Ξεκαθάρισμα λογαριασμών στην αγορά πετρελαίου με αφορμή την πανδημία
14/07/2021
Η επίδραση των υδρογονανθράκων στην παγκόσμια οικονομία είναι τεράστια. Παρά τα μεγάλα προβλήματα που εμφανίστηκαν στην αγορά πετρελαίου με το κραχ του 2014, τέσσερις ομάδες παικτών, κήρυξαν τον πόλεμο μεταξύ τους, εντός του 2019. Ο κορωνοϊός αργότερα, εργαλειοποιήθηκε τόσο πολύ από αυτές τις ομάδες, που αν δεν υπήρχε η πανδημία, τότε θα έπρεπε να την είχαν εφεύρει, προκειμένου να κάνουν ξεκαθάρισμα λογαριασμών, τόσο μεταξύ τους, όσο και ενάντια στον κοινό τους εχθρό που είναι οι “Πράσινοι”!
Για να καταλάβει κάποιος αμύητος πώς εργαλειοποιείται η πανδημία, θα χρειαστεί το υποθετικό σενάριο ενός μικρού επιχειρηματία που εμπορεύεται ντομάτες. Η επιχείρησή του ανθεί μιας και οι ντομάτες υπάρχουν σε αφθονία, η αλυσίδα εφοδιασμού λειτουργεί κανονικά και οι καταναλωτές τις αγοράζουν. Ξαφνικά, το 2020, ένας στους τρεις καταναλωτές σταματά να αγοράζει ντομάτες.
Οι παραγωγοί ντομάτας αντί να μειώσουν την παραγωγή τους, την αυξάνουν και πλημμυρίζουν την αγορά με ντομάτες! Η τιμή θα πέσει κατακόρυφα. Την επόμενη χρονιά, το 2021, κι ενώ η αγορά ντομάτας έχει υποστεί ήδη τεράστια ζημιά, οι καταναλωτές αγοράζουν ντομάτες όπως παλιά, με αποτέλεσμα η ζήτηση να αυξάνεται. Οι αγρότες, αντί να αυξήσουν την παραγωγή τους, την κρατούν σταθερή ή και τη μειώνουν, με αποτέλεσμα οι μανάβηδες να μην βρίσκουν επαρκείς ποσότητες να καλύψουν την ζήτηση. Τότε, η τιμή της ντομάτας θα ανεβεί.
Θα αναρωτηθείτε: είναι δυνατόν να συμβούν τέτοια πράγματα στη διεθνή αγορά πετρελαίου; Η απάντηση είναι “ναι”. Όχι απλά μπορούν να συμβούν, αλλά αυτά που συμβαίνουν τα τελευταία δύο χρόνια, είναι χειρότερα! Πέρυσι τον Απρίλιο, όπως είχαμε αναλύσει τότε σε διαδοχικά μας άρθρα, η πτώση της ζήτησης πετρελαίου, λόγω των lockdown, ήταν της τάξης των 30.000.000 βαρελιών/ημέρα.
Δεδομένου ότι πριν τον κορωνοϊό η ζήτηση ήταν περίπου 100.000.000 βαρέλια ανά ημέρα, μιλάμε για πτώση 30%. Οι αντιμαχόμενες παρατάξεις στον πόλεμο τιμών πετρελαίου, αντί να συμφωνήσουν να μειώσουν αντίστοιχα τις παραγόμενες ποσότητες, σκοτωνόντουσαν μεταξύ τους με σκοπό να εξοντώσει η μία την άλλη, προκειμένου να κατακτήσουν τις αγορές που είχαν όσοι θα “γονάτιζαν”.
Ο πόλεμος και η αρνητική τιμή
Ο πόλεμος είχε ξεκινήσει ένα χρόνο πριν, τον είχαμε εντοπίσει με ένα άρθρο το Νοέμβριο 2019, με τίτλο “Ο Γ’ Παγκόσμιος Πόλεμος έχει ήδη ξεκινήσει“. Το ξέσπασμα του κορωνοϊού στην Κίνα τον Ιανουάριο 2020, βρήκε την τιμή του πετρελαίου WTI στα επίπεδα των 60 δολαρίων. Όσο ο ιός “περνούσε” στη Δύση, η τιμή έπεφτε προς τα 50 δολάρια. Τι έπρεπε να είχαν κάνει τότε οι παραγωγοί; Έπρεπε να μειώσουν την παραγωγή τους.
