Τουρκική οικονομία: Μπρος γκρεμός και στο τιμόνι ο Ερντογάν

Οι επιλογές του Ερντογάν για την άσκηση της οικονομικής πολιτικής φαίνεται ότι εξακολουθούν να κινούνται σύμφωνα με τις πάγια ανορθόδοξες, βολονταριστικές και ανόητες αντιλήψεις που έχει ακολουθήσει τα τελευταία χρόνια και ιδιαίτερα μετά το πραξικόπημα του Ιουλίου 2016. Σε πρόσφατες δηλώσεις του, μερικές ώρες μετά την ορκωμοσία του, ο Ερντογάν διόρισε τον γαμπρό του Μπεράτ Αλμπαϊράκ στη θέση του υπουργού Οικονομικών.

Αυτό επέτεινε τις ανησυχίες ότι ο Ερντογάν θα προσπαθήσει να ασκήσει μεγαλύτερη επιρροή στη νομισματική πολιτική. Tην Τρίτη 17 Ιουλίου, τοπικά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν ότι ο Ερντογάν δήλωσε πως θεωρεί ότι τα επιτόκια πρέπει να μειωθούν και ότι ο Αλμπαϊράκ θα κάνει ό,τι είναι απαραίτητο.

Μετά από αυτές τις εξελίξεις η τουρκική λίρα συνεχίζει τον κατηφορικό της δρόμο αγγίζοντας το ιστορικό χαμηλό: 4,9743 λίρες για ένα δολάριο στις 18 Ιουλίου. Ξεπέρασε δηλαδή τις 4,9221 λίρες ανά δολάριο της 23ης Μαΐου 2018 όταν η Κεντρική Τράπεζα επενέβη αυξάνοντας τα επιτόκια. Στην πτώση αυτή συνέβαλαν αποφασιστικά και τα αποτελέσματα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών του Μαΐου 2018. Αυτά έδειξαν αύξηση του ελλείμματος στα 5,89 δισ. δολάρια έναντι 5,45 δισ. δολαρίων τον Απρίλιο και 5,37 δισ. δολάρια τον Μάιο του 2017 σύμφωνα με τα στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας της Τουρκίας.

Ο γενικός χρηματιστηριακός δείκτης σημειώνει συνεχείς υποχωρήσεις, με τις απώλειες από τις αρχές του έτους να ξεπερνούν το 20%. Η απόδοση του 10ετούς ομολόγου αυξήθηκε στο 18,79%. Επίσης η απόδοση των δεκαετών τουρκικών ομολόγων (λήγουν τον Οκτώβριο του 2028) με ρήτρα δολαρίου αυξήθηκε στις 11 Ιουλίου στο 4,48% πάνω από την απόδοση των αντίστοιχων Αμερικανικών. Στις 9 Ιουλίου θυμίζουμε ότι ήταν 4,0% ενώ 3,37% ήταν κατά τη διάρκεια της έκδοσης τον Απρίλιο του 2018. Η αύξηση του ανοίγματος της απόδοσης είναι χαρακτηριστική.

Φόβοι και αβεβαιότητα

Το γεγονός που έχει εξαιρετική σημασία, όμως, είναι η κατάσταση του τουρκικού τραπεζικού τομέα, δεδομένου ότι σε αυτόν θα επιπέσουν πρώτα τα αποτελέσματα της ακολουθούμενης αδόκιμης οικονομικής πολιτικής, αν δεν παρθούν γρήγορα μέτρα στην εντελώς αντίθετη κατεύθυνση από αυτή που έχει επιλέξει ο Ερντογάν. Οι τραπεζικές μετοχές σημείωναν μικρές διακυμάνσεις αφού υποχώρησαν χθες κατά περισσότερο από 9% – καταγράφοντας τη χειρότερη ημερήσια επίδοσή τους εδώ και πέντε χρόνια.

Η πτώση του δείκτη δείχνει τους φόβους και την αβεβαιότητα των κατόχων των μετοχών ότι ο τραπεζικός τομέας μπορεί να αντιμετωπίσει δύσκολες καταστάσεις. Αυτές εποικεντρώνονται στην πιθανή αδυναμία των επιχειρήσεων να εξυπηρετήσουν τα δάνεια τους με ρήτρα ξένου νομίσματος (δολάρια και ευρώ).

Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της τράπεζας Garanti, η οποία αποτελεί και τη ναυαρχίδα του τουρκικού τραπεζικού τομέα, της οποίας η αξία των μετοχών της μειώθηκε κατά 13,0% την προηγούμενη εβδομάδα όπως δείχνει και η παρακάτων γραφική παράσταση. Οι μετοχές της διαπραγματεύονται στο χρηματιστήριο σε αξία που αντιπροσωπεύει το 70,0% της λογιστικής αξίας!

Το 49,9% του μετοχικού κεφαλαίου της τράπεζας Garanti,ανήκει στον ισπανικό όμιλο BBVA. Η ακολουθούμενη νομισματική πολιτική θεωρείται υπεύθυνη για την κατάσταση της τράπεζας. Όμως γενικότερα οι τουρκικές τράπεζες, εκτός του ότι χρειάζεται να αναχρηματοδοτούν υψηλό ετήσιο χρέος σε ξένο νόμισμα για να αντιμετωπίσουν τους ήδη υπαρκτούς κινδύνους από την αύξηση των μη αποτελεσματικών δανείων, έχουν να διαχειριστούν και το νέο πλαίσιο IFRS 9 (International Financial Reporting Standard (IFRS) που αφορά στη νέα λογιστική απεικόνιση των στοιχείων των τραπεζικών ισολογισμών.

Οι τουρκικές τράπεζες έχουν κεφαλαιοποιήσει μεγάλα ποσά τόκων για αρκετά χρόνια, γεγονός το οποίο με τους νέους κανονισμούς χρειάζεται να αφαιρεθούν ως συνεισφορά στο κεφάλαιο κάτι που απαιτεί πολύ υψηλότερες προβλέψεις.