Το συνταξιοδοτικό της Επιτροπής Πισσαρίδη στέλνει τον λογαριασμό στους συνταξιούχους

Η Επιτροπή Πισσαρίδη προτείνει την κεφαλαιοποίηση της επικουρικής κοινωνικής ασφάλισης. Για την αναγκαιότητα της συγκεκριμένης κυβερνητικής πρωτοβουλίας, προβάλλει το επιχείρημα του δημογραφικού κινδύνο. Πρόκειται για επιχείρημα λανθασμένο, μεταξύ των άλλων, και από τεχνική και επιστημονική άποψη.

Συγκεκριμένα, υποστηρίζει ότι το αναδιανεμητικό σύστημα της αλληλεγγύης των γενεών και της συλλογικής αντιμετώπισης του κινδύνου του γήρατος, θα δεχτεί στο μέλλον σημαντικές πιέσεις λόγω της μείωσης της αναλογίας των εργαζομένων προς τους συνταξιούχους, εξαιτίας της γήρανσης του πληθυσμού.

Το γεγονός αυτό, όπως υποστηρίζεται, θα έχει ως αποτέλεσμα τη δημοσιονομική πίεση του Κρατικού Προϋπολογισμού, αφού η αντιμετώπιση του φαινομένου της γήρανσης του πληθυσμού επαφίεται στην ευθύνη του κράτους. Επιπλέον υποστηρίζεται, ότι με την κεφαλαιοποίηση ενός μέρους της κοινωνικής ασφάλισης, όπως είναι η επικουρική ασφάλιση, επιτυγχάνεται διαφοροποίηση του δημογραφικού κινδύνου.

Όμως, αξίζει να σημειωθεί ότι οι ισχυρισμοί αυτοί εμπεριέχουν σημαντικά επιστημονικά λάθη και παραλείψεις, δεδομένου ότι ο δημογραφικός κίνδυνος δεν διαφοροποιείται, όπως ο χρηματοοικονομικός κίνδυνος. Επομένως, αποτελεί λάθος να συγχέεται και να αντιμετωπίζεται ο δημογραφικός κίνδυνος όπως ο χρηματοοικονομικός κίνδυνος των χρηματαγορών και κεφαλαιαγορών. Ουσιαστικά, αυτό που θεωρούν οι κυβερνητικοί παράγοντες ως “διαφοροποίηση”, στην πραγματικότητα αποτελεί μετατόπιση της ευθύνης της αντιμετώπισης του δημογραφικού κινδύνου από το κράτος στην ατομική ευθύνη, δηλαδή στους εργαζόμενους και τους συνταξιούχους.

Κι’ αυτό γιατί ο δημογραφικός κίνδυνος είναι εγγενής σε κάθε συνταξιοδοτικό σύστημα, είτε αυτό λειτουργεί με το αναδιανεμητικό, είτε με το κεφαλαιοποιητικό σύστημα, εξαιτίας του γεγονότος ότι διαχρονικά κάθε νέα γενιά θα έχει μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής από την προηγούμενη, με αποτέλεσμα κάθε νέα γενιά να ζει κατά μέσο όρο περισσότερο από την προηγούμενη. Έτσι, θεωρώντας ότι το ποσοστό εισφοράς (6%) θα παραμείνει σταθερό διαχρονικά, τότε κάθε νέα γενιά θα λάβει μικρότερη σύνταξη από την προηγούμενη, αφού θα αναμένεται ότι θα ζήσει περισσότερο από την προηγούμενη γενιά.

Συνταξιοδοτικό και δημογραφικό

Η διαφορά με την επικουρική ασφάλιση αναδιανεμητικού χαρακτήρα, εστιάζεται στην διαγενεακή αλληλεγγύη, την ευθύνη και την εγγύηση του κράτους ότι θα καλύψει χρηματοδοτικά το προκαλούμενο κενό. Αντίθετα, στην περίπτωση της κεφαλαιοποίησης της επικουρικής κοινωνικής ασφάλισης η κάθε νέα γενιά γνωρίζει ότι θα λάβει μικρότερη σύνταξη από την προηγούμενη γενεά, αφού θα ζει κατά μέσο όρο περισσότερα χρόνια.

Στην προοπτική αυτή, οι κυβερνητικοί παράγοντες επιδιώκουν, μεταξύ των άλλων, την αποδοχή από τη νέα γενεά της χρηματοδοτικής απομάκρυνσης του κράτους από τον δημογραφικό κίνδυνο και την χρηματοδοτική ανάληψη του συγκεκριμένου κινδύνου από τους ασφαλισμένους και τους συνταξιούχους. Η παρατήρηση αυτή σημαίνει ότι ο δημογραφικός κίνδυνος δεν διαφοροποιείται με την κεφαλαιοποίηση της επικουρικής κοινωνικής ασφάλισης, παρά μόνο μετατοπίζεται στους ασφαλισμένους και τους συνταξιούχους.

Κι’ αυτό γιατί στην επικουρική ασφάλιση κεφαλαιοποιητικού χαρακτήρα, η χρηματοδότηση του δημογραφικού κινδύνου θα πραγματοποιείται διαμέσου των χρηματαγορών και των κεφαλαιαγορών, στις οποίες θα επενδύονται οι αποταμιεύσεις (ασφαλιστικές εισφορές) των ασφαλισμένων. Όμως, από την διεθνή βιβλιογραφία αποδεικνύεται ότι οι αποδόσεις αυτές στην πραγματικότητα είναι αρκετά περιορισμένες εάν ληφθεί υπόψη τόσο ο επενδυτικός κίνδυνος, όσο ο πληθωρισμός και τα υψηλά κόστη διαχείρισης των ιδιωτικών φορέων που διαχειρίζονται τις αποταμιεύσεις των ασφαλισμένων.

Αντίθετα, στην επικουρική ασφάλιση αναδιανεμητικού χαρακτήρα, η χρηματοδότηση του δημογραφικού κινδύνου πραγματοποιείται διαμέσου της πραγματικής οικονομίας, δηλαδή από την αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας, της αύξησης της απασχόλησης, της αύξησης των αποδοχών των εργαζομένων και της αύξησης του ρυθμού μεταβολής του ΑΕΠ, θωρακίζοντας το συνταξιοδοτικό εισόδημα των συνταξιούχων από την απειλή μείωσης του εξαιτίας του δημογραφικού κινδύνου και της γήρανσης του πληθυσμού.