Τορπίλη από ΕΕ-Κίεβο στην ελληνική ναυτιλία

Ισχυρό πλήγμα στην ελληνική ναυτιλία συνολικά –και όχι μόνο στη μικρή ομάδα εφοπλιστών που εκμεταλλεύονται τον πόλεμο στην Ουκρανία– θα επιφέρει το νέο (11ο) πακέτο κυρώσεων της ΕΕ κατά της Ρωσίας, χωρίς ο πρωθυπουργός να επιτυγχάνει ειδικές εξαιρέσεις προς προστασία της εθνικής οικονομίας. Συγκεκριμένα, η Κομισιόν αναμένεται, ίσως εντός του Μαΐου, να απαγορεύσει τον κατάπλου σε λιμάνια των κρατών-μελών πλοίων, για τα οποία υπάρχουν καταγγελίες ή και απλές υποψίες για παράβαση των διατάξεων μεταφοράς ρωσικού πετρελαίου (οροφή τιμής, ασάφεια σε συμβάσεις, φορτωτικά έγγραφα κ.λπ.) προς τρίτες χώρες.

Απαγόρευση θα επιβάλλεται και στις περιπτώσεις ενδείξεων εμπλοκής σε “μεταγγίσεις” φορτίου σε άλλα πλοία ενόψει προσέγγισης σε ευρωπαϊκό λιμάνι. Στο 11ο πακέτο εντάσσονται, επίσης, πλοία τα οποία μεταφέρουν διάφορα αγαθά που εμπίπτουν μεν στις κυρώσεις, αλλά δεν προορίζονται για τις αγορές των “27” και ζητούν απλώς ενδιάμεσο κατάπλου πριν από την τελική μεταφορά σε τρίτη χώρα, όπου δεν ισχύουν περιορισμοί.

Υπό ομαλές συνθήκες, το 11ο πακέτο δεν θα έπρεπε να προβληματίζει καμία ναυτιλιακή εταιρία που σέβεται την ευρωπαϊκή (και αμερικανική) νομοθεσία περί κυρώσεων. Ωστόσο, το μείζον πρόβλημα, που δεν έχει καταφέρει να αντιμετωπίσει επί πολλούς μήνες η κυβέρνηση και τώρα επιδεινώνεται, είναι ότι η Ουκρανία εντάσσει, σωρηδόν και αδιακρίτως, ελληνικά πλοία αφενός στο πλάνο δράσης της εθνικής της “Υπηρεσίας Πάταξης της Διαφθοράς”, αφετέρου στον κατάλογο των “Χορηγών του Πολέμου”. Επομένως, όλα αυτά τα πλοία και οι ιδιοκτήτριες εταιρίες κινδυνεύουν με κυρώσεις.

Τις τελευταίες εβδομάδες, ο Κυριάκος Μητσοτάκης διαβεβαίωνε σημαίνοντα μέλη της εφοπλιστικής κοινότητας ότι είχε λύσει το πρόβλημα, ήδη από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 23ης Μαρτίου 2023, παρεμβαίνοντας προς την Κομισιόν και αρκετούς ηγέτες κρατών-μελών της ΕΕ. Κατά την εκδοχή του Μαξίμου, ο Πρωθυπουργός είχε πετύχει περηφανή νίκη, τονίζοντας ότι οι “27” δεν θα έπρεπε πλέον να λαμβάνουν υπόψη τους αόριστες ουκρανικές καταγγελίες, αλλά να επιβάλλουν στο Κίεβο συνεργασία με τις εθνικές αρχές κάθε κράτους-μέλους (άρα και της Ελλάδας) για περαιτέρω έρευνα.

Άλλα τα κελεύσματα της ΕΕ 

Στις 50 ημέρες που μεσολάβησαν, οι εξελίξεις αποδεικνύονται πολύ διαφορετικές, καθώς η Κομισιόν και οι άλλοι 26 εταίροι όχι μόνον δεν έλαβαν ή λαμβάνουν υπόψη τις συστάσεις και αξιώσεις του Κυριάκου Μητσοτάκη, αλλά υιοθετούν άκριτα τις καταγγελίες της Ουκρανίας. Σύμφωνα με έγκυρες πηγές, το ζήτημα της –αυτονόητης για τα συμφέροντα της ελληνικής οικονομίας– προστασίας της ναυτιλίας αποκτά αφανείς ενδοκυβερνητικές διαστάσεις, λαμβάνοντας υπόψη και τις σχέσεις με ισχυρούς ναυτιλιακούς παράγοντες.

Στο πλαίσιο αυτό, ο Κυριάκος Μητσοτάκης φέρεται να προσπάθησε να καταστήσει υπεύθυνο τον υπουργό Εξωτερικών, αν και είναι σαφές ότι στο επίπεδο της ΕΕ οι κυρώσεις εξετάζονται στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ή στο Συμβούλιο των Μονίμων Αντιπροσώπων σε απευθείας συνεννόηση με την ηγεσία κάθε κυβέρνησης. Η γραμμή του Πρωθυπουργού υιοθετήθηκε και από την Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών με σχετικές παραστάσεις της προέδρου της, Μελίνας Τραυλού, προς τον Νίκο Δένδια. Σε κάποιο στάδιο της υπόθεσης, αναμίχθηκε και ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών, Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης, επιλέγοντας πάντως ως αποδέκτη των διαμαρτυριών του μόνον τον Ουκρανό πρεσβευτή στην Αθήνα, Σεργίι Σουτένκο, και όχι κάποιο αρμόδιο όργανο στις Βρυξέλλες.

Η τριγωνική κρίση Αθήνας-Βρυξελλών-Κιέβου συμπίπτει με δυσάρεστες εξελίξεις και στις σχέσεις Ελλάδας-Ιράν μετά την, εκ νέου, δράση των “Φρουρών της Επανάστασης” κατά πλοίου ελληνικών συμφερόντων. Το Μαξίμου είχε επαναπαυθεί πλήρως, λόγω της προ μηνών θετικής έκβασης της κρίσης με την κατάληψη δύο τάνκερ και την ομηρεία Ελλήνων ναυτικών, αλλά τουλάχιστον το υπουργείο Ναυτιλίας έσπευσε να σημάνει συναγερμό στην Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών και στα πλοία που βρίσκονταν στην περιοχή του Περσικού Κόλπου.