92.000 δολάρια στην εταιρεία με πρόθεση η επένδυσή του να φτάσει μέχρι τα 250.000 δολάρια. Λίγους μήνες αργότερα ο Apple II βγαίνει στην αγορά με τιμή 1.295 δολάρια. Ο Ρόναλντ Γέιν αποχωρεί από την εταιρεία και πουλάει το μερίδιο του για 800 δολάρια στους Τζόμπς και Βόζνιακ. Πόσες φορές άραγε θα έχει χτυπήσει το κεφάλι του στον τοίχο για εκείνη την ενέργειά του;

Το 1980, μόλις τέσσερα χρόνια μετά την ίδρυσή της, η Apple μπαίνει στο χρηματιστήριο με 4,6 εκατομμύρια μετοχές, που κοστίζουν 22 δολάρια η κάθε μία. Η μετοχή της Apple ανεβαίνει 32%, κάνοντας 40 υπαλλήλους εκατομμυριούχους. Ο Τζόμπς, που είναι ο μεγαλύτερος μέτοχος, βγάζει 217 εκατομμύρια. Σε ηλικία 24 ετών γίνεται ο νεότερος και πλουσιότερος αυτοδημιούργητος άνθρωπος των ΗΠΑ.

Το 1982, η εταιρεία πραγματοποιεί πωλήσεις 583 εκατομμυρίων, σχεδόν διπλάσιες από το 1981, με τα καθαρά κέρδη να ανέρχονται στα 61 εκατομμύρια. Την επόμενη χρονιά, ο τζίρος προσεγγίζει το ένα δισεκατομμύριο. Την ίδια χρονιά ο “πατέρας” του Macintosh Τζέφ Ράσκιν παραιτείται. Τον Μάιο του 1983 η Apple μπαίνει για πρώτη φορά στον κατάλογο του περιοδικού Fortune. Λίγα χρόνια μετά την ίδρυση της βρίσκεται στη θέση 411 των 500 πιο δυνατών εταιρειών και γίνεται η πιο γρήγορα αναπτυσσόμενη εταιρεία στον κόσμο.

Η γέννηση του Macintosh

Το 1984 το Macintosh κυκλοφορεί στην αγορά και η Apple πληρώνει 1,5 εκατομμύριο για τη θρυλική διαφήμιση “1984” (σκηνοθετημένη από το Ridley Scott), κατά τη διάρκεια του Superbowl, του μεγαλύτερου αθλητικού γεγονότος της Αμερικής. Οι πωλήσεις εκείνο το έτος φτάνουν τα 1,5 δισ. και τα κέρδη της εταιρείας στα 64 εκατομμύρια.

Στη διετία 1985-1986, ο Τζομπς εκδιώκεται από την εταιρεία, μετά από μια σκληρή μάχη που έδωσε με τον Τζον Σκάλι, τον οποίο ο ίδιος είχε φέρει στην εταιρεία. Ο Σκάλι αναλαμβάνει τα ηνία της Apple και ο Τζομπς πουλάει τις 6,5 εκατομμύρια μετοχές του για να δημιουργήσει την NeXT , μια άλλη εταιρεία υπολογιστών. Αγοράζει παράλληλα την κινηματογραφική εταιρεία Pixar για 10 εκατομμύρια δολάρια, την οποία μετατρέπει σ’ ένα από τα πιο διάσημα στούντιο κινουμένων σχεδίων στον κόσμο.

Η δεκαετία του 1990 είναι ιδιαίτερα δύσκολη για την Apple. Η εταιρεία καταφέρνει να  διατηρήσει ψηλά τις πωλήσεις της μέχρι το 1996. Από τότε, όμως, ο τζίρος της αρχίζει να πέφτει κατακόρυφα και η Apple γίνεται ζημιογόνος. Το 1996 οι πωλήσεις πέφτουν από 11 δισ δολάρια σε λιγότερο από 10 δισ, με τις ζημιές να αγγίζουν το ένα δισ. Την επόμενη χρονιά η πτώση συνεχίζεται. Ο τζίρος πέφτει στα επτά δισ με τις ζημιές στα επίπεδα του 1996.

Η εταιρεία είναι στο νεκροκρέβατο, όταν τον Δεκέμβρη του 1997 η Apple αγοράζει την NeXT για  430 εκατομμύρια. Ο Τζόμπς επανέρχεται στην εταιρεία και ανακοινώνει ότι η Microsoft θα κάνει μία επένδυση 150 εκατομμυρίων σε μετοχές. Το 1998 κυκλοφορεί το iMac/233, σχεδιαστής του οποίου είναι ο Τζόναθαν Άιβ, που αργότερα θα σχεδιάσει το iPod και το iPhone. Το iMac πουλάει 800.000 κομάτια μέσα σε πέντε μήνες. Η εταιρεία επιτέλους επιστρέφει στην κερδοφορία. Την επόμενη χρονιά, η Apple επενδύει 100 εκατομμύρια δολάρια στη Samsung.

