Τράπεζα της Ελλάδος: Τί δείχνει η ετήσια έκθεση

«Ενώ εις την οδόν/έξω, ουδέν ακούουν οι λαοί» (“Σοφοί δε προσιόντων” Κ. Καβάφης)

Η Τράπεζα της Ελλάδος εδημοσίευσε προ μηνός την ετησία οικονομική κατάσταση για το 2021, που απεικονίζει την διαχείριση των κονδυλίων για λογαριασμό του Ελληνικού Δημοσίου και την ανακεφαλαίωση των εμπορικών Τραπεζών μέσω των πιστώσεων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τραπέζης για την Ελλάδα. Από τις συγκρίσεις της περυσινής χρήσεως έναντι της προηγουμένης, προκύπτουν τα εξής:

Παρά την αύξηση των “καθαρών κερδών” στα 3,3 δισ. ευρώ το μέρισμα των μετόχων παραμένει αμετάβλητο στο 0,672 ευρώ. «Η αύξηση αυτή έγινε λόγω της βελτίωσης της πιστοληπτικής ικανότητος του Ελληνικού Δημοσίου και της απελευθερώσεως των προβλέψεων», κατά την Τράπεζα της Ελλάδος. Άρα είναι εξωγενής, συγκυριακή και αναστρέψιμη.

Οι προβλέψεις που έχει εγγράψει η Τράπεζα της Ελλάδος έναντι χρηματοπιστωτικών κινδύνων διεμορφώθησαν στα 1,5 δισ. ευρώ από 4,1 προηγουμένως και σχηματίσθη νέο “ειδικό αποθεματικό” (λόγω «της διεθνούς οικονομικής ασταθείας») στα 2.745 εκατ. ευρώ.

Τα έσοδα της Τραπέζης της Ελλάδος από τόκους, προμήθειες και το seigniorage αυξήθησαν κατά 20%. Το seigniorage είναι το κέρδος από την εκτύπωση και κυκλοφορία του νομίσματος. Στη εποχή του χρυσού κανόνα το seigniorage ήταν το κέρδος που απεκόμιζε ο βασιλιάς στο νομισματοκοπείο όπου εκόπτοντο τα χρυσά νομίσματα. Την εποχή της αναγκαστικής κυκλοφορίας του χαρτονομίσματος το “πλεόνασμα” διετηρήθη όπως ήταν τον Μεσαίωνα.

Τα δάνεια στις εμπορικές τράπεζες υψώθησαν κατά 23% στα 50,8 δισ. ευρώ, άρα το τραπεζικό σύστημα είναι καταχρεωμένο. Η αξία των χρεωγράφων τραπεζών που διακρατεί η Τράπεζα της Ελλάδος αυξήθησαν κατά 33% στα 150 δισ. ευρώ! Οι απαιτήσεις πιστωτικών ιδρυμάτων ανήλθαν κατά 30% στα 17 δισ. και οι λογαριασμοί Τάξεως αυξήθησαν κατά 8% στα 131,1 δισ. αντιπροσωπεύοντας το 57% του ενεργητικού.

Στο παθητικό εσημειώθη μικρά αύξηση της νομισματικής κυκλοφορίας (7%) υπολογιζομένης στα 35,1 δισ. ευρώ. Οι δεσμεύσεις προς τις τράπεζες λόγω υποχρεωτικών καταθέσεων διεμορφώθησαν στα 42 δισ. ευρώ (+55%) και οι υποχρεώσεις προς τους “λοιπούς κατοίκους της Ευρωζώνης” ανήλθαν στα 27,2 δισ. ευρώ. Το χρεωστικό υπόλοιπο του λογαριασμού Target-2 ανήλθε στα 104,2 δισ. ευρώ από 80,3 που ήταν στη χρήση 2020 (+28%). Το κεφάλαιο της Τραπέζης της Ελλάδος αυξήθη στα 3,4 δισ. ευρώ από 658 εκατ. ευρώ προηγουμένως και το δημόσιο πήρε σχεδόν μισό δισ. ευρώ απ’ τα κέρδη της για τις μεγάλες ανάγκες του.

Τράπεζα της Ελλάδος και ρευστότητα

Η τεραστία διαστολή πέρυσι των νομισματικών μεγεθών της ελληνικής οικονομίας αποδίδεται στις δυσμενείς επιπτώσεις της Πανδημίας, τις οποίες η Τράπεζα της Ελλάδος αντιστάθμισε με άνοιγμα των κρουνών της νομισματικής ρευστότητος. Η ανάγκη για εισαγωγές αγαθών, με υψηλότερες τιμές (ιδίως στα υγρά καύσιμα) διηύρυνε το χρεωστικό υπόλοιπο του λογαριασμού Target-2, που εκφράζει τα συσσωρευμένα εμπορικά ελλείμματα της χώρας με το ευρώ.

Το έλλειμμα αυτό προστίθεται στο δημόσιο χρέος της χώρας και παρουσιάζει συνεχή αύξηση εξ αιτίας της μεγάλης υπεροχής των εισαγωγών από τις εξαγωγές. Η παραμέλησις της εγχωρίου παραγωγής και η πτώση της ανταγωνιστικότητος της ελληνικής οικονομίας τα τελευταία χρόνια, αντανακλάται στο Target-2 που αποτελεί την νομισματική χρηματοδότηση του εμπορικού ελλείμματος από τους εταίρους “μας” στη ΕΕ και επηρεάζει την πιστωτική επέκταση πέραν των δυνάμεων της οικονομίας.

Όταν όμως η ομαλότης επανέλθη στην οικονομία πρέπει να αντιμετωπισθή δραστηρίως η ανισοσκέλεια στο εμπορικό “ανισοζύγιο”. Διαφορετικά, η αυστηρή επιστασία του παρατύπου Eurogroup θα επανέλθει και θα συνεπιφέρει νέες περικοπές του εισοδήματος του ελληνικού λαού που ήδη δοκιμάζεται σοβαρά από τον πληθωρισμό και την ανεργία.