Στις 9 Μαρτίου 2020, η Ιταλία κηρύσσει πανεθνικό lockdown μετά από εκατόμβη θυμάτων. Την ημέρα αυτή το βαρέλι πέφτει κάτω από τα 45 δολάρια και οδεύει προς τα 40, διότι η ζήτηση σε πετρέλαιο ξεκινά να πέφτει κατά 30%, μιας και η μία χώρα μετά την άλλη έκλεισαν τα σύνορά τους και περιόρισαν τις μετακινήσεις στο εσωτερικό τους. Η παραγωγή πετρελαίου δεν μειώθηκε, οπότε ήταν θέμα χρόνου κάποιος έμπορος να αθετήσει το συμβόλαιο μελλοντικής εκπλήρωσης (πώλησης) πετρελαίου. Κι αυτό, επειδή κυριολεκτικά οι έμποροι δεν είχαν που να βάλουν το πετρέλαιο που αγόραζαν αφού παγκοσμίως οι δεξαμενές αποθήκευσης είχαν ήδη φουλάρει.
H μαθηματική εξίσωση που είχα παρουσιάσει στις στις 11 Απριλίου 2020, έδειχνε ξεκάθαρα ότι αν η τιμή του βαρελιού πέσει κάτω από την αδύναμη πλευρά της εξίσωσης που ήταν τα 21,64 δολάρια το βαρέλι, τότε βαδίζουμε ολοταχώς για κάτω από τα 15. Είχα τότε αναφέρει ξεκάθαρα ότι στην “ΜΕΘ” θα μπει το αμερικανικό αργό πετρέλαιο (WTI).
Η αθέτηση του συμβολαίου ενός πετρελαιά, φίλου του Τραμπ στο Κούσινγκ της Οκλαχόμα, μόλις επιβεβαιώθηκε ως είδηση, λειτούργησε ως επιταχυντής των εξελίξεων και επιτάχυνε την πτώση. Για πρώτη φορά στα παγκόσμια χρονικά, η τιμή του βαρελιού έπεσε κάτω από το μηδέν. Έτσι η 19η Απριλίου 2020 καταγράφεται ιστορικά, ως η μοναδική ημέρα που ο δείκτης έκλεισε, φτάνοντας στο απίστευτο -40,3 δολάρια, για να κλείσει εκείνη την ημέρα στα -37. Με απλά λόγια, ο έμπορος, προκειμένου να ξεφορτωθεί το πετρέλαιό του, προτίμησε να πληρώσει 37 δολάρια το βαρέλι, προκειμένου κάποιος να το πάρει από τα χέρια του!
Πρόβλημα στην αγορά πετρελαίου
Στις 26 Απριλίου 2020, η τιμή του WTI έκλεισε στα 19,7 δολάρια. Οι παίκτες αναγκάστηκαν να καθίσουν στο τραπέζι και να οδηγηθούν σε συμφωνία για περικοπή της παγκόσμιας παραγωγής κατά το 10%. Οι παίκτες έδειξαν ότι δεν αντιλαμβάνονται ορθά ούτε την τύχη του πλανήτη αλλά ούτε την δική τους βιωσιμότητα. Έτσι, βρέθηκαν αντιμέτωποι με την επιχειρηματική ομάδα, η οποία έχει σύνθημα την “πράσινη ενέργεια” και προωθεί την κατάργηση των υδρογονανθράκων.