Το έτος-καμπή

Το 2001 είναι έτος-καμπή. Κυκλοφορεί το iPod και ανοίγει και το πρώτο Apple Store στη Βιρτζίνια των ΗΠΑ. Ο τζίρος της εταιρείας κινείται στα επίπεδα των πέντε δισ και οι ζημιές στα 25 εκατ. Η μετοχή της εταιρείας είναι στα 10 δολάρια. Δέκα χρόνια αργότερα, η τιμή της μετοχής έχει αυξηθεί κατά 4.000%. Ξεπέρασε σε αύξηση κάθε εταιρεία υψηλής τεχνολογίας, συμπεριλαμβανομένης και της Netflix, η μετοχή της οποίας σημείωσε αύξηση την ίδια περίοδο περίπου κατά 3.000%. Ράλι έκαναν και οι μετοχές της Amazon.com και της Google, αλλά τα αντίστοιχα ποσοστά αύξησης ήταν αντιστοίχως 1.100% και 474%.

Το 2006 ο τζίρος φτάνει τα 19 δισ και τα κέρδη τα 2 δις δολάρια. Το PowerMac, το iBook και το PowerBook συνταξιοδοτούνται και αντικαθίστανται από το MacPro, το MacBook και το Macbook Pro. Μεταξύ 2003 και 2006, η τιμή της μετοχής της Apple αυξάνεται από 6 σε 80 δολάρια.

Στην τετραετία 2006-2010 ο τζίρος της Apple εκτοξεύθηκε από τα 19 στα 65 δισ δολάρια και αντιστοίχως τα κέρδη από τα δύο στα 14 δισ. Ακόμα και αν η Apple σπάει ρεκόρ, πολλοί αναλυτές της Wall Street πιστεύουν ότι η κορυφή απέχει ακόμα πολύ. Σύμφωνα με το Bloomberg η μετοχή της Apple θα φτάσει τα 500 δολάρια τους επόμενους 12 μήνες και ορισμένοι εκτιμούν ότι θα πάει ακόμα πιο ψηλά, στα 600 δολάρια.

Το πρώτο τρίμηνο του 2011 έκλεισε με υψηλά κέρδη. Ο συνολικός τζίρος του τριμήνου έφτασε τα 24,67 δισ δολάρια και τα καθαρά κέρδη ανήλθαν στα 5,99 δισ, ενώ το ίδιο τρίμηνο του 2010 ο συνολικός τζίρος ήταν 13,5 δισ δολάρια και τα κέρδη 3,07 δισ. Το μικτό περιθώριο κέρδους για την Apple διαμορφώθηκε στο 41,4% έναντι του 41,7% το αντίστοιχο τρίμηνο πέρυσι, ενώ οι πωλήσεις εκτός ΗΠΑ άγγιξαν το 59% του συνολικού τζίρου.

Στη γραμμή Τζομπς ο Κουκ

Οι πωλήσεις των προϊόντων της Apple παρέμειναν εντυπωσιακές και στο δεύτερο τρίμηνο του 2011. Συνολικά, πουλήθηκαν 3,76 εκατομμύρια υπολογιστές Mac, αύξηση 28% σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2010. Αύξηση 113% υπήρξε στις πωλήσεις των iPhone (18.650.000 συσκευές). Ακόμα, η Apple πούλησε 9.020.000 iPod (μείωση 17%) και 4.690.000 εκατομμύρια iPad. Τότε, σύμφωνα με το περιοδικό Forbes, ο πρόωρα χαμένος Τζομπς είχε προσωπική περιουσία έξι δισ δολάρια, η οποία τον τοποθετούσε μέσα στους 100 πιο πλούσιους ανθρώπους του κόσμου.

Μετά τον θάνατό του και στα πέντε έτη διοίκησης του Τιμ Κουκ, πολλά έχουν αλλάξει, αλλά και τίποτα συγχρόνως, καθώς μοιράζονταν κοινό όραμα για την εταιρεία. Όπως ο Τζομπς, έτσι κι ο Κουκ είναι φανατικός οπαδός της μυστικότητας όσων project δουλεύει η εταιρεία κι έχει καταφέρει να φέρει τεράστια κέρδη, πουλώντας ακριβά και υψηλής ποιότητας προϊόντα.

Επιπλέον ο Κουκ έχει την ίδια διάθεση να συγκρουστεί εκεί που θεωρεί ότι θίγεται το συμφέρον της Apple, αλλά και πάθος να πραγματοποιήσει οράματα του μέντορά του, όπως η ενασχόληση της εταιρείας με την καταπολέμηση του διαβήτη. Αυτό δεν τον εμποδίζει να πιάνει συγχρόνως αστρονομικά νούμερα στις πωλήσεις και στην κερδοφορία.