Στους επόμενους μήνες η αγορά πετρελαίου μπήκε στον γύψο. Πτωχεύσεις, αναγκαστικές συγχωνεύσεις, υπέρμετρος δανεισμός, απολύσεις και περικοπές συνέθεσαν ένα εκρηκτικό μείγμα που είχε ως αποτέλεσμα την δημιουργία δομικού προβλήματος στην αγορά Ενέργειας, το οποίο μετακυλίστηκε στις μεταφορές, στην αεροπορική βιομηχανία, στην βιομηχανία οχημάτων, στον τουρισμό και στα logistics. Κι αργότερα στην αγορά Ημιαγωγών.
Ενώ το 2020 πήραν σκληρό μάθημα, τελικά φαίνεται ότι δεν διδάχτηκαν τίποτα. Η μεγάλη πτώση του πετρελαίου έγινε πέρυσι σε δύο εβδομάδες, ενώ η αποκατάσταση της τιμής του βαρελιού στα προ covid επίπεδα χρειάστηκε 10 μήνες. Μόλις στις 15 Φεβρουαρίου 2021, το WTI έφτασε στα 59 δολάρια, όπου βρισκόταν πριν τον Απρίλιο 2020. Τα επίπεδα αυτά στην παρούσα φάση είναι ικανοποιητικά.
Τα ενεργειακά σχέδια των ΗΠΑ
Ακόμα και η Ρωσία δια του υπουργού Ενέργειας Νόβακ, δήλωσε ευχαριστημένη με αυτή την τιμή, διότι μια έκρηξη πάνω από τα 70 δολάρια μπορεί να προκαλούσε επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας. Και ενώ αναλυτές θωρούσαν ότι η περσινή συμφωνία είχε φέρει ανακωχή στα στρατόπεδα, προκειμένου να επουλώσουν τις πληγές τους, φέτος, αντί να εφαρμόσουν πολιτικές προσαρμογής στη ζήτηση, ξεκίνησαν πάλι δειλά-δειλά τους ανταγωνισμούς.
Αντί να αυξήσουν την παραγωγή τους για να σταθεροποιήσουν τις τιμές πέριξ των 60 δολαρίου, κρατούν σταθερή την παραγωγή, ενώ υπάρχει ανάγκη για αύξησή της σε ποσοστό που να αντισταθμίσει την αύξηση της ζήτησης. Έτσι, φτάσαμε φέτος να έχουμε το αντίστροφο πρόβλημα σε σχέση με πέρυσι. Οι καταναλωτές με την άρση των lockdown ζητούν περισσότερο πετρέλαιο, αλλά η διεθνής παραγωγή μένει στάσιμη, με αποτέλεσμα το WTI να φύγει πολύ πάνω από τα 60 δολάρια το Φεβρουάριο και να διαπραγματεύεται σήμερα κοντά στα 75.
Αυτός είναι πρόσθετος λόγος που ο Μπάιντεν δεν κάνει τίποτα εναντίον του Ιράν. Το κρατάει σαν “άσσο” έναντι των Σαουδαράβων και γενικώς όσων αντιστέκονται στα ενεργειακά σχέδια των ΗΠΑ. Δηλαδή, εκβιάζει εκβιαζόμενος ο Μπάιντεν, αφήνοντας να εννοηθεί ότι εάν συνεχιστεί αυτή η κατάσταση από τον ΟΠΕΚ+ θα άρει τις κυρώσεις κατά του Ιράν, με αποτέλεσμα να ρίξει στην αγορά επιπλέον 3.000.000 βαρέλια την ημέρα που σήμερα δεν μπορεί να διαθέσει το Ιράν λόγω των κυρώσεων. Αυτό θα ρίξει την τιμή του πετρελαίου, όπως επιθυμούν και οι ΗΠΑ και η Κίνα.
Όσοι βλέπουν σύγκρουση ΗΠΑ-Ιράν καλά θα κάνουν να περιμένουν. Αν το WTI ξεπεράσει τα 85 δολάρια θα σημάνει συναγερμός για την αμερικανική και την παγκόσμια οικονομία. Τότε θα δούμε αλλαγή στάσης των ΗΠΑ απέναντι στο Ιράν, η οποία θα είναι αναγκαστική. Από την άλλη, το “Vision2030”, το σχέδιο των Σαουδαράβων για την μετάλλαξη της οικονομίας τους, έχει καταρτιστεί με τιμές βαρελιού στα 80 δολάρια. Από τις 19 Απριλίου 2020 που η τιμή του WTI έπεσε στα -40,3 μέχρι την 5η Ιουλίου 2021 που η τιμή βρέθηκε στα 75,1 δολάρια, μιλάμε για απίστευτη άνοδο της τιμής.
Αδύνατη η πρόβλεψη
Σε διάστημα 15 μηνών, το βαρέλι WTI ανέβηκε συνολικά 115,4 δολάρια! Πέρυσι μιλούσαμε για πρωτοφανή πτώση και φέτος μιλάμε για εξίσου απίστευτη άνοδο του WTI. Η τεκμαρτή μεταβλητότητα της τιμής του WTI θυμίζει καθημερινά ταινία γκραν-γκινιόλ! Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι αναλυτές να έχουν χωριστεί σε δύο στρατόπεδα. Οι μεν λένε ότι θα έχουμε παύση της ανόδου και ίσως πτώση στα επίπεδα των 65 δολαρίων. Οι δε λένε ότι απειλούμαστε με τιμές άνω των 100 δολαρίων το βαρέλι. Κάποιοι κάνουν λόγο και για τιμές στα 130 δολάρια!
Το τι θα συμβεί στην τιμή του πετρελαίου θα εξαρτηθεί από το πώς θα συμμαχήσουν οι παίκτες την περίοδο Αύγουστος-Δεκέμβριος 2021. Στο διάστημα δηλαδή ανάμεσα στα δύο παραδοσιακά peak της ζήτησης σε πετρέλαιο, που γίνονται ανάμεσα στο ζενίθ των καλοκαιρινών διακοπών ως την περίοδο της αυξημένης ζήτησης των Χριστουγέννων.
Σε κανονικές περιστάσεις θα μπορούσε να γίνει μια οικονομετρική πρόβλεψη, αλλά αυτήν την περίοδο ουδείς μπορεί να το κάνει με επιστημονικά κριτήρια. Απλά διότι δεν γνωρίζει πως θα εργαλειοποιηθεί φέτος και από ποιους ο κορωνοϊός. Θα υπάρξουν lockdown στο β΄ εξάμηνο; Αυτό θα εξαρτηθεί από τις αποφάσεις κυβερνήσεων, οι οποίες σήμερα είναι στο “βλέποντας και κάνοντας”.
Αν οι κυβερνήσεις θυσιάσουν την παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη και επιβάλουν νέα lockdown το επόμενο εξάμηνο θα δούμε την τιμή του πετρελαίου να σταθεροποιείται ή και να πέφτει, ανάλογα της έκτασης των lockdown και του εάν θα μειωθεί η παραγωγή. Αντίθετα, εάν θυσιάσουν ανθρώπους στο βωμό της πανδημίας για να κρατήσουν όρθια την οικονομία, η τιμή του βαρελιού θα ανεβεί ακόμα πιο γρήγορα, εκτός κι αν αυξηθεί η παγκόσμια παραγωγή.
Το τι θα κάνει ο Μπάιντεν, οι Σαουδάραβες και συνολικά ο ΟΠΕΚ φέτος είναι κάτι που δεν μπορεί να προβλεφθεί όπως πέρυσι. Πέρυσι γνωρίζαμε τους όρους και την διάρκεια των lockdown. Φέτος, ουδείς μπορεί να πει με ασφάλεια, εάν θα υπάρξουν ή όχι. Κι αν θα υπάρξουν ποιους θα αφορούν; Όλους ή μόνο τους ανεμβολίαστους; Όλες τις χώρες ή μόνο τις πορτοκαλί και τις κόκκινες; Όλα τα αεροδρόμια και τα λιμάνια ή μόνο τα “επικίνδυνα”; Συνεπώς, βρισκόμαστε σε μια καμπή όπου είναι αδύνατη η πρόβλεψη γιατί δεν γνωρίζει τους παράγοντες που επηρεάζουν την τιμή.
